Ból odbytu w ciąży – jakie są przyczyny, co to znaczy?

Bóle odbytu w ciąży – przyczyny

Ból okolicy odbytu w ciąży, uczucie kłucia, swędzenia, pieczenia i ucisku to dolegliwości, które zgłasza stosunkowo duży odsetek ciężarnych, zwłaszcza w zaawansowanej ciąży.

Do przyczyn dolegliwości bólowych tego typu zaliczamy m.in.:

• zaparcia,
• hemoroidy (żylaki odbytu),
• szczelinę odbytu,
• zakrzepicę okołoodbytniczych splotów żylnych.

Uczucie kłucia w odbycie, ucisku na odbyt i bólu w okolicy kości ogonowej często pojawiają się na krótko przed zbliżającym się porodem – objawy te są efektem ucisku przez wstawiający się do kanału rodnego płód. Ponadto, tuż przed porodem do powyższych objawów może dołączyć się uczucie skurczów odbytu i biegunka.

Uczucie odbierane jako delikatne skurcze i pulsowanie odbytu może także występować w trakcie ruchów albo czkawki płodu.

Bóle odbytu a zaparcia w ciąży

Jedną z częstszych przyczyn bólu odbytu w ciąży i uczucia ucisku na odbyt jest zaparcie stolca. Ciąża jest czynnikiem sprzyjającym zaparciom – odpowiadają za nie m.in. zmiany hormonalne (podwyższone stężenie progesteronu powoduje wolniejszą perystaltykę jelit) i ucisk ciężarnej macicy na jelita.

Dodatkowo część kobiet prowadzi zdecydowanie mniej aktywny tryb życia niż przed ciążą, co dodatkowo sprzyja wolniejszej pracy jelit. Zaleganie stolca może powodować nieprzyjemne uczucie ucisku na odbyt.

Ponadto pojawia się ból odbytu przy wypróżnianiu oraz po nim (w wyniku wysiłku towarzyszącemu wypróżnianiu). Zaparcia w ciąży mogą (ale nie muszą) iść w parze z powstawaniem hemoroidów.

Ból odbytu w ciąży – hemoroidy

Hemoroidy (nazywane także żylakami odbytu) są bardzo częstą dolegliwością kobiet ciężarnych – cierpi na nie nawet do ok. 80% kobiet w III trymestrze ciąży. To poszerzone i nadmiernie wypełnione guzki krwawnicze, czyli jamiste naczynia żylne odbytu. Wyróżniamy hemoroidy wewnętrzne oraz hemoroidy zewnętrzne („wypadające hemoroidy”).

Przyczyną powstawania hemoroidów w ciąży jest zastój krwi w guzkach krwawniczych wskutek ucisku powiększonej macicy, zmiany hormonalne wpływające na napięcie naczyń oraz często towarzyszące ciąży zaparcia. Kobiety cierpiące na hemoroidy, poza bólem i świądem odbytu, mogą zgłaszać takie dolegliwości jak:

• krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego – najczęściej są to krótkotrwałe, niewielkie krwawienia świeżą krwią po wypróżnieniu. Często krew jest widoczna w postaci cienkich pasemek na stolcu lub pojawia się na papierze toaletowym;
• uczucie niepełnego wypróżnienia;
• pieczenie odbytu (zwykle występuje w trakcie i bezpośrednio po defekacji, należy do pierwszych objawów hemoroidów);
• obecność śluzowej wydzieliny (uczucie „mokrego odbytu”).

Hemoroidy, zależnie od postaci i stopnia zaawansowania, mogą być widoczne lub nie w okolicy odbytu, mogą także okresowo wypadać z odbytu.

Aby zmniejszyć ryzyko powstawania hemoroidów w ciąży, a także aby złagodzić dolegliwości przy istniejących już hemoroidach, należy dbać o higienę i regularne wypróżnienia. Podstawą jest w tym przypadku dieta bogatoresztkowa, wypijanie optymalnej ilości płynów oraz umiarkowana aktywność fizyczna.

Zobacz również: Kłucie w podbrzuszu w ciąży – co może oznaczać?

Ulgę w chorobie hemoroidalnej przynoszą środki do stosowania miejscowego (maści, kremy, czopki), zawierające m.in. substancje miejscowo znieczulające oraz glikokortykosterdoidy, flawonoidy, wyciąg z ruszczyka kolczastego, w II i III trymestrze ciąży dozwolone jest także podawanie diosminy z hesperydyną. W przypadku wypadających hemoroidów ulgę często przynosi wprowadzenie ich do odbytnicy. Jeżeli hemoroidy są bardzo zaawansowane, masywne, bardzo krwawiące, można rozważyć leczenie zabiegowe (najlepiej wykonać je w II trymestrze ciąży).

U części kobiet po porodzie żylaki odbytu się wycofują. Jeżeli pomimo stosowania prawidłowej diety, przestrzegania zasad higieny oraz dbałości o regularność wypróżnień, hemoroidy się utrzymują i są oporne na leczenie farmakologiczne, należy zasięgnąć konsultacji proktologicznej i rozważyć leczenie zabiegowe.

Sprawdź, jaką grupę krwi będzie miało Twoje dziecko

Co jeszcze może oznaczać ból odbytu w ciąży?

Inną przyczyną bólu odbytu w ciąży może być zakrzepica okołodbytniczych splotów żylnych. Do jej występowania predysponują występujące w ciąży zmiany w układzie krzepnięcia, a także ucisk macicy na dno miednicy i związany z tym zastój krwi w naczyniach. Zakrzepica objawia się powstaniem bolesnego guzka w okolicy odbytu. Leczenie polega na nacięciu i ewakuacji zakrzepu.

Kolejną przyczyną jest szczelina odbytu, czyli linijne pęknięcie śluzówki końcowego odcinka kanału odbytu będące konsekwencją uporczywych zaparć w ciąży. Towarzyszą jej silne dolegliwości bólowe. W leczeniu szczeliny odbytu w ciąży stosowane są miejscowe preparaty nirtrogliceryny oraz maści z sukralfatem.