5 nieoczywistych przyczyn braku apetytu u dziecka

Zaburzenia integracji sensorycznej

Część dzieci, o których mówimy „niejadki”, to dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej. Co to znaczy? Ich narządy zmysłów inaczej odbierają bodźce niż osoby zdrowe. Dzieci takie mogą charakteryzować się nadwrażliwością w obrębie tylko jednego zmysłu, np. zapachu lub wielu zmysłów.

Maluchy odmawiają jedzenia dlatego, że jest dla nich odpychające, a nie, żeby zrobić na złość rodzicom. Dla przykładu, dziecko z nadwrażliwością zmysłu węchu odczuwa zapach pieczonego mięsa jako obrzydliwy, odstręczający, podczas gdy dla całej reszty otoczenia zapach ten jest przyjemny, smakowity, budzi miłe skojarzenia. Nadwrażliwość często dotyczy też smaków. Dziecko silniej odbiera bodźce smakowe, więc posiłek może być przez nie odbierany jako bardziej słony, kwaśny czy gorzki, ale też zbyt gorący.

Zastanówmy się, czy my, dorośli, chętnie jemy posiłki, które nam nie smakują, nie odpowiada nam ich zapach lub wygląd? Oczywiście nie. Ta niechęć występuje u dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej. Trudność w zrozumieniu odmawiania jedzenia polega na tym, że cała reszta otoczenia jest zachwycona posiłkiem, a tylko jeden członek rodziny – nie. Jednak ten członek rodziny odczuwa inne wrażenia sensoryczne związane z tym samym pokarmem.

Problemy oralno-motoryczne

Jedzenie stałych pokarmów jest procesem, który wymaga wielu umiejętności, koordynacji i siły. Szczęka żuje pokarm i rozdrabnia go, język wykonuje wiele ruchów, przygotowując jedzenie do połknięcia... Trudności w przeżuwaniu pokarmu mogą towarzyszyć dziecku jeszcze długo po ukończeniu pierwszego roku życia, czyli czasu, w którym sugeruje się całkowitą rezygnację z karmienia mlekiem. Zdarza się, że są one niezauważone lub błędnie interpretowane przez rodziców.

Jeśli u malucha w okresie rozszerzania diety umiejętność żucia i połykania nie została prawidłowo wykształcona, dziecko w późniejszym wieku może odmawiać jedzenia tych pokarmów, co do których ma wątpliwości, że poradzi sobie samodzielnie z ich pogryzieniem i przełknięciem. Często problemem jest wspomnienie zadławienia, gdy dziecko chciało połknąć zbyt duży, niedostatecznie przeżuty kawałek jedzenia. Dobrze jest przyjrzeć się dyskretnie ruchom, jakie dziecko wykonuje podczas jedzenia. Być może potrzebna jest reedukacja.

Wybredność – element rozwoju dziecka

Większość rodziców przyznaje, że ich dziecko na pewnym etapie życia było niejadkiem, odmawiało jedzenia, nawet jeśli wcześniej jadło chętnie. Okres wybredności jest całkowicie normalnym czasem w rozwoju dziecka. Rozpoczyna się zwykle od pierwszego lub drugiego roku życia, a kończy, gdy dziecko ma 3-5 lat.

Odmawianie jedzenia jest jednym z objawów manifestowania swojej niezależności. Dziecko zaczyna rozumieć, że jest odrębną jednostką i najczęściej odmawia wszystkiego, a nie tylko jedzenia. Od rodziców można usłyszeć: „Moje dziecko jest teraz ciągle na nie”. Jest to jednocześnie czas, w którym mały człowiek nie jest otwarty na próbowanie nowych rzeczy.

Etap wybredności mija w różnym wieku, ale jeśli to właśnie stadium rozwojowe dziecka jest przyczyną, dla której maluch odmawia jedzenia, wyrośnie z tego, jeżeli rodzice zachowają prawidłowe wzorce i sami nadal będą odżywiać się racjonalnie.

„Złe” zachowanie

Część przypadków odmawiania jedzenia ma źródło w tym, że dziecko celowo nie je, gdyż wie, że to oddziałuje na jego rodziców. Małe dzieci mogą kontrolować dwa aspekty swojego życia – sen i jedzenie. Jednocześnie mogą nimi manipulować. Nic nie dzieje się jednak bez przyczyny. Jeśli dziecko nie je, bo wie, że w ten sposób może coś osiągnąć, to problem leży głębiej w relacjach z otoczeniem. Najczęściej odmawianie jedzenia to rozpaczliwa próba zwrócenia na siebie uwagi. Dziecko ma problem, z którym sobie nie radzi, czy zostało wtłoczone w sytuację, która jest dla niego niekomfortowa.

Odmawianie jedzenia nie jest zwykłym nieposłuszeństwem. Jeśli taka sytuacja się zdarza, rodzice w pierwszej kolejności powinni zastanowić się, co dziecko chce im przez to powiedzieć.

Problemy medyczne

Problemy natury medycznej to prawdopodobnie najrzadsze przyczyny odmawiania jedzenia, ale nie pozostają one bez znaczenia. Dzieci często nie zdają sobie sprawy, że są chore, ale instynktownie odmawiają pokarmów, które mogą pogorszyć sytuację. Dzieci mogą cierpieć na nietolerancje pokarmowe, które nie dają prostych, czytelnych objawów. Zdarza się, że niektóre pokarmy wywołują u maluchów wzdęcia lub zaparcia. Dosyć powszechnym problemem jest refluks żołądkowo-przełykowy, czyli stan, w którym zwieracz przełyku nie domyka się, a kwaśna treść żołądka cofa się i podrażnia przełyk. Inne problemy ze strony przewodu pokarmowego, które pojawiają się u dzieci to:

• biegunki,
• zespół jelita drażliwego,
• nawracające bóle brzucha.