Krew w kupce niemowlaka – jakie są przyczyny, co to znaczy, co robić, kiedy do lekarza?

Krew w kale niemowlaka – czy to choroba?

Obecność krwi w kale u dziecka może świadczyć o procesach chorobowych toczących się w górnym lub dolnym odcinku przewodu pokarmowego. Czasem jest wynikiem połykania krwi (dotyczy to dzieci karmionych piersią, które mogą połykać krew z podrażnionych sutków matki).

Na miejsce pochodzenia krwawienia w dużej mierze wskazuje wygląd i kolor stolca u niemowlaka. Jeżeli krwawienie ma miejsce w górnym odcinku przewodu pokarmowego lub źródłem krwi w stolcu jest połknięta krew, objawem są czarne nitki w kupce niemowlaka, smoliste stolce (krew ulega bowiem przemianom w żołądku).

Krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, które występuje częściej, manifestuje się obecnością świeżej, czerwonej krwi w stolcu (można zaobserwować czerwony stolec lub jedynie niteczki świeżej krwi na stolcu) albo skrzepów krwi w kale.

Przeczytaj też: Jak podawać dziecku witaminę D?

Krew w stolcu może być jawna (widoczna gołym okiem) lub utajona, wykrywana jedynie w badaniach laboratoryjnych.

Czasami zdarza się, że rodzice źle interpretują kolor stolca u dziecka – czerwony kał wcale nie musi świadczyć o obecności krwi, może pojawić się też po spożyciu buraków. Czasem także krew obecna na stolcu w pieluszce może pochodzić z innych źródeł niż przewód pokarmowy – może być wynikiem podrażnienia skóry (np. przy odparzeniu pieluszkowym) lub może pochodzić z dróg rodnych u dziewczynek (delikatne krwawienie może być naturalnym objawem zmian hormonalnych).

Krew w kupce niemowlaka – przyczyny

Najczęstszą przyczyną obecność krwi w kupce u niemowlaka jest alergiczne zapalenie jelita grubego. Zwykle jest ono wynikiem alergii na białko mleka krowiego.

Krew w stolcu u dzieci z alergią na białko mleka krowiego może być jawna (najczęściej ma wówczas postać smużek krwi w kupce, czasem pojawiają się większe ilości krwi) lub utajona. Dziecko może mieć problemy z rytmem wypróżnień (biegunka lub zaparcie), może słabo przybierać na masie ciała, mieć bóle brzucha, obserwowany jest także śluz w kale niemowlaka.

Kolejną z dość częstych przyczyn obecności krwi w stolcu u dziecka jest zaparcie stolca. Niteczki krwi w kupce niemowlaka mogą pojawić się przy podrażnieniu śluzówki odbytnicy podczas oddawania twardych, zbitych stolców. Krew w kale przy zaparciach jest świeża, żywoczerwona.

Jeżeli niemowlę jest karmione piersią, przyczyną obecności niewielkiej ilości krwi w kale dziecka może być połknięcie krwi z podrażnionych sutków matki.

Innymi przyczynami krwi w kupce niemowlaka są:

1. a) przyczyny ze strony dolnego odcinka przewodu pokarmowego:

• biegunki infekcyjne,
• uchyłek Meckela (objawia się obecnością „czekoladowej” i świeżej w stolcu),
• urazy i podrażnienia (bardzo rzadką przyczyną jest podrażnienie wskutek molestowania dziecka);
• szczelina odbytu,
• martwicze zapalenie jelit,
• dysplazje naczyniowe i rozwojowe,
• wgłobienie jelit – jest to ostra choroba chirurgiczna objawiająca się napadowymi bólami brzucha oraz oddawaniem krwistych, śluzowych stolców o wyglądzie „galaretki porzeczkowej”,
• skręt jelit,
• paciorkowcowe zapalenie odbytu,
• choroba Hirschprunga.

1. b) przyczyny ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego:

• ciało obce w przewodzie pokarmowym,
• urazy, np. wskutek zakładania sondy do żołądka,
• żylaki przełyku,
• wrzód trawienny (najczęściej mamy tu do czynienia z ostrym, stresowym wrzodem żołądka),
• zapalenie śluzówki przełyku lub żołądka,
• malformacje naczyniowe i inne dysplazje rozwojowe,
• niedobór witaminy K i zaburzenia krzepnięcia na innym tle.

Krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego występują zdecydowanie częściej i zwykle mają mniej dynamiczny przebieg.

Krew utajona w kale u niemowlęcia najczęściej świadczy o alergii na białko mleka krowiego. Może pojawić się także w innym przypadku niewielkich, niewidocznych makroskopowo krwawień, np. w przebiegu infekcji jelitowych.

Czy Twoje dziecko prawidłowo przybiera na wadze? Sprawdź

Biegunka z krwią u niemowlaka – czy to groźny objaw?

Krwiste, śluzowate biegunki u niemowlaka mogą być spowodowane alergicznym zapaleniem jelita grubego, ale często pojawiają się także w wyniku infekcji jelitowych. Krew w stolcu może wystąpić w trakcie zakażeń wirusowych (np. rotawirusem lub adenowirusem) albo bakteryjnych (np. przy salmonellozie albo shigellozie).

Krwista biegunka u noworodków urodzonych przedwcześnie może świadczyć o martwiczym zapaleniu jelita grubego (NEC). Poważnymi przyczynami krwistych biegunek mogą być też skręt jelit oraz wgłobienie.

Krew w kupce niemowlaka – co robić?

Jak już wspomniano, najczęstszą przyczyną obecność krwi w kale niemowlęcia jest alergiczne zapalenie jelita grubego, zwykle wskutek alergii na białko mleka krowiego. Postępowaniem z wyboru w tej sytuacji jest dieta eliminacyjna zakładająca całkowite wykluczenie z diety mleka i jego przetworów. Jeżeli dziecko jest karmione wyłącznie piersią, zaleca się dietę eliminacyjną u matki.

U dzieci karmionych mieszankami mlecznymi lub u tych, u których dieta eliminacyjna u matki okazała się niewystarczająca, stosuje się hydrolizaty mleka krowiego o wysokim stopniu hydrolizy. Przy rozszerzaniu diety dziecka należy pamiętać o tym, że dziecko nie może spożywać również przetworów mlecznych, np. masła czy serów. Nie zaleca się także wprowadzania mleka koziego i jego przetworów – jego alergeny są zbliżone do alergenów mleka krowiego i istnieje bardzo duże ryzyko alergii krzyżowej.

Po wprowadzeniu diety eliminacyjnej krew w kale może utrzymywać się jeszcze przez kilka tygodni. Jeżeli po ok. 6 tygodniach od wprowadzenia i przestrzegania restrykcyjnej diety objawy utrzymują się, konieczne jest rozważenie innych przyczyn krwi w stolcu i poszerzenia diagnostyki m.in. o badanie kolonoskopowe i inne badania kału u niemowlaka.

Krew w stolcu u niemowlaka – kiedy do lekarza?

Każdy przypadek obecności krwi w kale u dzieci powinien zostać skonsultowany z lekarzem. Podstawą diagnostyki jest badanie podmiotowe i przedmiotowe. W trakcie badania podmiotowego lekarz zada pytania m.in. o dynamikę, nasilenie i początek pojawienia się objawów, o dietę dziecka i matki karmiącej, o inne objawy towarzyszące, o rytm wypróżnień, o przybieranie na masie.

Na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego (z oceną okolicy odbytu i badaniem per rectum) lekarz podejmuje decyzję odnośnie dalszej diagnostyki: wykonania badań laboratoryjnych, ewentualnej diagnostyki alergologicznej (w przypadku podejrzenia alergii na białko mleka krowiego najistotniejsze znaczenie ma próba prowokacji), wykonania badań endoskopowych (kolonoskopia lub sigmoidoskopia).

Konsultacji lekarskiej w trybie pilnym wymaga nagłe, nasilone krwawienie z przewodu pokarmowego, pogarszanie się stanu ogólnego dziecka, a także krwawienie, któremu towarzyszą inne niepokojące objawy (np. nasilony, okresowy niepokój świadczący o napadowych bólach brzucha, których przyczyną może być np. wgłobienie).