Masaż szyjki macicy – wskazania, przeciwwskazania, ile trwa, czy boli?

Na czym polega masaż szyjki macicy?

Masaż szyjki macicy najczęściej wykonywany jest u kobiet, u których minął termin porodu wyznaczony przez lekarza prowadzącego ciążę. Przeprowadza się go w gabinecie ginekologicznym podczas kontroli dobrostanu płodu w III trymestrze ciąży lub na położniczej izbie przyjęć.

Wspomniana wyżej procedura medyczna musi odbyć się za zgodą ciężarnej. Zadaniem masażu szyjki macicy jest wywołanie porodu. Polega on na ręcznym poszerzeniu zamkniętego kanału szyjki macicy oraz delikatnym oddzieleniu dolnej części pęcherza płodowego od ścian macicy. Na skutek takiej stymulacji dochodzi do aktywacji przywspółczulnego układu nerwowego, który odpowiada za wyrzut oksytocyny do krwi. Jest to hormon odpowiedzialny m.in. za rozpoczęcie się skurczów macicy. [1][2]

Wskazania i przeciwwskazania do wykonania masażu szyjki macicy

Głównym wskazaniem do wykonania masażu szyjki macicy jest brak czynności skurczowej u kobiet w ciąży donoszonej bądź też osłabienie lub wyhamowanie tej czynności.

Ciężarne, u których minął termin porodu, muszą systematycznie zgłaszać się do szpitala położniczego na badanie KTG i badanie ginekologiczne. Lekarz lub położna sprawdzają wówczas, jak duże jest rozwarcie szyjki macicy i na podstawie tego oceniają, czy poród się zbliża, czy też nie. W sytuacji gdy szyjka macicy się nie skraca, personel medyczny może zaproponować ciężarnej masaż szyjki macicy.

Ile czasu trwa masaż szyjki macicy?

Masaż szyjki macicy trwa nie więcej niż minutę i zwiększa prawdopodobieństwo rozpoczęcia się akcji porodowej w ciągu 48 godzin od jego wykonania. Jakie są zalety masażu szyjki macicy? Prawidłowo przeprowadzony masaż szyjki macicy zmniejsza ryzyko cesarskiego cięcia i umożliwia poród siłami natury, który przez środowisko medyczne uznawany jest za najlepszy zarówno dla matki, jak i dziecka. [1]

Czy wykonanie masażu szyjki macicy zalecane jest u każdej kobiety w ciąży donoszonej? Nie. Decydują o tym przede wszystkim kwestie zdrowotne. Ręczny masaż szyjki macicy nie jest wykonywany u ciężarnych:

• z regularną czynnością skurczową;
• u których doszło do przedwczesnego oddzielenia się łożyska;
• z łożyskiem przodującym;
• z aktywną opryszczką narządów płciowych;
• z podejrzeniem zakażenia płynu owodniowego;
• u których występuje bezwzględna niewspółmierność główka – miednica.

Indukcja porodu musi być każdorazowo poprzedzona wnikliwym badaniem klinicznym. Konieczne jest określenie położenia i dobrostanu płodu, umiejscowienia łożyska i uwzględnienie stanu zdrowia ciężarnej. [3]

Czy masaż szyjki macicy boli?

Trudno jednoznacznie ocenić bolesność masażu szyjki macicy, ponieważ wiele zależy tu od umiejętności osoby, która będzie go wykonywać oraz stopnia zrelaksowania ciężarnej. Dla niektórych kobiet będzie to procedura bolesna, innym zaś sprawi jedynie nieduży dyskomfort.

Aby zredukować nieprzyjemne odczucia, warto się rozluźnić i nie spinać mięśni brzucha oraz mięśni dna miednicy. Pomoże też świadomy, spokojny i głęboki oddech – wdech przez nos, wydech przez usta. Jedną z największych zalet masażu szyjki macicy jest to, że jest to metoda mechaniczna. Nie zakłóca ona naturalnego przebiegu porodu, a jedynie pozwala go przyspieszyć. Świadomość tego również może pomóc przyszłej mamie znieść chwilowy dyskomfort. [1]

Jak przebiega masaż szyjki macicy? Jak już wspomnieliśmy, masaż szyjki macicy trwa około 60 sekund. Wykonuje się go na fotelu ginekologicznym. Kobieta przyjmuje w nim dokładnie taką samą pozycję, jak do badania per vaginam.

Jakie objawy mogą wystąpić u ciężarnej po masażu szyjki macicy?

Jeśli masaż szyjki macicy poskutkuje, już po kilku godzinach od jego wykonania może rozpocząć się czynność skurczowa. Brzuch stanie się wówczas napięty i twardy. Bezpośrednio po masażu szyjki macicy ciężarna może spodziewać się plamienia z dróg rodnych, które często jest wynikiem mikrourazów powstałych na mocno unerwionej szyjce macicy.

W zależności od sytuacji zdrowotnej kobiety, lekarz lub położna mogą udzielić dodatkowych zaleceń po przeprowadzonym masażu szyjki macicy. Najczęściej chodzi o aktywność fizyczną – dłuższy spacer lub wchodzenie po schodach, co pomoże w obniżaniu się główki płodu w kanale rodnym.

Co w sytuacji, gdy przedstawione wyżej metody wywoływania porodu zawiodą? Jeśli lekarz uzna, że ze względu na dobrostan matki i dziecka należy zakończyć ciążę, może zaproponować farmakologiczne metody indukcji porodu. Najczęściej stosuje się w tym celu prostaglandyny E2 i E1 oraz oksytocynę. [1][3]

Jakie mogą być skutki ciąży przenoszonej?

Ostatnie tygodnie ciąży są dla większości kobiet trudne do zniesienia ze względu na liczne dolegliwości, takie jak np. bóle kręgosłupa, trudności ze spaniem, problemy ze strony układu pokarmowego czy stres. Ciąża przenoszona (powyżej 40. tygodnia) stanowi też potencjalne zagrożenie dla płodu. Dlaczego? Z biegiem czasu łożysko staje się coraz mniej wydolne, co może grozić niedotlenieniem dziecka. Ponadto maluch ma w macicy coraz mniej miejsca, a stale rośnie, co zwiększa ryzyko wystąpienia urazów okołoporodowych. Dlatego tak ważne jest monitorowanie dobrostanu płodu w III trymestrze ciąży, szybka reakcja personelu medycznego na niepokojące wyniki tychże obserwacji i w razie konieczności – wywołanie akcji porodowej.