Zespół policystycznych jajników (PCOS) – przyczyny, objawy, leczenie

Czym charakteryzuje się zespół policystycznych jajników?

Znanych jest kilka nazw tej choroby:

• z angielskiego zespół policystycznych jajników to Polycystic Ovarian Syndrome, czyli PCOS,
• wielotorbielowatość jajników,
• zespół sklerotycznych jajników,
• jajnikowy zespół dysmetaboliczny,
• androgenizm jajnikowy.

To choroba złożona, objawiająca się na wiele sposobów, zwykle dotykająca kobiety w wieku rozrodczym – jej istotę stanowią różne zaburzenia hormonalne negatywnie wpływające na pracę jajników. Powstałe jajeczko ma trudności z wydostaniem się do jajowodu i obumiera, zamieniając się w torbiel.

Jak powstaje torbiel? Zobacz animację:

Objawy zespołu policystycznych jajników

Objawy PCOS to:

• brak miesiączki lub rzadkie, nieregularne cykle – zaburzenia miesiączkowania;
• zaburzenia owulacji;
• otyłość (tkanka tłuszczowa gromadzi się na kształt jabłka, obejmując górną część ciała, głównie brzuch);
• nadmierne owłosienie (hirsutyzm) w okolicy brody i ust, co sugeruje nadmiar androgenów w organizmie;
• zaburzenia metaboliczne – skłonność do tycia;
• poronienia nawykowe;
• trudności z zajściem w ciążę;
• łysienie typu męskiego (u kobiet na środku, czubku głowy);
• uporczywy ból miednicy;
• nadciśnienie tętnicze;
• trądzik, przetłuszczająca się cera.

Dodatkowo lekarz ginekolog podczas badania USG może stwierdzić na jajnikach torbiele przypominające sznur pereł. Wyżej wymienionym objawom często towarzyszy także cukrzyca, będąca skutkiem wielotorbielowatości jajników.

Kalendarz dni płodnych i owulacji – sprawdź, kiedy masz dni płodne

Jak leczyć zespół policystycznych jajników?

Celem leczenia jest przywrócenie aktywności jajników i odwrócenie następstw PCOS, takich jak łysienie czy trądzik. Chodzi o to, by kobiece jajniki zaczęły pracować i żeby pojawiła się owulacja.

Sposoby leczenia zespołu policystycznych jajników uzależnione są od rodzaju objawów i stopnia zaawansowania choroby, dlatego ustala się je indywidualnie.

Z pomocą przychodzi tu leczenie farmakologiczne – pacjentce przepisuje się tabletki antykoncepcyjne, które regulują cykl, jak również wpływają na zmniejszenie nadmiernego owłosienia i trądziku. Trzeba pamiętać, by lekarz przed zaordynowaniem leczenia farmakologicznego, czyli hormonalnego, zbadał wcześniej poziom hormonów w twoim organizmie.

W leczeniu zespołu policystycznych jajników stosuje się też resekcję klinową jajników lub nakłuwanie ich. Ostatni zabieg wykonuje się laparoskopowo, w ramach chirurgii tzw. jednego dnia – nie trzeba kłaść się na tydzień do szpitala. Resekcja niesie za sobą powikłania, np. zrosty w macicy, gdyż zabieg ten jest wykonywany po otwarciu jamy brzusznej, której powłoki potem muszą się zrosnąć. Zrosty mogą utrudniać późniejsze zajście w ciążę. W ostatnich czasach zdecydowanie odchodzi się od tej metody leczenia policystycznych jajników ze względu na jej dużą inwazyjność. Natomiast nakłuwanie jajników często skutkuje ciążą mnogą, zwykle bliźniaczą.

W ramach leczenia niechirurgicznego zaleca się otyłym pacjentkom zmniejszenie wagi ciała. Osiągnięcie prawidłowej wagi może spowodować poprawę cyklu miesięcznego, jak również wzrost płodności kobiety. Należy pamiętać o nawiązaniu stałej współpracy z lekarzem endokrynologiem, nawet jeśli nie staracie się o kolejne dziecko. Nieleczone PCOS może prowadzić do raka trzonu macicy oraz cukrzycy, nadciśnienia lub miażdżycy. Pamiętaj zatem o regularnych wizytach u swojego ginekologa. W razie jakichkolwiek niepokojących objawów ze strony dróg rodnych lub nawrotów łysienia albo trądziku, umów się na wizytę do ginekologa – endokrynologa. Sprawdź, co się dzieje w twoim organizmie, zanim będzie za późno.

Czytaj też: Nie mogę zajść w ciążę – co robić?

Jak zespół policystycznych jajników wpływa na zajście w ciążę?

Zespół policystycznych jajników może występować też przy prawidłowych krwawieniach. Jednak dodatkowe badania pozwolą sprawdzić, czy cykle przebiegają normalnie, czy bezowulacyjnie. Może się zdarzyć, że jajeczkowanie, czyli owulacja pojawia się bardzo rzadko lub wcale. Cykle bezowulacyjne uniemożliwiają zajście w ciążę.

Czasem nieprawidłowo przeprowadzona kuracja wielotorbielowatości jajnikowej powoduje trudności z poczęciem dziecka, a winę za to ponoszą zrosty macicy lub zbyt częste biopsje wykonywane na jajnikach. Ginekolodzy jednak twierdzą, że około 60 proc. kobiet leczonych prawidłowo zachodzi w ciążę i rodzi zdrowe noworodki.