Sączenie wód płodowych – jak rozpoznać sączące się wody płodowe?

Płyn owodniowy – czym są wody płodowe?

Płyn owodniowy (wody płodowe) jest substancją wypełniającą jamę macicy, niezbędną do rozwoju płodu. Produkowany jest przez błony płodowe, pępowinę, łożysko, a następnie przez skórę, nerki, płuca oraz przewód pokarmowy płodu. W skład wód płodowych wchodzi głównie woda (98 proc.), ale również białka, tłuszcze, elektrolity, hormony i witaminy.

Wody płodowe pełnią wiele funkcji:

• zapewniają mechaniczną ochronę rozwijającego się dziecka,
• zawierają czynniki wzrostu i substancje odżywcze niezbędne do rozwoju dziecka,
• obecność wód płodowych tworzy antybakteryjną barierę,
• są niezbędne do prawidłowego rozwoju układu oddechowego, mięśniowo-szkieletowego oraz pokarmowego płodu,
• są przydatne podczas diagnostyki wad i chorób płodu oraz w ocenie jego dojrzałości.

Wody płodowe mogą zatem wiele powiedzieć o stanie zdrowia rozwijającego się w macicy dziecka oraz matki. Natomiast sączenie wód płodowych może stanowić informację o rozpoczynającej się akcji porodowej.

Za dużo i za mało wód płodowych – wielowodzie i małowodzie

Zdarza się, że podczas ciąży produkowana jest zwiększona ilość płynu owodniowego. Ocenę objętości płynu owodniowego wykonuje lekarz ginekolog podczas badania USG, oznaczając tzw. wskaźnik AFI (amniotic fluid index). W większości przypadków wielowodzie w ciąży nie wiąże się z chorobami u rozwijającego się dziecka. Jednak czasami może być objawem wad wrodzonych: ośrodkowego układu nerwowego, płuc, układu pokarmowego, układu moczowego czy niewydolności krążenia.

Za dużo wód płodowych towarzyszy pacjentkom cierpiącym na cukrzycę. U ciężarnej duża ilość wód płodowych na skutek nadmiernego rozciągnięcia macicy może prowadzić do duszności, znacznego powiększenia obwodu brzucha, porodu przedwczesnego oraz przedwczesnego odejścia wód płodowych.

Czym jest małowodzie?

Małowodzie, czyli zmniejszona ilość płynu owodniowego, jest bardzo ważnym sygnałem sugerującym występowanie chorób matki lub płodu. Występuje w przypadku wad układu moczowego u płodu, niewydolności łożyska czy w przypadku ciąż bliźniaczych powikłanych zespołem TTTS (zespół przetoczenia krwi między płodami).

Zmniejszona ilość wód płodowych może prowadzić do niedorozwoju płuc, deformacji, niedotlenienia a nawet do obumarcia płodu.

Jak wyglądają wody płodowe? Jak je rozpoznać?

Wiele kobiet – obserwując wydzielinę z pochwy – nie wie, czy to sączenie wód płodowych. Prawidłowy płyn owodniowy ma zabarwienie jasne, przejrzyste, ma konsystencję zbliżoną do wody. Zdarza się jednak, że może przybrać barwę zielonkawą.

Zielone wody płodowe są spowodowane występowaniem smółki, czyli substancji, którą wydala płód przez przewód pokarmowy. Występują w ok. 10 proc. przypadków, w większości nie powodują żadnej patologii u dziecka.

Jednak nieprawidłowy kolor wód płodowych może być objawem niedotlenienia okołoporodowego, ponadto częściej w przypadku zielonych wód płodowych dochodzi do infekcji wewnątrzmacicznej. Czasami zdarza się, że odchodzące wody płodowe mają zabarwienie różowe, jest ono spowodowane zmieszaniem się niewielkiej ilości krwi pochodzącej z drobnych naczyń rozwierającej się szyjki macicy. Szczególnie niepokojące jest czerwone zabarwienie płynu owodniowego – może być objawem odklejającego się łożyska i wymaga natychmiastowego udania się do szpitala.

Przedwczesne pęknięcie błon płodowych – jak odchodzą wody płodowe?

Podczas porodu, gdy kobieta ma regularne skurcze macicy, które prowadzą do rozwierania szyjki, w pewnym momencie dochodzi do odejścia wód płodowych. Czasami zdarza się jednak, że błony płodowe pękają przed rozpoczęciem porodu. U jednych kobiet objawia się to w postaci nagłego wycieku dużej ilości płynu z pochwy, a u innych występuje jedynie niewielkie sączenie się wód płodowych.

W przypadku gwałtownego wycieku wód płodowych w dużej ilości może dojść do wypadnięcia pępowiny czy też rączki lub nóżki dziecka. Ponadto obfite odejście wód płodowych powoduje zmianę ciśnienia w obrębie macicy i może spowodować przedwczesne odklejenie łożyska.

Do najczęstszych przyczyn przedwczesnego odejścia płynu owodniowego należą:

• infekcja narządu rodnego,
• niewydolność cieśniowo-szyjkowa,
• czynniki genetyczne,
• ciąża wielopłodowa,
• wielowodzie.

Zbyt wcześnie sączące się wody płodowe mogą mieć także związek z wadami macicy

Jak rozpoznać sączenie wód płodowych?

Gdy przyszła mama podejrzewa odchodzenie płynu owodniowego, powinna zgłosić się do szpitala. Czasami odchodzące wody są mylone ze śluzem czy też moczem. Ten ostatni ma żółte zabarwienie i charakterystyczny zapach w odróżnieniu od wód płodowych, które są bezzapachowe lub mają słodkawy zapach i przezroczysty kolor. Śluz natomiast jest gęstszy, ciągnący i ma białawe zabarwienie.

Ponadto intensywność sączenia płynu owodniowego często zależy od zmiany pozycji ciężarnej, w zależności od wysokości części przodującej płodu w stosunku do miednicy – zwykle zmniejsza się, gdy kobieta stoi.

Lekarz ginekolog w badaniu ginekologicznym, USG oraz dzięki specjalnym testom paskowym stwierdza, czy wydzielina z pochwy zawiera wody płodowe. Jest to bardzo ważne, gdyż pęknięty worek płodowy nie chroni już dziecka przed bakteriami i w ciągu kilku godzin może doprowadzić do rozwoju infekcji wewnątrzmacicznej.

Na szczególną opiekę zasługują ciężarne, u których do wycieku wód płodowych doszło przed 36. tygodniem ciąży. Wówczas niezbędne jest włączenie antybiotykoterapii, leków przyspieszających dojrzewanie płuc płodu, ewentualnie hamujących skurcze macicy oraz stałe monitorowanie parametrów stanu zapalnego.