Kolka jelitowa w ciąży – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest kolka jelitowa?

Kolka jelitowa to nagle pojawiające się dolegliwości bólowe jamy brzusznej o charakterze kłucia, wynikające ze skurczu mięśniówki gładkiej jelit.

Skurcz jelit wynika najczęściej z nadmiaru gazów jelitowych oraz zaparć. Co ciekawe kolkowy ból brzucha może mieć charakter wędrujący – zmienia swoja lokalizację. Kolka jelitowa dotyczy najczęściej niemowląt, gdyż mają one nie w pełni dojrzały układ pokarmowy. Jednakże występuje również u dorosłych. Szczególnie problematyczna bywa kolka jelitowa w ciąży.

Przeczytaj też: Ile trwa ciąża?

Przyczyny kolki jelitowej w ciąży

Kolka jelitowa u ciężarnych ma takie same przyczyny jak u innych dorosłych. U podstawy kolki jelitowej u dorosłych i kobiet w ciąży leży głównie skurcz mięśni gładkich jelit. Skurcze w jelitach wywołuje szereg czynników.

1. Wzdęcia – nadmiar gazów w jelitach, który powoduje rozdęcie ściany jelita i w konsekwencji ból
2. Zaparcia – w ciąży problemy z wypróżnieniem są częste, dochodzigromadzenie się mas kałowych i rozdęcia pętli jelitowych.
3. Obecność w diecie produktów ciężkostrawnych (tłustych i smażonych), picie gazowanych płynów
4. Szybkie i łapczywe jedzenie, rozmowa w trakcie posiłków – zwiększa ryzyko połykania powietrza i tym samym gazów w świetle jelit.
5. Siedzący tryb życia.
6. Alergie oraz nietolerancje pokarmowe.
7. Nieswoiste choroby zapalne jelit.

Ponadto do kolki jelitowej w czasie ciąży przyczyniają się również gospodarka hormonalna ciężarnej oraz zwiększająca swe rozmiary macica, która uciska sąsiednie narządy (w tym jelita). Poza tym, że ucisk macicy prowokuje wystąpienie kolki, utrudnia również opróżnianie jelit – a to dodatkowo zwiększa ryzyko wystąpienia kolki w ciąży.

Przeczytaj też: Paracetamol w ciąży

Kolka jelitowa w ciąży – objawy

Kolka jelitowa u ciężarnych nie odbiega objawami od tej występującej u dorosłych. Manifestuje się ona nagłym kurczowym bólem brzucha – opisywanym często jako kłucie w jelitach. Wspomniane kolkowe bóle brzucha w ciąży zazwyczaj lokalizują się w dolnej części brzucha.

W miarę trwania ciąży i wraz ze wzrostem macicy, jelita mogą być uciśnięte bardziej po prawej lub lewej stronie, dając objawy kłucia w boku. Bolesne skurcze jelit w ciąży narastają w czasie – ból najpierw jest tlący, następnie narasta i po pewnym czasie od osiągnięcia największego nasilenia odpuszcza. Często ból w kolce jelitowej zmieniania swoją lokalizację, ma charakter wędrujący.

Poza objawami bólowymi kolce jelitowej może towarzyszyć wzdęty brzuch oraz spadek apetytu w związku z objawami dyspeptycznymi (nudności, wymioty). Dodatkowo mogą pojawić się problemy z wypróżnianiem – od zaparcia w ciąży po biegunkę i domieszkę śluzu w stolcu.

Jak długo trwa kolka jelitowa w ciąży? Nie ma konkretnej odpowiedzi na to pytanie. Bolesne skurcze jelit w ciąży mogą trwać zarówno kilka minut jak i kilka godzina.

Przeczytaj też: Bóle brzucha w ciąży – przyczyny

Kolka jelitowa, nerkowa czy wyrostek?

Kłucie w brzuchu w ciąży nie musi wskazywać tylko i wyłącznie na kolkę jelitową. Jeśli podejrzewamy na przykład kolkę w ciąży w prawym boku, lekarz powinien wziąć pod uwagę w diagnostyce różnicowej tak zwaną kolkę żółciową spowodowaną kamicą żółciową albo zapalenie wyrostka robaczkowego.

Ból w kamicy żółciowej jest również kłujący, jak w przypadku kolki jelitowej, powoduje także wzdęcia i nudności. Jednak jego lokalizacja jest nieco inna, bo ból lokalizuje się pod prawym łukiem żebrowym. Lekarz różnicuje te dwie jednostki chorobowe na podstawie badania fizykalnego oraz, w razie wątpliwości, zleca odpowiednie badania biochemiczne i USG jamy brzusznej. Z kolei ból przy zapaleniu wrostka robaczkowego nie przechodzi samoistnie i wraz czasem trwania dołączają się objawy zapalenia – gorączka, poty, duża bolesność i tkliwość brzucha.

Kolka w ciąży w lewym boku jak i prawym wymaga różnicowania z kolką nerkową, która jest manifestacją złogów (kamieni nerkowych) w moczowodach. Ból kolkowy w kamicy nerkowej często promieniuje do pleców po stronie zajętego moczowodu. Ponadto dołączyć mogą objawy, takie jak krwiomocz (czerwone zabarwienie moczu), nudności i wymioty czy gorączka z dreszczami. Kolka nerkowa w ciąży wymaga leczenia w szpitalu.

Jeśli kolkowe bóle jelit w ciąży są bardzo nasilone i oporne na leczenie, a także jeśli występują inne objawy (gorączka, biegunka, uporczywe wymioty, krew w stolcu), wskazana będzie konsultacja lekarska. Należy wówczas wziąć pod uwagę w diagnostyce różnicowej nietolerancję pokarmową, zatrucie pokarmowe czy nieswoiste zapalenia jelit.

W diagnostyce różnicowej ważne jest czy problemy jelitowe w ciąży, z którymi zgłasza kobieta, były obecne już przed ciążą czy pojawiły się w jej trakcie.

Czytaj również: Ból ucha w ciąży – przyczyny, leczenie i domowe sposoby na bolące ucho

Jak leczyć kolkę jelitową w ciąży? Jak sobie radzić?

Aby pozbyć się kolki w ciąży pod żebrami, po pierwsze należy zadbać o właściwe nawyki żywieniowe, czyli unikać picia gazowanych napojów, jedzenia tłustych, ciężkostrawnych potraw oraz spożywania posiłków w pośpiechu. Szczególnie jeśli występuje kłucie w brzuchu po jedzeniu.

Ponieważ kolka w ciąży podczas chodzenia nasila się, zaleca się położenie na lewym boku z podkurczonymi nogami (oczywiście w miarę możliwości i w zależności od zaawansowania ciąży). Dodatkowo można zastosować ciepły (nie gorący) okład, na przykład termofor, ewentualnie ciepłą kąpiel (nie gorącą). Działania te mają na celu rozkurczenie jelit.

Ponieważ w czasie ciąży nie można stosować żadnych leków bez konsultacji z lekarzem, przeciwwskazane jest samodzielne przyjmowanie leków rozkurczających czy przeciwbólowych.

Sposobem na kolkę mogą być również zioła. Picie naparu z mięty, kopru włoskiego i innych herbatek ziołowych powinno się ograniczyć do 1–2 szklanek dziennie. O ile w kolce jelitowej pożądane jest działanie rozkurczające, o tyle w ciąży wiąże się ono ze spadkiem ciśnienia tętniczego oraz zmniejszeniem przepływu maciczno-łożyskowego w z związku z rozszerzeniem się naczyń krwionośnych.

W przypadku dokuczliwych wzdęć i gazów w ciąży można stosować preparaty zawierające simetykon. Zmniejsza on napięcie powierzchniowe na granicy fazy płynnej i gazowej w przewodzie pokarmowym, powodując pękanie pęcherzyków gazu obecnych w jelitach.