Zawroty głowy u dziecka – jakie są przyczyny i co robić, kiedy dziecku kręci się w głowie?

Zawroty głowy u dziecka, mdłości, zaburzenia równowagi

Zawroty głowy można porównać do wrażenia obracania się wokół nieruchomego otoczenia lub wirowania otaczających nas przedmiotów.To uczucie jest bardzo trudne do opisania, szczególnie przez dzieci, ponieważ wymaga używania przez nie pojęć abstrakcyjnych, co sprawia, że rzadko je one zgłaszają. Często pierwszym zauważonym przez rodziców objawem zaburzeń równowagi mogą być nieprawidłowy chód, chwiejność, częste upadki. Dzieci mogą też odczuwać mdłości, przy silnych zawrotach głowy istnieje także ryzyko wymiotów.

Przyczyną zawrotów głowy może być błahy problem, jakim jest zatkane ucho woskowiną, zawroty głowy u dziecka w wieku szkolnym mogą mieć związek ze stresem. Niestety zdarza się, że kiedy dziecko mówi, że kręci mu się w głowie przyczyny są znacznie poważniejsze. Silne zawroty głowy mogą wystąpić z powodu zapalania, perforacji błony bębenkowej, zaburzenia błędnika, a nawet guza mózgu.

Badania epidemiologiczne wykazały, że główną przyczyn zawrotów głowy stanowią zaburzenia ucha wewnętrznego, w mniejszym stopniu zaś choroby neurologiczne, oraz objawy niepożądane stosowanych leków. Tylko kilka procent chorób stanowi poważne zagrożenie zdrowia lub życia, jednak wystąpienie zawrotów głowy u dziecka za każdym razem wymaga konsultacji z lekarzem.

Skąd się biorą zawroty głowy?

Układ równowagi człowieka jest niezwykle złożony i nawet niewielkie zaburzenie w tym skomplikowanym mechanizmie, może być odpowiedzialne za wystąpienie zaburzeń. W skład układu równowagi wchodzą: układ błędnikowy przedsionkowy), narząd wzroku, zmysł czucia głębokiego.

Ten ostatni ma receptory umożliwiające ocenę położenia kończyn przy zamkniętych oczach i w ciemnościach. Poszczególne informacje z różnych narządów zmysłu docierają następie do ośrodkowego układu nerwowego, który poddaje je analizie i następie wysyła impulsy do mięśni okoruchowych i mięśni szkieletowych. Dzięki temu możliwa jest stabilizacja spojrzenia i zachowanie równowagi w różnych położeniach głowy i ciała.

Zawroty głowy dzieli się na:

• układowe, kiedy występuje wrażenie ruchu wirowego, zwykle są to zawroty głowy i nudności;
• nieukładowe, gdy objawy kręcenia w głowie są opisywane jako „chwianie się”, „usuwanie gruntu pod nogami”.

Podział ten pozwala nieco zawęzić obszar poszukiwania patologii, która stanowi przyczynę zawrotów głowy, zaburzeń równowagi i innych objawów towarzyszących wrażeniu wirowania otoczenia.

Przyczyny zawrotów głowy – dlaczego dziecku kręci się w głowie?

Zazwyczaj układowe zawroty głowy zlokalizowane są przedsionku i nerwie przedsionkowym,nieukładowe zaś w mózgowiu. Do najczęstszych problemów związanych z uchem należą nadmiar woskowiny, stany zapalne, urazy, choroby błędnika.

Większość silnych zawrotów głowy powodowana jest właśnie uszkodzeniami błędnika, które są wynikiem toczącego się w jego obrębie zapalenia, niedrożności zaopatrującej go tętnicy czy choroby Meniere’a (schorzenie ucha wewnętrznego, które objawia się zawrotami głowy i mdłościami, oraz postępującym niedosłuchem). Łagodne zawroty głowy podczas wstawania, przy nagłej zmianie pozycji są wynikiem hipotonii, która najczęściej związana jest ze zbyt wolną reakcją naczyń krwionośnych na zmianę pozycji ciała.

Do patologii uszkadzających ośrodkowy układ nerwowy zalicza się między innymi guzy, infekcje, choroby metaboliczne. W poszukiwaniu przyczyn zawrotów głowy u dzieci należy brać pod uwagę także schorzenia neurologiczne, jakimi są migreny, padaczki, łagodne napadowe zawroty głowy weku dziecięcego, lub łagodne napadowe położeniowe zawroty głowy, które z kolei mogą być przyczyną zawrotów głowy u dziecka przed snem.

Jak rozpoznać, dlaczego dziecko ma zawroty głowy?

Niezależnie od tego czy są to poranne zawroty głowy, czy dziecko skarży się na nie wieczorem, czy występują u 10-latka, niemowlaka czy nastolatka – zawsze wymagają przeprowadzenia odpowiednich badań.

Kluczowe dla lekarza przy stawianiu rozpoznania jest zebranie dokładnego wywiadu, dlatego nie wystarczy zgłosić, że dziecku kręci się w głowie. Przed wizytą warto przypomnieć sobie od kiedy pojawiają się objawy, czy są to częste zawroty głowy, czy też występują sporadycznie, w okolicznościach dziecko je zgłasza, czy towarzyszą im inne dolegliwości (ból głowy, oczopląs, światłowstręt) czy ruch powoduje wystąpienie bądź nasilenie objawów, a położenie się lub bezruch zmniejszenie ich nasilenia. Lekarz dokładnie zbada małego pacjenta.

W warunkach poradni podstawowej opieki zdrowotnej można przeprowadzić testy badające oczopląs, chód, próbę równowagi (próba Romberga, chód „po linie”) ) oraz zlecić podstawowe badania laboratoryjne z krwi (morfologię krwi, elektrolity, stężenie wapnia, magnezu, funkcję tarczycy). Jeśli rozpoznanie nie będzie jasne, a lekarz uzna, że potrzebne jest rozszerzenie diagnostyki może zlecić rożne konsultacje.

Aby rozpoznać skąd się biorą zawroty głowy u dziecka, należy wówczas wykonać pełnie badanie laryngologiczne oceniające ucho, nos, gardło i krtań, ocenia neurologicznie oraz okulistycznie. W trakcie diagnostyki w specjalnych pracowniach można przeprowadzić testy przedsionkowe (kaloryczne, obrotowe), które badają narząd przedsionkowy – część ucha wewnętrznego odpowiedzialna za równowagę, jak również badanie audiometryczne oceniające sprawność narządu słuchu. Gdy podejrzewa się zmiany pourazowe, naczyniopochodne pochodzenie zawrotów głowy, guzy lub choroby demielinizacyjne mózgu wykonuje się badania neuroobrazowe. Należą do nich tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny. Przy podejrzeniu zmian padaczkowych, których zawroty głowy u dzieci mogą być jedynym objawem wykonuje się badania elektroencefalograficznego (EEG).

Jak leczyć zawroty głowy u dziecka? Co robić?

Leczenie zawrotów głowy u dzieci możliwe jest jedynie po zidentyfikowaniu problemu podstawowego. Wówczas można zastosować celowane leczenie ukierunkowane na przyczynę dolegliwości. Może to być usunięcie woskowiny lub innego ciała obcego z przewodu słuchowego zewnętrznego, leczenie przeciwzapalne w przypadku infekcji, czasem połączone z drenażem jamy bębenkowej.

Po urazach konieczna może być rekonstrukcja błony bębenkowej. Ingerencja chirurgiczna może okazać się niezbędna także w przypadku guzów o różnej lokalizacji. By zmniejszyć objawy następstw uszkodzeń układu przedsionkowego, należy prowadzić rehabilitację ruchową-plastyczność układu nerwowego. Pozwala to zazwyczaj na osiągnięcie bardzo dobrych wyników terapii. U dzieci bardzo rzadko sięga się po farmakoterapię w leczeniu zawrotów głowy. Jej zastosowanie ogranicza się właściwie do chorób neurologicznych, w tym przede wszystkim do padaczki. Czasami sięga się także po leki objawowe, poprawiające krążenie mózgowe, nie jest to jednak na pewno standard w leczeniu zawrotów głowy u dzieci.