Mokry kaszel u dziecka – leczenie i domowe sposoby na wilgotny, odrywający się kaszel

Przyczyny mokrego kaszlu u dziecka – dlaczego dziecko kaszle?

Odruch kaszlowy, zarówno u dzieci, jak i dorosłych wywołany jest przez podrażnienie zakończeń nerwu błędnego zlokalizowanych niemal w każdym miejscu dróg oddechowych. Receptory nerwowe mogą zostać pobudzone przez wiele czynników, jak wydzielina w drogach oddechowych, ciała obce, dym i zanieczyszczenia środowiskowe, a nawet bodźce zewnętrzne, na przykład zimne powietrze.

Kaszel u dziecka może przybierać postać:

• kaszlu suchego,
• kaszlu mokrego (wilgotnego, produktywnego),
• kaszlu mieszanego.

Najczęstszą przyczyną mokrego kaszlu u dziecka jest infekcja nosogardzieli i ściekanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, a rzadziej schorzenia zapalne dolnych dróg oddechowych. Kaszel ma charakter odrywający się, czasem słyszalne są wyraźne bulgotania, rzężenia. Kaszlące dziecko zwykle skarży się na uczucie przeszkody lub flegmy w gardle (tzw. klucha w gardle). Kaszel mokry u dziecka często wywołuje spore zmęczenie, z uwagi na bezustanne próby wykrztuszenia zalegającej wydzieliny i towarzyszący wysiłek mięśni oddechowych. Mokry kaszel u dziecka w nocy związany jest ze zmianą pozycji ciała i nasileniem spływania wydzieliny na skutek grawitacji oraz drażnienia zakończeń nerwowych.

Syrop wykrztuśny – syrop na kaszel mokry dla dziecka

Kiedy dziecko ma mokry kaszel,nie powinien on być hamowany przy użyciu leków przeciwkaszlowych. Jest to odruch obronny i umożliwia pozbycie się zalegającego się śluzu, który w skrajnych przypadkach może ulec nadkażeniu bakteryjnemu, o ile nie zostanie ewakuowany.

Z tego powodu lekiem na kaszel mokry są syropy wykrztuśne. W ich składzie znajdują się substancje prowokujące odruch kaszlowy, co ułatwia odkrztuszenie zalegającej treści (bromheksyna lub ambroksol; bromheksyna ulega w organizmie przemianie do ambroksolu, więc jest to w gruncie rzeczy ten sam lek w dwóch różnych formach) oraz substancje działające poprzez upłynnienie, rozrzedzenie wydzieliny i rozluźnienie struktury śluzu, jak acetylocysteina. Preparaty z bromheksyną/ambroksolem dostępne są od 6. miesiąca życia, a te z acetylocysteiną od 3 roku życia. Wybierając syrop na kaszel dla dzieci najmłodszych, warto sięgnąć po taki, który w zestawie ma specjalny aplikator ułatwiający dawkowanie leku.

Leki na kaszel w postaci syropów wykrztuśnych o łagodniejszym działaniu zawierają wyciągi ziołowe, na przykład wyciąg z liści bluszczu pospolitego, babki lancetowatej lub tymianku. Syropy takie, w zależności od preparatu, można podawać na kaszel u rocznego dziecka, na kaszel u dwulatka, bądź od 4 lub 6 roku życia. Syrop na kaszel mokry należy podawać w godzinach porannych bądź wczesnopopołudniowych. Podanie leku w późniejszych godzinach prowokuje kaszel w nocy, co zaburza sen dziecka.

Mokry kaszel u niemowlaka może być leczony za pomocą preparatów z bromheksyną, jednak dla niemowląt od trzeciego miesiąca życia poleca się zastosowanie leku w postaci kropli. Zwykle stosowane jest 10 kropli preparatu dwa razy dziennie. Krople na kaszel mokry dla niemowlaka są dostępne na receptę.

Domowe sposoby na mokry kaszel u dziecka

Leczenie mokrego kaszlu u dziecka można wspomóc domowymi sposobami, które skracają czas jego trwania i niwelują męczące dolegliwości.

Jednym z najlepszych sposobów ułatwiających wykrztuszenie zalegającej wydzieliny są inhalacje z soli fizjologicznej 0,9 proc. lub 3 proc. Sól dostępna jest w aptece bez recepty, w postaci 5 lub 10 ml jednorazowych ampułek do zużycia od razu po otwarciu. Ta o niższym stężeniu wykazuje zwykle działanie nawilżające i łagodzące nabłonek oddechowy, podczas gdy sól 3–5 proc. ma działanie wykrztuśne i ułatwiające odrywanie się wydzieliny zdeponowanej w drogach oddechowych. Do inhalacji na kaszel solą można użyć każdego typu inhalatora, zarówno pneumatycznego (tłokowego), jak i ultradźwiękowego.

Na mokry kaszel u dzieci mających kłopoty z odkrztuszeniem można zastosować delikatne oklepywanie pleców – należy to robić jedną dłonią złożoną „w łódeczkę”, przesuwając się stopniowo od dołu pleców, w kierunku barków. Najmłodsze dzieci mogą być oklepywane tylko samymi opuszkami palców. Jeśli podczas oklepywania dziecko będzie miało głowę nieco niżej niż plecy, odkrztuszenie wydzieliny będzie jeszcze łatwiejsze.

W domowym leczeniu mokrego kaszlu u dziecka należy także zadbać o odpowiednią ilość podawanych płynów. Właściwe nawodnienie umożliwia rozrzedzenie wydzieliny i łatwiejsze jej odkrztuszenie. Najmłodsze dzieci warto układać do snu nieco wyżej, na przykład na poduszce typu klin, dzięki czemu spływająca wydzielina z górnych dróg oddechowych jest mniej uciążliwa. Pomocniczo zadziała także oczyszczenie noska dziecka z zalegającego śluzu przy użyciu aspiratora lub wody morskiej.

Ile może trwać kaszel mokry u dziecka?

Mokry kaszel u dziecka bez gorączki jest zwykle związany z pozapalną nadreaktywnością dróg oddechowych lub utrzymywaniem się znacznych ilości wydzieliny w jamie nosowo-gardłowej. Jeśli jednak dziecko ma mokry kaszel, który utrzymuje się dłużej niż 2 tygodnie lub zmienia swój charakter na kaszel szczekający (kaszel krtaniowy) nie należy zwlekać z konsultacją lekarską.

Również kaszel u niemowląt poniżej 6. miesiąca życia wymaga porady specjalisty. Niemowlęta mają zwykle bardzo słaby odruch kaszlowy z uwagi na niedojrzałość mięśni oddechowych oraz kontroli nad nimi.