Grzyby w ciąży – czy można, jakie jeść, których unikać?

Grzyby w ciąży – czy są zdrowe?

Przez wiele lat grzyby było traktowane jedynie jako dodatek podnoszący wartość smakową przygotowywanych potraw. Powszechnie uważało się je za pokarmy o niskiej wartości odżywczej nie zawierające żadnych bardziej istotnych substancji czynnych biologicznie oraz makroskładników.

Badania prowadzone na tej grupie produktów w ciągu ostatnich dwudziestu lat udowodniły jednak, że grzyby mogą stanowić cenny składnik zdrowych jadłospisów. Pogląd na ich wartość odżywczą zmienił się diametralnie, o czym może świadczyć zaliczenie ich do tzw. żywności funkcjonalnej, tj. takiej, która wykazuje udokumentowany wpływ na stan zdrowia.

O walorach grzybów decydują zawarte w nich składniki odżywcze, takie jak:

• białka, zbudowane także z aminokwasów egzogennych takich jak np. lizyna. Charakteryzują się one dobrą przyswajalnością. Warto wiedzieć, że niektóre gatunku dziko rosnące takie jak borowik szlachetny odznaczają się wyższą zawartością protein w stosunku do gatunków uprawnych np. dwuzarodnikowej pieczarki.
• węglowodany, na ponad połowę tego makroskładnika składa się błonnik pokarmowy zarówno we frakcji rozpuszczalnej jak i nierozpuszczalnej w wodzie.
• minerały – potas, wapń, fosfor, magnez oraz pierwiastki śladowe, czyli cynk, żelazo, mangan, molibden czy selen. Najwyższą zawartością potasu charakteryzują się grzyby leśne takie jak borowik szlachetny czy koźlak babka. Gatunkiem bogatym w wapń jest min. twardziak jadalny. Do grzybów zasobnych w miedź zaliczamy boczniaki.
• witaminy z grupy B – grzyby dostarczają więcej ryboflawiny (witaminy B₂) niż warzywa. Są także źródłem witaminy D₂, E oraz niekiedy prowitaminy A. Wśród grzybów uprawnych bogate w witaminy B są pieczarka uprawna, boczniak ostrygowaty i twardziak jadalny. W przypadku gatunków dziko rosnących warto w tym kontekście zwrócić uwagę na maślaka zwyczajnego.

Należy zauważyć, że są one również skarbnicą innych substancji aktywnych biologicznie, które korzystnie wpływają na zdrowie człowieka. Na uwagę zasługują szczególnie polisacharydy grzybów, w tym beta glukany. Wykazują one właściwości immunostymulujące, przeciwnowotworowe, obniżające poziom glukozy we krwi i antyoksydacyjne. Warto również wspomnieć o triterpenoidach, które mogą obniżać ryzyko występowania chorób układu sercowo-naczyniowego. Hamują syntezę cholesterolu, obniżają ciśnienie tętnicze oraz zmniejszają agregacje płytek krwi. Działają również przeciwwirusowo. Na potencjał antyoksydacyjny grzybów wpływają też zawarte w nich związki fenolowe. Wszystko to pokazuje jak cennym składnikiem codziennego menu może być ta grupa pokarmów. Czy zatem jedzenie borowików, kurek czy pieczarek w ciąży jest tak samo korzystne dla zdrowia przyszłej mamy i jej dziecka?

Czy w ciąży można jeść grzyby?

Wiele kobiet zastanawia się, czy jedzenie grzybów w ciąży jest bezpieczne i dozwolone. Obecnie wiemy już, że są to pokarmy o wysokiej wartości odżywczej. Dostarczają wiele cennych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Jedzenie grzybów leśnych w ciąży jest więc nie tylko dozwolone, ale i wskazane.

Jadalne grzyby leśne będą dostarczać związków takich jak np. selen wspierający prawidłowe funkcjonowanie tarczycy. Gruczoł ten ma ogromny wpływ na właściwy przebieg ciąży i rozwój dziecka. Selen przechodzi do mleka matki, więc na jego poziom w diecie powinny zwrócić uwagę również kobiety karmiące. Pierwiastek ten wpływa na odporność oraz działa antyoksydacyjnie, zwalczając nadmiar wolnych rodników, które przyspieszają procesy starzenia się organizmu i promują rozwój wielu chorób.

Warto również zwrócić uwagę na zawarte w grzybach witaminy z grupy B. Są one składnikami warunkującymi prawidłowy rozwój i pracę układu nerwowego dziecka. Regulują także przemiany składników takich jak np. białka czy węglowodany. To właśnie pieczarki w ciąży mogą być jednym ze źródeł związków z tej grupy. Niektóre gatunki grzybów, takie jak kurki, zawierają również ważny z punktu widzenia rozwoju płodu beta karoten. Ta prowitamina A wpływa na płodność, zwiększa szanse utrzymania ciąży oraz sprzyja prawidłowemu rozwojowi kości i zawiązek zębów.

Grzyby są doskonałym źródłem żelaza. Zawarte w grzybach żelazo może uzupełniać podaż tego składnika przeciwdziałając rozwojowi anemii w ciąży. Co ważne, żelazo zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu. Korzyścią uzyskiwaną z konsumpcji tych pokarmów jest również dostarczenie organizmowi potasu oraz magnezu. Te cenne składniki mineralne wpływają na pracę mięśni i układu nerwowego. Odpowiedni ich poziom pozwala łagodzić występujące w ciąży skurcze nóg. Dieta kobiety karmiącej oraz dieta w ciąży może uwzględniać zarówno gatunki uprawne, takie jak pieczarka, jak i te dziko rosnące. W przypadku tych drugich trzeba zachować jednak pewne środki ostrożności. Po pierwsze wybierać grzyby z pewnego źródła. Ważne jest również ich dokładne oczyszczanie oraz obróbka termiczna.

Warto tutaj zaznaczyć, że zatrucie grzybami w ciąży niesie ze sobą poważne ryzyko dla zdrowia zarówno matki jak i dziecka. Dlatego nie powinno się spożywać gatunków nieznanych mogących zawierać niebezpieczne toksyny. Co więcej, grzyby należą do pokarmów ciężkostrawnych, dlatego też spożywanie grzybów w ciąży nie będzie zalecane w przypadku nasilonych mdłości czy zgagi.

Karmienie piersią i ciąża a grzyby

Grzyby odznaczają się nie tylko pewną wartością odżywczą, ale i szczególnym smakiem i aromatem. Może spożywać grzyby duszone, gotowane, smażone czy pieczone. Aby przedłużyć ich przydatność do spożycia, poddaje się je marynowaniu, suszeniu oraz mrożeniu.

Grzyby jadalne dostępne w Polsce to zarówno gatunki dziko rosnące, takie jak np.: borowiki, czubajki kanie, podgrzybki czy rydze, jak i uprawne tj.: pieczarki i boczniaki. W sprzedaży można także spotkać nieco mniej znane, ale również wartościowe grzyby mun pochodzące z Chin, ale co ciekawe rosnące także na terenach kraju czy wykorzystywane w medycynie Dalekiego Wchodu grzyby shiitake. Znajda one wiele zastosowań kulinarnych. Można z nich przygotować m.in.:

• sosy;
• zupy;
• kotlety;
• sałatki;
• pasty do pieczywa;
• nadzienia do pierogów, naleśników, krokietów.

Jak w przypadku każdej grupy pokarmów ważne jest zachowanie umiarkowania w ilości konsumowanych grzybów, głównie ze względu na ich ciężkostrawność. Wskazane jest też poddawanie ich obróbce termicznej. Dlatego też zupa grzybowa w ciąży może być doskonałą sycąca propozycją pierwszego dania obiadowego. Dozwolone jest także sięganie po produkty marynowane. Ocet w ciąży w rozsądnych ilościach nie jest przeciwwskazany. Jadłospis kobiety spodziewającej się dziecka powinien być urozmaicony.

Grzyby marynowane w ciąży mogą uatrakcyjnić smak kanapki czy sałatki serwowanej na drugie śniadanie. Podobnie sprawa ma się podczas laktacji. Odpowiedź na pytanie, czy można jeść grzyby, karmiąc piersią brzmi twierdząco.