Kolka u dziecka – jak radzić sobie z kolką u noworodka i niemowlaka?

Kolka – co to jest? Jakie są objawy kolki?

Kolka to bolesne skurcze jelit pojawiające się u niemowląt mniej więcej pomiędzy 2. a 16. tygodniem życia. Ból powoduje u dziecka płacz i podkurczanie nóżek. Kolka pojawia się zarówno u dzieci karmionych piersią, jak karmionych sztucznie.

Łatwiej opisać objawy kolki, niż to, czym ona naprawdę jest. Objawem kolki jest nagły, nie dający się uspokoić płacz dziecka, połączony z gwałtownym podkurczaniem nóżek i napięciem brzucha. Pojawia się zwykle ok. 6. tygodnia życia dziecka, samoistnie ustępuje po skończeniu 3. miesiąca życia dziecka. Aby wykluczyć inne przyczyny płaczu dziecka, stosuje się także regułę trzech: dziecko ma kolkę, jeżeli płacze więcej niż 3 godziny dziennie, przez co najmniej 3 dni w tygodniu i trwa to co najmniej 3 tygodnie.

To też może Cię zainteresować: Leżaczek bujaczek – kiedy można zacząć używać?

Kolka spędza sen z powiek (dosłownie i w przenośni) wielu rodzicom, ponieważ często czują się oni całkowicie bezradni, jako że wiele metod proponowanych na kolki nie sprawdza się.

Często też dziecko ma podobne, choć nie tak gwałtowne objawy, które związane są ze zbytnim nagromadzeniem się gazów, np. w wyniku nietolerancji laktozy. W każdym przypadku znajomi i rodzina polecają sobie wiele różnych metod. O jakich sposobach na kolkach możemy mówić?

Jakie są przyczyny kolki?

Przyczyn kolki upatruje się w nadwrażliwości na któryś ze składników mleka matki, nietolerancji któregoś ze składników diety matki (np. białko mleka krowiego, kawa, herbata, ostre przyprawy), połykaniu powietrza w czasie jedzenia lub w nadmiarze bodźców, na które narażone jest dziecko w ciągu dnia.

Żeby wykluczyć atak kolki, musisz dbać o to, aby dziecku odbiło się po karmieniu. Warto również starać się wprowadzić stały rytm dnia (ze względu na to, że kolka może być również wywołana nadmiarem bodźców w ciągu dnia).

Przyczyny kolki mijają zazwyczaj około 3-4 miesiąca życia dziecka. Do ustąpienia objawów kolki dochodzi zwykle samoistnie.

Sprawdź również: Zapalenie mięśnia sercowego u dzieci – przyczyny, objawy i leczenie

Leczenie kolki – ogrzanie brzuszka

Ponieważ gazy pod wpływem ciepła ulegają rozprężeniu, ulgę może przynieść dziecku ogrzanie brzucha. Można dokonać tego poprzez:

• przyłożenie dziecka brzuchem do naszego brzucha,
• dmuchanie na brzuszek dziecka ciepłym powietrzem suszarki (jej szum ma dodatkowo kojący wpływ, należy tylko uważać, aby nie poparzyć dziecka),
• przykładanie do brzuszka dziecka suchego termoforu (woreczek z ziarnem, który podgrzewamy w mikrofalówce lub piekarniku – często taki woreczek można umieścić w odpowiednio zaprojektowanej do tego zabawce),
• przykładanie ust do brzucha dziecka i chuchanie.

Przeczytaj też: Leki homeopatyczne w ciąży

Leczenie kolki – masaż brzuszka

Kiedy dziecko podkurcza nóżki, często można wyczuć, jak bardzo brzuch jest napięty. Pomaga wtedy masaż brzuszka. Najlepiej jest wyczuć napięte miejsca po bokach brzuszka dłonią i delikatnie je masować okrężnymi ruchami opuszkami palców. Przy takim masażu napięcie brzucha dziecka powinno ustąpić, a dziecko uspokoić się (choćby chwilowo).

Czytaj też: Na czym polega masaż Shantala?

Ziołowe środki doustne na kolkę

Można je stosować u dziecka lub u matki. Najczęściej zaleca się picie lub podawanie herbatki koperkowej (byle w zalecanych przez producenta ilościach, inaczej dolegliwości jeszcze się nasilą) lub innych herbatek ziołowych, specjalnie przygotowanych dla dzieci w związku z bólami brzucha (do kupienia w aptece i nie tylko). Można także dostać w aptece tzw. wodę koperkową (gripe water), czyli syrop zawierający roztwór z kopru włoskiego.

Przeczytaj też: Laktoferyna – czy i kiedy podawać ją dziecku?

Leki na kolkę

Na dolegliwości związane z nagromadzeniem się gazów stosuje się różne leki. Dobrym sposobem na kolkę są krople zawierające laktazę, wspomagającą trawienie cukru mlecznego. Można także stosować homeopatyczne czopki, które wpływają ogólnie na samopoczucie dziecka. Przed podaniem jakiegokolwiek leku zawsze zapoznaj się z jego instrukcją i dawkowaniem lub skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą. Nie stosuj razem leków, które różnią się tylko nazwą, ale mają tę samą substancję czynną. Warto też mieć świadomość, że przeprowadzano badania na niemowlętach nad efektywnością simetikonu w przypadku kolki i generalnie nie udało się znaleźć dowodu na jego skuteczność (jego efekt był taki sam, jak placebo, czyli substancji obojętnej).

Czytaj też: Jak podawać leki niemowlęciu?

Sposoby na kolkę – katetery i rurki

Kiedyś, aby pomóc dziecku w wypróżnieniu się i w wydaleniu gazów, wtykano w odbyt dziecka termometr (ponieważ przy silnym napięciu dziecko tak zaciska mięśnie zwieracza, że gazy nie wydostają się). Obecnie istnieją różnego rodzaju katetery, rurki itp., których zastosowanie jest podobne, tj. wkłada się je do odbytu dziecka, aby gazy znalazły ujście.

Dieta matki karmiącej

Wiadomo, że to, co zje matka, może mieć wpływ na dolegliwości żołądkowe dziecka. Nie znaczy to jednak, że każda matka powinna jak najszybciej przejść na ostrą dietę. Wręcz odwrotnie – dieta uboga w składniki odżywcze i minerały jest szkodliwa zarówno dla matki, jak i dziecka, jako że w okresie karmienia piersią matka ma zwiększone zapotrzebowanie na właściwe proporcje składników odżywczych. Skład mleka matki nie ulegnie zmianie przy mało urozmaiconej diecie, ale składniki odżywcze będą czerpane z organizmu matki, co prowadzi do osłabienia jej organizmu.

To też może Cię zainteresować: Choroba Hirschsprunga – przyczyny, objawy i leczenie

Przeprowadzano różnorodne badania nad tym, co w diecie matki wpływa na dolegliwości jelitowe dziecka i niestety do tej pory nie znaleziono jednoznacznej odpowiedzi. Udało się jedynie wykazać, że generalnie mniej przypadków kolek jest u dzieci, których matki unikały pokarmów o wysokim ryzyku alergii, takich jak: cytrusy, czekolada, orzechy ziemne, jajka. Badano również grupę niemowląt, których matki piły mleko krowie lub mleko sojowe, nie udało się jednakże zaobserwować, by picie mleka krowiego miało znacząco zły wpływ na stan samopoczucia dzieci, aczkolwiek zasugerowano, iż może taki mieć w połączeniu z innymi, trudno przyswajalnymi pokarmami.

Jeżeli matka stosuje dietę, warto co jakiś czas wprowadzać nowe pokarmy, aby ją urozmaicić, a co do których była wątpliwość, czy nie są przyczyną dolegliwości dziecka. Nowości należy wprowadzać nie częściej niż co kilka dni, po każdej nowości obserwować przez 2-3 dni, czy pojawia się jakaś znacząca zmiana w zachowaniu dziecka.

Należy mieć na uwadze, że to nie mleko matki szkodzi dziecku, ale ewentualna wrażliwość dziecka na pewne pokarmy. Dlatego kolka nigdy nie powinna być powodem do przerwania karmienia piersią, tym bardziej, iż jest duże prawdopodobieństwo, że mleko modyfikowane będzie powodować jeszcze większe dolegliwości.

Wykazano natomiast ponad wszelką wątpliwość szkodliwość picia alkoholu oraz palenia papierosów przez matkę, dlatego w trakcie karmienia piersią należy zrezygnować całkowicie z napojów wysokoprocentowych i najlepiej całkowicie rzucić palenie.

Najlepsza metoda na kolkę

Pomimo wielości środków i metod może okazać się, że nic, co zostało przytoczone powyżej, nie pomaga dziecku. Wtedy pozostaje jeszcze jeden ratunek, który warto stosować łącznie z każdą z wyżej przytoczonych metod. Jest nim zachowanie spokoju. Dziecko chłonie emocje jak gąbka i jeżeli wokół niego będą biegać zdenerwowani rodzice, na pewno nic to nie pomoże, a wręcz zaszkodzi. To, że dziecko ma kolkę, nie znaczy, że jego rodzice robią cokolwiek źle. Można jedynie minimalizować ryzyko jej wystąpienia i ulżyć dziecku w cierpieniu. Zdecydowanie najbardziej pomoże dziecku spokojna atmosfera w domu. Jeżeli jesteś nerwowo wykończona płaczem dziecka – poproś kogoś o pomoc, niech zajmie się maleństwem choć na pół godziny, a Ty w tym czasie idź na spacer.