Karta szczepień dziecka – co to jest, do czego służy?

Czym jest książeczka szczepień dziecka i gdzie można ją uzyskać?

Książeczka szczepień dziecka, zwana inaczej kartą szczepień (ze względu na swoją jednokartkową formę) jest odrębnym dokumentem o formacie A5, włączonym do książeczki zdrowia dziecka. Jej aktualny wzór określa załącznik nr 3 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 roku w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych wraz z późniejszymi zmianami.

Książeczka szczepień dziecka zostaje wydana bezpłatnie, razem z książeczką zdrowia dziecka przez podmiot leczniczy, w którym nastąpił poród dziecka. W sytuacji, kiedy poród nastąpił poza szpitalem, do wydania omawianej książeczki zobowiązany jest lekarz lub położna, którzy przyjęli poród albo oddział noworodkowy szpitala, do którego zgłoszono dziecko po jego urodzeniu. Karta szczepień należy do indywidualnej zewnętrznej dokumentacji medycznej i jest wydawana rodzicom lub opiekunom prawnym dziecka razem z wypisem ze szpitala.

Przeczytaj też: Przeciwwskazania do szczepienia. Kiedy odroczyć szczepienie?

Czy podmiot leczniczy może odmówić podania dziecku szczepienia z powodu braku zabrania na wizytę książeczki szczepień?

Kartę szczepień wraz z książeczką zdrowia dziecka należy zabierać ze sobą na każdą wizytę lekarską. Jednakże nawet w przypadku braku książeczki szczepień dziecka podmiot leczniczy nie może odmówić wykonania dziecku szczepienia, ponieważ ewentualne braki w dokumentacji można uzupełnić podczas kolejnej wizyty.

Czy karta szczepień dziecka i karta uodpornienia to ten sam dokument?

Karta szczepień i karta uodpornienia to oddzielne dokumenty, które potwierdzają wykonanie obowiązkowych szczepień ochronnych u dziecka.

To też może Cię zainteresować: Szczepienie na meningokoki

Karta uodpornienia należy do medycznej dokumentacji wewnętrznej. Znajduje się ona najpierw w szpitalu, w którym zostaje założona, a następnie jest przekazywana do placówki medycznej, w której będzie leczone dziecko. Taka informacja zostaje przekazana przez rodzica na podstawie jego pisemnej deklaracji. Na karcie uodpornienia znajdują się m.in. dane pacjenta i informacje o nazwie, serii oraz rodzaju szczepionki, dacie wykonania szczepienia, a także miejscu, w którym zostało ono przeprowadzone.

Książeczka szczepień dziecka należy, jak wspomniano w poprzednim akapicie, do zewnętrznej dokumentacji medycznej, przechowywanej przez rodziców lub opiekunów prawnych dziecka.

Sprawdź również: Szczepienia dzieci na COVID-19

Jakie informacje zawiera książeczka szczepień?

W książeczce szczepień znajdują się informacje o:

• danych osobowych pacjenta;
• wieku, rodzaju, nazwie i serii szczepionki, dacie i godzinie podania szczepionki oraz podpis osoby, która wykonała szczepienie;
• danych osobowych opiekuna prawnego dziecka, który jest zobowiązany do dopilnowania obowiązku szczepienia dziecka;
• pieczęciach i numerach kontraktów instytucji medycznych, które założyły książeczkę i przeprowadzały szczepienia ochronne u dziecka;
• dodatkowych szczepieniach ochronnych, nieuwzględnionych w tabeli 1;
• przeciwwskazaniach do wykonania szczepień u dziecka;
• niepożądanych reakcjach i odczynach poszczepiennych u dziecka;
• terminach kolejnych szczepień.

To też może Cię zainteresować: Szczepić czy nie szczepić?

Co zrobić w przypadku zagubienia książeczki szczepień dziecka?

Jeśli książeczka szczepień uległa zniszczeniu lub zagubieniu, trzeba będzie ją odtworzyć. W tym celu trzeba zgłosić się do placówki medycznej, w której leczone jest dziecko i poprosić o wydanie jej duplikatu. Zostanie on sporządzony na podstawie karty uodpornienia.

Przeczytaj również: Krztusiec – przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest program szczepień ochronnych?

Program szczepień ochronnych to inaczej kalendarz szczepień, w którym znajdują się informacje o obowiązkowych, a tym samym – bezpłatnych szczepieniach, a także o szczepieniach zalecanych, za które trzeba dodatkowo płacić. Kalendarz szczepień obowiązkowych jest aktualizowany każdego roku przez Główny Inspektorat Sanitarny.

Dokumentacja realizacji szczepień ochronnych obejmuje: kartę uodpornienia, kartę szczepień oraz dokumentację lekarską. Co więcej, świadczeniodawcy wykonujący szczepienia mają obowiązek sporządzania sprawozdań kwartalnych i rocznych, a także zdawania raportów o zużytych i pozostałych w magazynach szczepionkach.

Przeczytaj też: Czym jest odczyn poszczepienny i jak wygląda?

Szczepienia obowiązkowe dla dzieci

Szczepionki bezpłatne są finansowane przez NFZ, jednak ich przyjęcie oznacza dość dużą liczbę ukłuć dziecka. Rodzice mają możliwość zminimalizowania liczby wkłuć poprzez zakup szczepionek wysoko skojarzonych.

W ramach obowiązkowych szczepień dla dzieci, realizowanych od 2021 roku, w wykazie znajdują się szczepionki przeciwko chorobom, takim jak:

• błonica,
• gruźlica,
• krztusiec,
• odra,
• ospa wietrzna (dotyczy grup ryzyka),
• poliomyelitis, czyli ostre nagminne porażenie dziecięce,
• różyczka,
• świnka,
• tężec,
• wirusowe zapalenie wątroby typu b, czyli WZW typu B,
• zakażenia Haemophilus influenzae typu B,
• zakażenia pneumokokowe,
• zakażenia rotawirusowe.

Przed przystąpieniem do szczepienia lekarz ma obowiązek zbadania dziecka i wypełnienia zaświadczenia o przeprowadzonym lekarskim badaniu kwalifikacyjnym, w którym dopuszcza dziecko do szczepienia lub je odracza.

Zobacz też: Czym jest szczepionka DTP?

Kalendarium szczepień obowiązkowych

Najwięcej szczepień wykonuje się w 1. roku życia dziecka. Noworodka szczepi się przeciwko gruźlicy. Podaje mu się również pierwszą dawkę szczepionki przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B).

Następne szczepienia wykonuje się w 2. miesiącu życia dziecka, czyli w trakcie 7. lub 8. tygodnia życia. Należą do nich: szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi oraz krztuścowi (DTP), haemophilus influenzae typu b (Hib) i pneumokokom. W tym czasie niemowlakowi podaje się też drugą dawkę przypominającą szczepienia przeciwko WZW typu B.

Dla niemowląt w wieku 3.-4. miesiąca życia przewidziane są drugie dawki szczepień przeciwko DTP, Hib i pneumokokom oraz pierwsza dawka szczepienia przeciwko poliomyelitis (IPV).

Czas 5. i 6. miesiąca życia dziecka to powtórne szczepienia: DTP, Hib oraz IPV.

W 7. miesiącu niemowlak otrzymuje ostatnią, trzecią dawkę szczepionki przeciw WZW typu B.

Dziecko, które skończyło roczek, w 13.-14. miesiącu życia otrzymuje trzecią dawkę szczepionki przeciwko pneumokokom oraz szczepionkę przeciw odrze, śwince i różyczce (MMR). Natomiast 16.-18. miesiąc życia to czas doszczepiania przeciw DTP, Hib oraz IPV.

W 6. roku życia dziecko otrzymuje szczepionkę przypominającą przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTaP), która zawiera bezkomórkowy składnik krztuśca, szczepionkę IPV oraz szczepionkę MMR (dzieci urodzone przed 2014 r. dostają II dawkę MMR w 10. roku życia).

W 14. i 19. roku życia młody człowiek otrzymuje ostatnie dwie dawki szczepionki, aplikowane podskórnie lub domięśniowo, przeciw chorobom błonicy i tężca.

Przeczytaj też: Książeczka zdrowia dziecka – co w niej jest?

Szczepienia zalecane

Ważne są także szczepienia zalecane, za które trzeba dodatkowo zapłacić. Chronią one dziecko przed groźnymi chorobami zakaźnymi, m.in. takimi jak: grypa, kleszczowe zapalenie mózgu (które może wywołać zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych), zakażenia meningokokami, ospa wietrzna, ludzki wirus brodawczaka i wirusowe zapalenie wątroby typu A.

Czym jest indywidualny kalendarz szczepień?

Indywidualny kalendarz szczepień to odpowiednik kalendarza szczepień, który jest ustalany personalnie dla danego dziecka przez lekarza. Konieczność uruchomienia takiej procedury następuje w przypadku, m.in.:

• braku wcześniejszych szczepień, związanych z niewyrażeniem na nie zgody rodziców;
• opóźnienia podania szczepień na skutek stanu zdrowia dziecka;
• powrotu małoletniego pacjenta z zagranicy.

Sprawdź również: Kleszczowe zapalenie mózgu – przyczyny, objawy, leczenie

Dlaczego szczepienia ochronne są takie ważne?

Szczepienia są najlepszym znanym obecnie sposobem zwalczania chorób zakaźnych w społeczeństwie. Chronią one przed: ciężkim przebiegiem chorób zakaźnych, ich rozprzestrzenianiem się, a także groźnymi dla zdrowia i życia powikłaniami, w tym śmiercią.