Zapalenie stawu biodrowego u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja, ćwiczenia, powikłania

Zapalenie stawu biodrowego – u noworodka, niemowlęcia, starszego dziecka – przyczyny

Zapalenie stawu biodrowego może pojawiać się w okresie noworodkowym, niemowlęcym, jak również u dzieci starszych. W zależności od etiologii może przybierać różną postać i przebiegać
z proporcjonalnie zmiennym nasileniem. Schorzenie dotyczy najczęściej chłopców w wieku około 6 lat.

Myśląc o typowym zapaleniu stawu biodrowego u dzieci, uwagę należy skierować na jednostkę określaną mianem przemijającego zapalenia stawu biodrowego (coxitis fugax). To schorzenie związane z:

• przebytą infekcją wirusową (wirusowe zapalenie stawu biodrowego),
• infekcją bakteryjną obejmującą drogi oddechowe, tu np. angina (bakteryjne zapalenie stawu biodrowego),
• podłożem reumatycznym (reumatoidalne zapalenie stawu u dziecka).

W przypadku zlekceważenia nawet pozornie niegroźnej choroby może dojść do zainicjowania procesu zapalnego w samym stawie biodrowym u dziecka. Innym częstym schorzeniem jest dysplazja stawu biodrowego – wada wrodzona, która, nieleczona, może prowadzić do poważnych problemów ortopedycznych w przyszłości.

Przeczytaj też: Powikłania po COVID-19 u dzieci

Zapalenie stawu biodrowego – objawy

Objawy zapalenia stawu biodrowego u dziecka występują zazwyczaj jednostronnie. Zaliczamy do nich:

• utykanie i ograniczenie zakresu ruchomości w obrębie stawu biodrowego,
• podwyższoną temperaturę ciała – gorączka u dziecka wynosi około 38 stopni Celsjusza,
• ostry ból biodra u dziecka (stawu biodrowego) lub dolegliwości bólowe dotyczące stawu kolanowego,
• wzmożone napięcie mięśniowe związane z reakcją na ból,
• ograniczenie ruchów odwiedzenia i rotacji wewnętrznej w biodrze,
• charakterystyczne ustawienie chorej kończyny, tzw. ustawienie Boneta – odwiedzenie
  i rotacja zewnętrzna,
• w stanach zaawansowanych – obrzęk spowodowany obecnością płynu w stawie biodrowym.

W przypadku wystąpienia wymienionych objawów chorego stawu u dziecka konieczna jest diagnostyka laboratoryjna, najczęściej w warunkach szpitalnych.

Zapalenie biodra u dziecka – jakie badania wykonać?

Podejrzewając zapalenie stawu biodrowego, należy wykonać podstawowe badania laboratoryjne. Zleca się morfologię, badanie odczynu Biernackiego, poziomu CRP, posiew z krwi. Pozwala to potwierdzić lub wykluczyć zmiany zapalne, ale także ustalić etiologię.

Wśród obrazowych badań stawów biodrowych wykorzystuje się USG oraz RTG. Ultrasonografia pomaga zobrazować wielkość szpary stawowej oraz nasilenie obrzęku w obrębie tkanek miękkich. Badanie radiologiczne umożliwia ocenę szerokości szpary stawowej, ale jest też ważnym narzędziem pozwalającym na różnicowanie. Pozwala bowiem na wykluczenie innych niezapalnych zmian mogących wywoływać podobne objawy.

Zapalenie stawu biodrowego – leczenie

Leczenie zapalenia stawu biodrowego u dziecka opiera się na zastosowaniu antybiotykoterapii. W przypadku, gdy rozpoczęto postępowanie przed upływem 48 godzin od momentu występowania objawów, najpewniej wystarczy leczenie zachowawcze. Jeśli wystąpi wysięk ropny, a objawy nasilają się, to konieczny może okazać się zabieg polegający na ewakuacji treści ropnej ze stawu i założenie drenu na okres blisko 2 dni. Wystąpienie ropnego zapalenia stawu często dotyka noworodków i niemowląt, wobec czego opisane postępowanie najczęściej jest stosowane w tych właśnie okresach życia dziecka. U trochę starszych dzieci przemijające zapalenie stawu biodrowego – nazywane też zwiewnym zapaleniem stawu biodrowego ( coxitis fugax, transient synovitis), implikuje zazwyczaj mniej powikłań.

Jeśli pediatra nie widzi wskazań do podania antybiotyku na zapalenie stawu biodrowego u dziecka, to postepowanie sprowadza się do zakazu chodzenia. W przeciwnym razie można podawać środki farmakologiczne – rutynę oraz wapno.

Lekarz może także zalecić leki z grupy NLPZ (niesteroidowych środków przeciwzapalnych). U dzieci są to – ibuprofen i naproksen. Na to, ile trwa leczenie zapalenia biodra u dziecka wpływa mnóstwo czynników, m. in. etiologia. Jednak za czas powrotu do zdrowia podaje się okres około 2 tygodni.

Jeżeli chodzi o zapalenie stawu biodrowego, nawroty obserwowane są zazwyczaj u dzieci z alergią.

Zapalenie stawu biodrowego – rehabilitacja i ćwiczenia na staw biodrowy

U dzieci starszych postępowanie usprawniające opiera się na stosowaniu wyciągu pośredniego, aby obniżyć ciśnienie płynu w stawie oraz rozluźnić mięśnie i unieruchomić dziecko.

Wdraża się także stopniowo ćwiczenia izometryczne, aby wyrównać dysbalans napięcia po okresie unieruchomienia oraz poprawić stabilizację stawu.

Następnym krokiem jest wprowadzanie ćwiczeń na chory staw biodrowy (jeśli jest to konieczne) zwiększających zakres ruchomości oraz propriocepcji.

Wśród czynników fizykalnych wykorzystywanych nawet w stadium ostrym zapalenia stawu biodrowego u dzieci można wymienić: laser działający antyspetycznie, przeciwzapalnie i regenerująco, krioterapię miejscową z użyciem ciekłego azotu poprawiającą metabolizm, ukrwienie i wykazującą właściwości analgetyczne.

Zabieg ekspozycji na zmienne pole magnetyczne z uporządkowaniem domen magnetycznych w postaci Vioforu działa przeciwbólowo i regeneracyjnie. Wdraża się go jednak dopiero po ustąpieniu ostrych objawów infekcji.

Stosuje się również różne techniki plastrowania dynamicznego chorego stawu biodrowego. W zależności od potrzeb pacjenta mogą to być aplikacje pełniące rolę biernego stabilizatora, poprawiające drenaż płynów czy też przeciwbólowe.

Jakie są powikłania zapalenia stawu biodrowego u dziecka?

Wśród powikłań można wyróżnić bardzo groźne dla zdrowia i życia stany chorobowe. Nieleczona infekcja może przerodzić się w posocznicę, czyli niezwykle groźną reakcję organizmu na zakażenie.

Infekcyjne zapalenie stawu biodrowego może implikować ropnie w swojej okolicy,
a w przyszłości może pojawić się jałowa martwica głowy kości udowej nazywana powszechnie chorobą Perthesa.

Nawracające infekcje u dzieci z alergią mogą mieć wpływ na inicjację choroby zwyrodnieniowej i wytwarzanie zmian destrukcyjnych w stawie oraz występowanie osteoporozy młodzieńczej.