Cechy dzieci leworęcznych – czy leworęczność ma u dzieci związek z inteligencją?

Leworęczność – co to?

Za wykształcenie się dominacji jednej ze stron organizmu odpowiada mózg, którego przeciwległe półkule różnią się w zakresie kompetencji i sprawowanych funkcji. Leworęczność, czyli lateralizacja to mimowolna dominacja prawej lub lewej strony ciała w kontekście wykonywanych czynności życiowych. Lateralizację dzielimy na prawo- lub lewostronną, jak i skrzyżowaną – inaczej niejednorodną. Lateralizacja prawostronna to nic innego jak praworęczność, czyli dominacja lewej półkuli mózgu i prawej strony ciała. Leworęczność z kolei to preferencja wyboru lewej dłoni, która wykazuje wyższą funkcjonalność i sprawność w porównaniu do prawej. To większa aktywność prawej półkuli mózgu. Lateralizacja skrzyżowana jest połączeniem dominacji poszczególnych części ciała z obydwu jego stron. Osoby leworęczne, czyli mańkuci stanowią około 10 proc. społeczeństwa.

Przeczytaj też: Konflikt serologiczny w ciąży – co to jest?

Przyczyny leworęczności

Choć trudno jest jednoznacznie określić, czym spowodowana jest leworęczność, to wyróżnia się kilka jej przyczyn.

• Za główną przyczynę leworęczności uważany jest silniejszy rozwój prawej półkuli mózgu. Choć cecha ta zostaje utrwalona między 2. a 3. rokiem życia, to pierwsze jej oznaki można zauważyć już u niemowlaka. U osób leworęcznych mózg jest bardziej symetryczny, a tym samym prawa i lewa półkula są niemalże równorzędne.
• Leworęczność, tak jak inne cechy osobnicze, może być uwarunkowana genetycznie. Bywa dziedziczona, w szczególności po ojcu. Wyszczególniono męski gen LRRTM1, odpowiedzialny za tendencję do posługiwania się właśnie lewą ręką. Prawdopodobieństwo urodzenia leworęcznego dziecka, gdy oboje rodzice są leworęczni, wynosi aż 46 proc., z kolei z rodziców praworęcznych zaledwie 2 proc.
• Kolejnym czynnikiem mającym wpływ na to, którą ręką się posługujemy, jest presja społeczna. Dziecko, które przygląda się rodzicom leworęcznym, naśladuje ich zachowania i tak samo zaczyna posługiwać się lewą dłonią.
• Na leworęczność mogą wpływać hormony – testosteron w życiu płodowym hamuje rozwój niektórych ośrodków lewej półkuli, a wzmacnia go w pewnych obszarach półkuli prawej.
• Leworęczność może wynikać z czynników patologicznych związanych z nieprawidłowościami w okresie płodowym (np. niedotlenienie, konflikt serologiczny czy trudny poród).

Przeczytaj też: Odstające uszy u dziecka – co robić?

Objawy leworęczności

Leworęczność, choć nie jest niepełnosprawnością, często może przysparzać wielu trudności. Tendencja do leworęczności pojawia się już w okresie niemowlęcym. To właśnie wtedy maluszek chwyta grzechotkę lewą ręką czy w lewej ręce trzyma łyżeczkę. Jednak u tak małych dzieci trudno jest określić, którą stroną ciała chętniej i częściej się posługują. Wiele dzieci równie sprawnie posługuje się zarówno lewą jak i prawą ręką.

Przeczytaj też: Jaki sport dla przedszkolaka?

W późniejszym wieku rodzice zauważają, że dziecko kopie piłkę lewą nogą, je czy maluje lewą ręką. By przekonać się, którą stroną ciała dziecko chętniej i sprawniej włada, można wykonać z nim kilka ćwiczeń, np. poprosić, by włożyło 20 drobnych koralików do butelki, czy żeby strzeliło 20 goli do bramki. Równie dobrze można wybrać się do psychologa, który na podstawie obserwacji oceni, która strona ciała dominuje. Jednak niezależnie od wyniku nigdy nie można zmieniać nic na siłę. Wywieranie na dziecku presji, zmuszanie do trzymania przedmiotów w drugiej ręce, może wywołać zaburzenia emocjonalne, problemy z koncentracją, trudności ze sprawnym mówieniem i pisaniem.

Zobacz: Co robić, gdy dziecko nie chce uczyć się literek?

Czy leworęczność się leczy?

Bycie leworęcznym jeszcze do nie tak dawna było uważane za coś złego. Jednak nie jest to niepełnosprawność, choroba czy zaburzenie. Leworęczności się nie leczy. Co ważne, na dziecku, które sprawniej włada lewą stroną ciała, nie można wywierać żadnych presji i do niczego zmuszać. Jeśli się to robi, można doprowadzić do zaburzeń emocjonalnych. Choć w dawnych czasach mańkuci uważani byli za osoby mniej inteligentne, to prawda jest zupełnie inna.

Z jakimi jeszcze mitami na temat osób leworęcznych możemy się spotkać?

• Osoby leworęczne żyją krócej – to mit, pogłoska, która nie ma żadnego pokrycia naukowego.
• Leworęczni częściej są liderami – nie ma jednoznacznych dowodów na to, że osoby leworęczne mają większe zdolności przywódcze.

Sprawdź, czy dzieci mogą jeść czekoladę?

Cechy dzieci leworęcznych

Leworęczność jest dla mózgu większym wysiłkiem w porównaniu do praworęczności, co tym samym wpływa na jego sprawność. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przed Alana Searlemana z St. Lawrence University, leworęczni dysponują bogatszym słownictwem. Nierzadko osoby te posługują się obiema rękami, dzięki czemu obie półkule mózgu są stymulowane w podobnym stopniu, a w konsekwencji efektywność mózgu rośnie. Dzieci leworęczne czasem mają przewagę, uprawiając niektóre sporty. Pod innym kątem serwują czy przyjmują piłkę, do czego nie są przyzwyczajeni praworęczni przeciwnicy. Niestety, p isanie często przysparza osobom leworęcznym problemy. Głównym problemem nie jest nauczenie się nowej umiejętności, ale sama czynność, jaką jest pisanie pojedynczych liter. Dlatego też warto pamiętać o kilku wskazówkach. To, którą ręką dziecko sprawniej się posługuje, możemy stwierdzić dopiero w wieku 5-6 lat. Jeśli dziecko jest leworęczne, powinniśmy poinformować o tym nauczyciela, by w odpowiedni sposób wspomógł je w pisaniu. Warto kupić dziecku specjalne artykuły piśmiennicze dedykowane osobom leworęcznym.

Dzięki pobudzaniu prawej półkuli mózgu dzieci leworęczne są bardziej kreatywne i twórcze, o czym może świadczyć jakże długa lista znanych osób leworęcznych: Napoleon Bonaparte, Aleksander Wielki, Juliusz Cezar, Joanna d′Arc, Bill Clinton, sir Winston Churchill, Benjamin Franklin, George Bush senior, Tom Criuse, Marilyn Monroe,Robert de Niro, Robert Redford, Charlie Chaplin, Albert Einstein, Hans Christian Andersen, Mark Twain, Leonardo da Vinci, Michał Anioł Buonarotti, Pablo Picasso, Ludwig van Beethoven, Paul McCartney, Krzysztof Penderecki.

To też może Cię zainteresować: Wyprawka szkolna – co kupić dziecku?

Czy dzieci leworęczne są inteligentniejsze od praworęcznych?

Niewielkie dysproporcje pomiędzy używaniem obu półkul mózgu sprawiają, że leworęczni całkiem sprawnie posługują się również prawą ręką. Niekiedy osoby te uważane są za inteligentniejsze od praworęcznych. Większa stymulacja mózgu u leworęcznych dzieci ma korzystny wpływ na wyniki pomiaru inteligencji. Lepiej rozwinięta prawa półkula mózgu odpowiada za świadomość przestrzenną i mentalne reprezentacje obiektów. Leworęczni mają większe ciałka modzelowate (wiązki komórek nerwowych), które łączą ze sobą dwie półkule mózgu kiedy się zastanawiamy. Tym samym mózg mańkutów szybciej przetwarza zawiłe informacje. Przeprowadzone badania dowodzą, że słownictwo osób leworęcznych jest bogatsze w porównaniu do praworęcznych. Ponoć mańkuci lepiej radzą sobie również z zadaniami matematycznymi.