Szczepienie przeciw WZW B – kiedy, czy jest obowiązkowe?

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B) – co to za choroba?

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (zwane WZW B lub HBV) to niebezpieczna choroba zakaźna, wywoływana przez wirusa HBV (ang. Hepatitis B Virus). Uznawane jest za jedną z najbardziej niebezpiecznych chorób zakaźnych, a nazywane jest również „żółtaczką wszczepienną”.

Jest to ostra choroba, polegająca na namnażaniu się szkodliwych białek wirusowych w błonie komórek wątroby. W konsekwencji może dojść do rozwoju marskości wątroby, a nawet raka wątrobokomórkowego.

Okres wylęgania WZW B jest dość długi i może wynosić od 60 dni do nawet pół roku. Choroba może przybierać postać ostrą lub przewlekłą (przewlekłe zapalenie wątroby). U połowy zakażonych rozwija się bezobjawowo, a o tym, że dzieje się coś niepokojącego, można dowiedzieć się jedynie z badań poziomu enzymów wątrobowych.

Jak można się zakazić WZW B?

Zarażenie powstaje w wyniku przerwania ciągłości tkanek i wprowadzenia wirusa do krwi. Jakie są najczęstsze drogi zakażenia?

• Kontakt z krwią zakażonej osoby, np. podczas korzystania z niesterylnego sprzętu (igły, narzędzia chirurgiczne). Do zarażenia może dojść podczas hospitalizacji czy nawet wizyty u dentysty, a także podczas zabiegów kosmetycznych, piercingu i tatuowania.
• Stosunek seksualny z zakażoną osobą i kontakt z wydzielinami oraz płynami ustrojowymi zakażonej osoby (śliną, śluzem, spermą).
• Możliwe jest także zakażenie wewnątrzmaciczne – do zakażenia dziecka dochodzi wtedy, kiedy podczas porodu noworodek zaraża się od zakażonej matki.

Objawy WZW typu B

Objawy WZW B są one na początku dość niejednoznaczne i grypopodobne. W wyniku powiększenia się wątroby mogą pojawić się nudności, bóle brzucha, wymioty i brak apetytu. W zaawansowanym stadium pojawiają się: ciemniejszy kolor moczu, a jaśniejszy stolca, żółtaczka, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, powiększona śledziona, ból w prawym podżebrzu.

Jak leczyć zapalenie wątroby typu B?

Zapalenie wątroby typu B jest chorobą wciąż aktywną. Szacuje się, że nosicielami przewlekłej postaci choroby jest blisko 257 milionów osób na całym świecie, a blisko 900 000 co roku umiera z powodu ostrego zakażenia i powikłań – marskości i pierwotnego raka. Dlatego bardzo ważna w tym przypadku jest profilaktyka, ponieważ leczenie wirusa WZW B jest w zasadzie bezskuteczne ze względu na fakt, że atakuje on DNA, a także charakteryzuje się wyjątkową odpornością na leki przeciwwirusowe. Można jedynie hamować proces namnażania się wirusa, ale najbardziej skuteczne jest działanie zapobiegawcze. Poza ostrożnością i odpowiednim stylem życia, jedynym sposobem ochrony przez wirusem HBV jest podanie szczepionki.

Szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B jest obowiązkowe i w pełni refundowane przez państwo. Standardowo podawane jest noworodkom i niemowlętom w pierwszych miesiącach życia oraz dorosłym, którzy z jakichś powodów nie przyjęli szczepionki wcześniej lub należą do grupy ryzyka.

Szczepionka przeciwko WZW B – rodzaje

Wyróżnia się trzy rodzaje szczepionek przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B:

• szczepionki monowalentne (pojedyncze) przeciwko WZW B;
• szczepionki poliwalentne (skojarzone/łączone) przeciwko zapaleniu wątroby typu A i B
• wysoko skojarzone szczepionki 6 w 1 przeciw kilku chorobom: błonicy, tężcowi, krztuścowi, polio, HIB oraz HBS.

Wybór rodzaju szczepionki pozostaje decyzją pacjenta, a w przypadku dzieci – rodzica. Uznaje się, że szczepionki skojarzone są dla dzieci lepsze – unika się częstych wizyt w przychodni i kilkukrotnego kłucia, a co za tym idzie – zmniejsza się stres maluszka. Jednocześnie wielu uważa, że szczepionki skojarzone są zbyt dużym obciążeniem dla organizmu dziecka i lepiej „kłuć” na różne choroby w odstępach czasowych w myśl tego, że to tylko chwilka, której dziecko i tak nie zapamięta, a przy wsparciu ze strony rodzica dziecko doskonale poradzi sobie z ewentualnym bólem.

Jedno jest pewne – szczepienia na WZW B, jak i na wszelkie inne choroby zakaźne, należy wykonywać według harmonogramu szczepień, przyjmując wszystkie konieczne dawki. Tylko dzięki temu można być pewnym prawidłowej ochrony.

Szacuje się, że skuteczność szczepień przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B wynosi w granicach 85-100%, po przyjęciu przez dziecko 3 dawek szczepionki.

Szczepienie przeciw WZW B – jaki jest schemat?

Jak wygląda kalendarz szczepień na WZW B?

• Pierwsza dawka: zaraz po urodzeniu.
• Druga dawka: 1.–2. miesiąc życia.
• Trzecia dawka: 6.–7. miesiąc życia.

U zdrowych osób nie przewiduje się konieczności podawania dawki przypominającej szczepionki na WZW B, nie ma też potrzeby badania przeciwciał, ponieważ prawidłowo podana szczepionka, we wszystkich koniecznych dawkach, gwarantuje odporność na całe życie. Warto jednak co jakiś czas wykonywać dzieciom kompleksowe badania diagnostyczne, a więc wszelkie możliwe badania krwi, w tym także próby wątrobowe.

Skutki uboczne po szczepieniu na WZW B

Jak każda szczepionka, także ta przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B – choć uznawana jest za jedną z najbezpieczniejszych szczepionek – może wywołać niepożądany odczyn poszczepienny. Najczęstszymi reakcjami na szczepionkę są ból i zaczerwienienie w miejscu wkłucia, niewysoka gorączka, bóle brzucha i wymioty.

Rzadziej zdarzają się bóle głowy, nerwowość i senność. Możliwe są także objawy skórne – wysypka, pleśniawki i łupież, a także objawy grypopodobne, jak bóle mięśni i stawów. Zazwyczaj jednak wszelkie skutki uboczne szczepienia na WZW mijają po 24 godzinach od zaszczepienia.