Nauka zdalna – czym jest, jaki sprzęt, wady i zalety

Nauka zdalna – co to jest?

Po ponad 1,5 roku od początku pandemii zdobyliśmy już sporo doświadczenia. Z pewnością wszyscy wolelibyśmy, żeby kolejny lockdown się nie wydarzył. Abyśmy nie musieli wracać do pracy i nauki zdalnej, a przede wszystkim, abyśmy mogli uniknąć izolacji społecznej. Niestety, wciąż nie możemy być tego pewni. Dlatego przygotowaliśmy małe kompendium wiedzy na temat nauki zdalnej i jej organizacji. Pragniemy wam pomóc i przygotować was na najczarniejszy scenariusz. Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu jest szansa, aby przejście na naukę zdalną było chociaż odrobinę prostsze dla rodziców, ale przede wszystkim – dla dzieci.

Zacznijmy od tego, czym w ogóle jest nauka zdalna? Nauka zdalna jest to forma edukacji na odległość, kiedy uczeń nie jest fizycznie obecny w sali lekcyjnej. Zdalne nauczanie realizowane jest zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Edukacji Narodowej, pieczę nad jego przebiegiem mają natomiast rejonowe kuratoria oświaty. Dyrektorowie poszczególnych placówek oświatowych otrzymują z przynależnego kuratorium wytyczne, w jaki sposób ma być prowadzona nauka zdalna w danej placówce. Nauczanie zdalne może być prowadzone w różnej formie. Wpływ na jego organizację i przebieg ma przede wszystkim rodzaj szkoły. Inaczej lekcje zdalne wyglądają w przypadku uczelni wyższych, a inaczej w przypadku szkół podstawowych, zwłaszcza klas 1-3.

Przeczytaj również: Dziecko na kwarantannie – zasady, zasiłek opiekuńczy

Typy nauki zdalnej — w jakiej formie może być prowadzona lekcja zdalna?

Edukacja zdalna może być prowadzona na kilka sposobów. W najmłodszych klasach szkoły podstawowej duży udział w przebiegu lekcji zdalnych mają nie tylko nauczyciele i uczniowie, ale także rodzice, którzy muszą wspierać dziecko, pomagać mu w obsłudze programów i czuwać nad realizacją materiału. Podstawowym osprzętem niezbędnym do realizacji edukacji zdalnej jest komputer/laptop/tablet z dostępem do Internetu. Użycie nowoczesnych technologii umożliwia przeprowadzenie lekcji online, ale również przesyłanie plików z materiałami edukacyjnymi czy wgląd do dziennika elektronicznego, który zwłaszcza dla rodziców jest źródłem łączności z nauczycielami i środowiskiem szkolnym.

Lekcje w czasie nauki zdalnej mogą być prowadzone w różnych formach. Do najpopularniejszych z nich zaliczamy wideokonferencje. Dzięki programom takim jak Zoom czy Teams nauczyciele mogą łączyć się ze wszystkimi uczniami z klasy i prowadzić zajęcia online. Aby było to możliwe, każdy uczeń musi mieć dostęp do komputera z łączem internetowym, a także musi mieć zainstalowany wspomniany wcześniej program do wideokonferencji. Ten typ lekcji zdalnych jest najbardziej zbliżony do zwykłych lekcji w klasie, ponieważ nauczyciel czy wykładowca w trybie online ma kontakt z uczniami, może odpowiadać na ich pytania, czy wspólnie z nimi rozwiązywać zadania.

Zobacz też: Szczepienia dzieci na COVID-19 – tak czy nie?

Kolejnym typem nauki zdalnej jest nauka asynchroniczna. Polega ona przede wszystkim na samodzielnej pracy uczniów. Otrzymują oni od nauczyciela materiały, karty pracy oraz ćwiczenia do wykonania w określonym terminie. Wykonane zadania uczniowie przesyłają do nauczyciela w formie elektronicznej. W ten sposób uczą się samodzielnie organizować pracę i mogą działać we własnym tempie. Niestety, brak kontaktu bezpośredniego z nauczycielem może powodować brak motywacji do nauki, a także w razie problemów z rozwiązywaniem zadań – nawarstwianie się zaległości.

To też może Cię zainteresować: COVID-19 – jak chorują dzieci?

Nauka hybrydowa – czym różni się od nauki zdalnej?

Warto wymienić jeszcze jeden rodzaj nauki zdalnej, który w czasie pandemii stał się dla uczniów i nauczycieli namiastką normalności. W dużych szkołach, gdzie ilość uczniów stanowiła poważne zagrożenie epidemiologiczne, na etapie łagodzenia restrykcji dopuszczono wprowadzenie tak zwanej edukacji hybrydowej. Oznacza to, że uczniowie pojawiają się w szkole zmianowo, tak, aby równocześnie na terenie placówki było ich mniej. W czasie, kiedy część klas uczęszcza na zajęcia stacjonarne, pozostali uczą się zdalnie. Nauczanie hybrydowe pozwala na wprowadzenie namiastki nauczania stacjonarnego przy zachowaniu restrykcji epidemiologicznych.

Sprawdź również: Ciąża i poród w czasie COVID-19

Nauczanie zdalne – organizacja

Organizacja nauczania zdalnego nie jest łatwa ani dla nauczycieli, ani dla rodziców, a już w szczególności dla dzieci. Kiedy jednak nie ma innego wyjścia, nie pozostaje nic innego, jak zrobić wszystko, by wyciągnąć z niego jak najwięcej. Prowadzenie lekcji zdalnych, jak już wspomniano wyżej, może odbywać się na wiele sposobów. W celu ich realizacji nauczyciele mogą posiłkować się różnymi pomocami naukowymi i opierać edukację zdalną o takie narzędzia, jak:

• materiały edukacyjne pochodzące ze sprawdzonych portali edukacyjnych,
• dzienniki elektroniczne,
• zintegrowane platformy edukacyjne,
• poczta elektroniczna,
• wideokonferencje online,
• audycje radiowe,
• programy telewizyjne,
• media społecznościowe,
• strona internetowa szkoły,
• ćwiczenia, podręczniki, karty pracy, które uczeń posiada,
• kontakt telefoniczny,
• wydrukowane materiały do nauki.

To nauczyciel w porozumieniu z dyrekcją planuje i ustala sposób prowadzenia lekcji zdalnych. Im więcej możliwości kontaktu bezpośredniego uczniów z nauczycielem, tym większe szanse na realizację programu edukacyjnego. Bardzo ważne, aby nauczanie zdalne miało taką formę, która będzie uwzględniała techniczne oraz psychofizyczne możliwości wszystkich jego uczestników. Mowa tutaj o nauczycielach, a także uczniach oraz ich rodzicach. Wszyscy powinni mieć równy dostęp do edukacji oraz powinni być traktowani i oceniani na równi.

Przeczytaj: Objawy COVID-19 u dzieci

Jak przygotować dziecko do nauki zdalnej?

Nauka zdalna to duże wyzwanie dla wszystkich stron uczestniczących w tym procesie. Nauczyciele muszą przestawić się na nowy, zupełnie inny tryb pracy, muszą znaleźć nowe sposoby na zatrzymanie uwagi uczniów, a także na takie przekazanie im wiedzy, aby została ona przyswojona. Uczniowie i ich rodzice z kolei muszą wykazać się dużą dozą cierpliwości, samodyscypliny i zaangażowania, aby wyciągnąć z tych lekcji tyle wiedzy, ile się da. Dla dzieci zwłaszcza tych najmłodszych, uczniów szkoły podstawowej nauczanie zdalne to totalna nowość. Nie są one przyzwyczajone do spędzania długich godzin przed monitorem komputera. Mogą mieć trudności ze skupieniem uwagi i mobilizacją do nauki w domu. Bardzo ważna jest tutaj więc rola rodziców, aby przygotować dziecko i dać mu dużo wsparcia i zrozumienia w czasie nauki zdalnej.

W jaki sposób możemy pomóc przygotować się dziecku do nauki zdalnej?

• Odpowiedni sprzęt – w miarę możliwości postarajmy się zapewnić dziecku odpowiednie narzędzia do nauki zdalnej – komputer, laptop czy tablet z kamerką.
• Odpowiednie miejsce – razem z dzieckiem przygotujmy spokojne miejsce do nauki. Jeżeli dziecko ma swój pokój i swoje biurko, ustawmy na nim niezbędny sprzęt. Najlepiej, aby z otoczenia usunąć rozpraszające elementy, np. zabawki.
• Przybory naukowe – pomóżmy wypracować dziecku nawyk przygotowania biurka czy stołu i wyposażenia go w przybory niezbędne do realizacji poszczególnych lekcji. Jeżeli w planie lekcji mamy plastykę, polski i matematykę, niech w pobliżu znajdą się niezbędne książki, zeszyty, karty pracy, piórnik oraz przybory plastyczne.
• Przerwy i ruch – zadbajmy o to, aby w przerwach między poszczególnymi lekcjami dziecko miało zapewniony ruch. Młodsze dzieci możemy zachęcić do wspólnego skakania, 5 minut tańca czy krótkich ćwiczeń typu skłony lub przysiady. Podczas długiego siedzenia przed komputerem uwaga i skupienie bardzo szybko się wyłączają. Nawet krótka dawka ruchu pomoże obudzić mózg.
• Przekąski – przygotujmy dla dziecka przekąski oraz wodę do picia. Ustalmy, że będzie z nich korzystało w czasie przerw. Dobrze jednak, aby miało je obok siebie i nie rozpraszało się myślą o głodzie.
• Spokojne otoczenie – w takim stopniu, jak to możliwe, zadbajmy o to, aby w czasie lekcji zdalnych dziecko mogło w spokoju i skupieniu uczestniczyć w zajęciach. Nie planujemy na ten czas głośnych prac domowych czy spotkań ze znajomymi. Jeśli w domu jest młodsze rodzeństwo, postarajmy się zadbać o to, żeby nie przeszkadzało w lekcjach i nie hałasowało.
• Wsparcie i zrozumienie – to chyba najważniejsza kwestia w przygotowaniu i przebiegu edukacji zdalnej. Wsparcie rodzica, jego cierpliwość i zrozumienie są niezwykle ważne dla dziecka. Lekcje online mogą okazać się dla dziecka trudne, nie zawsze nadąży ono wykonać wszystkie polecenia nauczyciela, nie zawsze wszystko zrozumie i usłyszy. Rolą rodzica jest okazać maksimum wsparcia, pomóc rozwiązywać problemy, dodawać dziecku otuchy, ale też w razie potrzeby pomóc zrozumieć materiał.

To też może Cię zainteresować: Powikłania po COVID-19 u dzieci

Zalety nauki zdalnej

Jeżeli chodzi o naukę zdalną w szkole podstawowej, a zwłaszcza naukę zdalną w klasach 1-3, to jest ona bardzo dużym wyzwaniem dla dzieci i ich rodziców, ale też nauczycieli. Sytuacja wygląda nieco lepiej w przypadku nauki zdalnej w szkole średniej oraz na studiach wyższych. Szukając zalet tego rodzaju edukacji, możemy wymienić:

• kształtowanie samodyscypliny,
• organizacji pracy własnej,
• dość dużą elastyczność w realizacji zadań.

Uczniowie muszą wykazać się dużą odpowiedzialnością i samozaparciem, a także w wielu przypadkach – dociekliwością i analitycznym myśleniem. Lekcje zdalne wymagają często samodzielnego poszukiwania odpowiedzi na pytania, zgłębiania wiedzy i kreatywności. Jest to pożądana umiejętność, zwłaszcza w kontekście dorosłego życia i wymagań w pracy zawodowej.

Wady nauki zdalnej

O ile kreatywność i samodzielność w zdobywaniu wiedzy mogą sprawdzić się w przypadku studentów uczelni wyższych, o tyle w przypadku uczniów szkoły podstawowej – niekoniecznie. Nauka zdalna ma wiele wad. To oczywiste, że kiedy nie ma innej możliwości, jest to jedyne alternatywne rozwiązanie, dające namiastkę edukacji. Nie zastąpi jednak tradycyjnej nauki stacjonarnej.

Do największych wad nauki zdalnej zaliczamy:

• brak bezpośredniego kontaktu z nauczycielem, brak interakcji,
• brak kontaktów społecznych, alienacja, samotność,
• wykluczenie technologiczne,
• brak ruchu, negatywny wpływ na wzrok,
• nieefektywna nauka,
• brak możliwości nadzoru nad uczniami,
• brak możliwości socjalizacji,
• negatywny wpływ na zdrowie psychiczne.

Przeczytaj też: Czym różni się grypa od paragrypy?

Jak pomóc dziecku w nauce zdalnej?

Jak widać, istnieją plusy i minusy nauki zdalnej. Niestety tych drugich jest znacznie więcej. Z tego powodu wielu rodziców, a także uczniów z uwagą śledzi sytuację epidemiologiczną i z trwogą zastanawia się, czy będzie zdalne nauczanie w tym roku szkolnym? Miejmy nadzieję, że nie. Jeśli jednak to nastąpi, jako rodzice pamiętajmy o tym, aby wspierać dzieci w tym trudnym dla nich czasie. Zadbajmy o zapewnienie im odpowiedniego sprzętu. Bez względu na to, czy będzie to laptop do nauki zdalnej, czy może po prostu smartfon, zadbajmy o to, aby dziecko, wtedy kiedy tego potrzebuje, mogło łączyć się online z nauczycielem. To, o czym powinniśmy pamiętać, to zapewnienie dziecku odpowiedniej dawki ruchu po lekcjach, a nawet między nimi, a także możliwość jakichkolwiek kontaktów społecznych. Dzieci potrzebują spotkań z przyjaciółmi, potrzebują interakcji, odskoczni od codzienności. Nauka zdalna to dla nich ciężka praca, ale też ogromne obciążenie psychiczne i mnóstwo stresu. Możliwość dzielenia tego z rówieśnikami jest bardzo ważna i może mieć działanie wręcz terapeutyczne. Nawet krótki spacer z koleżanką, wyjście na plac zabaw czy na rower będzie miało na dziecko pozytywny wpływ.