Plamica alergiczna – przyczyny, objawy, leczenie

Plamica alergiczna – plamica Schonleina-Henocha – co to jest?

Plamica Schonleina-Henocha, inaczej nazywana plamicą alergiczną, może wystąpić w każdym wieku. Najczęściej diagnozuje się plamicę Schonleina-Henocha u dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Chłopcy chorują dwukrotnie częściej niż dziewczynki.

Plamica alergiczna, to schorzenie autoimmunologiczne. W jego przebiegu obserwuje się układowe zapalenie naczyń. Chorobą dotknięte są małe naczynia krwionośne (włośniczki, tętniczki, żyłki) zlokalizowane w skórze, nerkach, przewodzie pokarmowym lub stawach. W wyniku odpowiedzi układu immunologicznego dochodzi do wytworzenia kompleksów immunologicznych, zbudowanych m.in. z immunoglobuliny IgA. W przebiegu plamicy Henocha, odkładają się one w małych naczyniach, tworząc złogi immunologiczne. Konsekwencją tego jest zapoczątkowanie stanu zapalnego, który utrudnia prawidłowy przepływ krwi, a nawet wywołuje miejscowe ogniska martwicy.

Jakie są przyczyny plamicy Henocha u dzieci?

Przyczyny powstania złogów z immunoglobuliny A nie są do końca poznane. Najprawdopodobniej związane jest to z odpowiedzią na czynnik infekcyjny. Objawy choroby często poprzedzone są wirusowym zakażeniem górnych dróg oddechowych (nieżytem nosa, zapaleniem gardła, krtani, zatok itp.). Dolegliwości pojawiają się również po zażyciu niektórych leków (np. aspiryny), spożyciu pewnych produktów spożywczych (orzechów, ryb, jaj i.in.), ekspozycji na zimno.

Do czynników sprzyjających rozwojowi choroby Schonleina-Henocha zalicza się także zakażenie wirsem HBV, HCV, cytomegalowirusem, a nawet ukąszenia owadów. Reakcją organizmu na te substancje jest wytwowrzenie immunoglobulin (czyli przeciwciał), które, tworząc kompleksy, doprowadzają do zapalenia naczyń krwionośnych. Z tego powodu, plamica Schonleina-Henocha, często nazywana jest również plamicą naczyniową.

Objawy plamicy alergicznej – wysypka u dziecka

Objawy plamicy alergicznej mogą być rozmaite. Ich lokalizacja zależy od miejsca wystąpienia stanu zapalnego. Najczęstszym, a zarazem najbardziej charakterystycznym objawem plamicy alergicznej, są wykwity skórne. U dziecka pojawia się plamista, wypukła wysypka na ciele (nazwa choroby wzięła się od plamistych zmian). Wybroczyny mają różną wielkość i lokalizację. Najczęściej pojawiają się na kończynach dolnych i pośladkach. Osutka nie znika pod wpływem ucisku oraz zwykle nie swędzi i nie boli. Niekiedy, prócz plam na skórze, pojawiają się grudki, krosty, obrzęki, pęcherze. Zmiany skórne ustępują bez pozostawienia trwałych śladów.

• Ponadto, wysypce bardzo często towarzyszy podwyższona temperatura ciała i bóle stawów. Dolegliwości zwykle dotyczą stawów kończyn dolnych – skokowych i kolanowych. Zapalenie stawów przy plamicy alergicznej charakteryzuje się ponadto ograniczeniem ich ruchomości oraz obrzękiem.
• Jeżeli procesem zapalnym objęte są naczynia układu pokarmowego, wtedy choroba manifestuje się jako bóle brzucha. Mają one zwykle rozlany, kolkowy charakter. Czasami pacjenci zauważają obecność krwi w stolcu.
• Zapalenie naczyń krwionośnych w nerkach może mieć różny przebieg. Najczęściej manifestuje się jako krwiomocz oraz białkomocz. Objawy zajęcia nerek pojawiają się po kilku tygodniach (około 2–6 tyg) trwania choroby. Czasami przybierają postacie łagodne z niewielkim nasileniem objawów. Niekiedy, w cięższych przypadkach, mogą doprowadzić do uogólnionego martwiczego zapalenia kłębuszków nerkowych i niewydolności tego narządu.
• Plamica alergiczna może dotyczyć również innych narządów. Zajęcie małych naczyń zlokalizowanych w układzie nerwowym objawia się jako drgawki, porażenia, bóle głowy. Sporadycznie dolegliwości w przebiegu plamicy naczyniowej dotyczą płuc (krwioplucie) lub narządu wzroku.

Jak leczyć chorobę Schonleina-Henocha?

Rozpoznanie plamicy alergicznej stawiane jest przede wszystkim na podstawie charakterystycznych objawów klinicznych. Specyficzna plamista osutka której dodatkowo towarzyszą rozlane bóle brzucha, zapalenie stawów, zmiany w nerkach pozwala na postawienie diagnozy. W niektórych przypadkach konieczne jest pobranie wycinka skóry i stwierdzenie licznych złogów immunoglobuliny A (IgA). W innych podstawowych badaniach laboratoryjnych krwi zwykle nie ma odchyleń od normy. Powstałe plamy na skórze, są efektem skazy naczyniowej, a nie małopłytkowości. U chorych ze zmianami w nerkach stwierdza się obecność białka i krwi w moczu.

Plamica alergiczna u dzieci ma zwykle łagodny przebieg. Zmiany skórne ustępują po kilku tygodniach bez pozostawienia śladów. Często jednak, choroba ma tendencję do nawrotów. Plamica alergiczna u dorosłych ma cięższy przebieg niż u najmłodszych pacjentów. Wiąże się to, z częstszym zajęciem nerek i rozwojem nefropatii IgA.

Łagodne, samoograniczające się postacie choroby Schonleina-Henocha wymagają wyłącznie leczenia objawowego, czyli stosowania głównie leków przeciwbólowych. W przypadku dokuczliwych objawów zapalenia stawów, choremu powinno się podać glikokortykosteroid. W ciężkich przypadkach konieczna jest hospitalizacja. Ponadto należy rozważyć podawanie leków immunosupresyjnych.