Zapalenie pęcherza u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby

Zapalenie pęcherza u dziecka – przyczyny

Zakażenia układu moczowego (ZUM) u dzieci stanowią drugą pod względem częstości przyczynę infekcji u najmłodszych. W większości przypadków przebiega ona pod postacią zapalenia pęcherza moczowego. Schorzenie to jest wynikiem obecności drobnoustrojów chorobotwórczych, najczęściej bakterii w drogach moczowych dziecka.

Ponad 80 proc. infekcji układu moczowego u dzieci wywołują bakterie Escherichia coli w moczu, które wchodzą w skład mikroflory jelitowej każdego człowieka.

Na zapalenie pęcherza moczowego u dziecka szczególnie narażone są dziewczynki. Ze względu na bliskie sąsiedztwo odbytu oraz ujścia cewki moczowej, patogeny chorobotwórcze z łatwością mogą zostać przeniesione w okolicę przedsionka pochwy, a stąd – poprzez krótką cewkę moczową – osiągają pęcherz moczowy. Mocz stanowi dobrą pożywkę dla mnożących się bakterii, a to już tylko krok do rozwoju zapalenia pęcherza moczowego.

Jakie są inne przyczyny zapalenia pęcherza? Do jego wystąpienia predysponują również:

• wady układu moczowego, nieprawidłowości anatomiczne zewnętrznych narządów płciowych (np. stulejka u dziecka),
• zaburzenia prawidłowego funkcjonowania pęcherza moczowego (np. w chorobach neurologicznych),
• zmiany w składzie moczu (zasadowe pH),
• zaparcia i nietrzymanie stolca,
• rzadkie oddawanie moczu.

Przyczyną chorego pęcherza u dziecka może być również mała ilość przyjmowanych płynów.

Jakie są objawy zapalenia pęcherza u niemowlaka i starszych dzieci?

Objawy infekcji dróg moczowych u dziecka zależą od jego wieku. Np. zapalenie pęcherza u niemowlaka poniżej trzeciego miesiąca życia przebiega bardzo ciężko. Symptomy są niecharakterystyczne – wymioty, biegunka, niechęć do jedzenia, niepokój, częste oddawanie moczu (częstomocz). W tej grupie wiekowej zakażenie układu moczowego rzadko dotyczy tylko pęcherza moczowego – nierzadko obejmuje również nerki.

W przypadku, jak to określają często rodzice, przeziębionego pęcherza u dziecka do trzeciego roku życia, może wystąpić: podwyższona temperatura ciała (nie wyższa jednak niż 38,5 stopni Celsjusza), nudności, bóle brzucha, zahamowanie przyrostu masy ciała. Zapalenie pęcherza może sugerować również niepokój i płacz małego pacjenta podczas mikcji oraz nieprzyjemny zapach uryny, co świadczy o obecności bakterii w moczu u dziecka.

Starsze dzieci z zapaleniem pęcherza moczowego zazwyczaj skarżą się na pieczenie oraz ból podczas oddawania moczu, częstą potrzebę skorzystania z toalety, uczucie ciągłego parcia na pęcherz oraz pobolewanie czy ból w podbrzuszu – potocznie ból pęcherza.

Może pojawić się niewysoka gorączka. Warto wiedzieć, że wystąpienie takich objawów, jak wzrost temperatury ciała powyżej 38,5 stopni Celsjusza i silnych dolegliwości bólowych okolicy lędźwiowej (ból na dole pleców u dziecka) może sugerować rozszerzenie zakażenia oraz rozwój ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek.

Przeziębiony pęcherz u dziecka – badanie ogólne moczu

Podejrzenie zapalenia pęcherza moczowego u dziecka bardzo często można wysunąć już na podstawie dolegliwości, które zgłasza maluch. W takim wypadku zleca się wykonanie badania moczu u dziecka oraz jego posiewu, który pozwoli ustalić rodzaj bakterii odpowiedzialnej za infekcję.

Kluczowe znaczenie w diagnostyce zakażenia układu moczowego u dziecka ma prawidłowe pobranie próbki moczu do badania. Poranny mocz zbieramy do jałowego kubeczka (może być wyparzony słoik), po uprzednim dokładnym umyciu okolic intymnych dziecka. Ważne, by nie pobierać pierwszej porcji oddanego moczu, tylko tę z tzw. środkowego strumienia.

Ze względu na możliwość łatwego zanieczyszczenia próbki moczu szczególnie u małych dzieci, nie zaleca się pobierania moczu do tzw. jałowych woreczków. Rodzice niemowlęcia mogą spróbować uchwycić strumień moczu u rozebranego malucha.

O stanie zapalnym w drogach moczowych świadczy obecność leukocytów w moczu u dziecka. Może również pojawić się niewielka ilość białka i czerwonych krwinek.

Zapalenie pęcherza – leczenie zapalenia dróg moczowych u dzieci

W większości przypadków leczenie zapalenia pęcherza u dzieci powyżej szóstego miesiąca życia odbywa się w warunkach domowych i polega na podawaniu maluchowi chemioterapeutyku. W leczeniu ZUM dolnego odcinka dróg moczowych zastosowanie mają: furagina (furaginum, furazydyna), trimetoprim lub kotrimoksazol.

Dzieciom od 1. do 10. roku życia lek na zapalenie pęcherza podaje się przez 10 dni, natomiast starszakom zazwyczaj wystarcza trzydniowa kuracja.

Ze względu na cięższy przebieg infekcji dróg moczowych u dzieci poniżej 6 miesięcy, wymagana jest hospitalizacja i dożylne podawanie antybiotyków na zapalenie pęcherza. Zawsze należy jednak pamiętać, że pojawienie się: wysokiej gorączki, bólu w lędźwiach (bólu w dole pleców), wymiotów, a także pogarszanie się stanu ogólnego dziecka, pomimo zastosowanego leczenia, wymaga konsultacji z pediatrą.

Zapalenie pęcherza u dzieci – domowe sposoby

Okres leczenia u dziecka można wspomagać domowymi sposobami na zapalenia pęcherza.

• Istotne jest wypijanie przez dziecko dużej ilości płynów oraz częste oddawanie moczu przez malucha.
• Należy uczyć dziecko, by nie przetrzymywało moczu w pęcherzu i zawsze oddawało mocz do końca. Częste wizyty w toalecie sprzyjają przepłukiwaniu pęcherza i nie pozwalają na kolonizację bakterii.
• Do picia warto podawać sok z żurawiny na pęcherz. Jest on bogatym źródłem witaminy C, która zakwasza mocz i utrudnia rozwój bakterii.
• Podrażnioną i bolesną skórę krocza można przemywać wywarem z kory dębu.

Większość przypadków zapalenia pęcherza moczowego u dziecka kończy się szybkim powrotem do zdrowia. W niektórych przypadkach mamy jednak do czynienia z nawracającymi infekcjami dróg moczowych. Sytuacja ta wymaga przeprowadzenia dodatkowych badań w celu wykluczenia nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu układu moczowego malucha.

Jak zapobiegać zapaleniom pęcherza moczowego u dziecka?

Chory pęcherz u dziecka jest dość częstym i bardzo dokuczliwym schorzeniem. Dlatego tak istotne jest poznanie zasad profilaktyki, które pomogą uchronić pociechę przed zakażeniem układu moczowego.

• Przede wszystkim trzeba dbać o higienę okolic narządów płciowych. U młodszych dzieci należy często zmieniać pieluszki, tak by maleństwo nie pozostawało nieprzebrane przez dłuższy czas – mocz stanowi dobre środowisko do namnażania bakterii, dodatkowo podrażnia wrażliwą skórę i błony śluzowe krocza.
• Ważne jest również dokładne mycie krocza malucha. Pamiętajmy, by podczas czynności pielęgnacyjnych u dziewczynek rozchylać wargi sromowe, a u chłopców – odprowadzać napletek i utrzymywać żołądź w czystości. Warto wiedzieć, że u małych chłopców to bakterie spod napletka są najczęstszym powodem infekcji dróg moczowych.
• Starsze dzieci należy uczyć codziennej higieny miejsc intymnych. Do tego celu najlepiej używać odpowiednich preparatów. Mydło i perfumowane żele do kąpieli mogą podrażniać błony śluzowe krocza. Trzeba mieć na uwadze fakt, że może to sprzyjać zakażeniu.
• Kluczowe znaczenie, zwłaszcza dla dziewczynek, ma również sposób właściwego podcierania się. Maluchy powinny pamiętać, by zawsze robić to od przodu do tyłu, nigdy w drugą stronę. Można przez to łatwo przenieść bakterie z odbytu w okolicę ujścia cewki moczowej.
• Istotne jest także zapobieganie zaparciom u dziecka, które sprzyjają zapaleniom pęcherza moczowego przez intensywną kolonizację bakteriami jelita grubego.

Trzeba również pamiętać o profilaktyce i leczeniu owsicy u dziecka – schorzenie wiąże się z częstym drapaniem okolicy odbytu, co sprzyja przenoszeniu bakterii do cewki moczowej.