Pierwsza wizyta z dzieckiem u psychologa – kiedy i dlaczego?

Pierwsza wizyta u psychologa – kiedy i dlaczego?

Zaburzenia lękowe, zaburzenia relacji z otoczeniem czy też zaburzenia pourazowe są jednoznacznym wskazaniem do wizyty u psychologa. Chcąc skorzystać z niej w ramach NFZ, musisz uzyskać skierowanie od lekarza rodzinnego. Niektóre objawy zaburzeń psychicznych mogą wskazywać na inne problemy zdrowotne. Bóle głowy, bóle brzucha, problemy ze snem, trudności w koncentracji, a nawet zaburzenia ruchowe mogą mieć źródło właśnie w psychice. Aby jednak wyeliminować inną jednostkę chorobową, konieczna jest konsultacja z lekarzem pierwszego kontaktu i wykonanie podstawowych badań. Wizytę u psychologa warto również zaplanować wtedy, kiedy sami doświadczyliśmy jakiejś trudnej sytuacji, która obciążyła naszą psychikę na tyle, że nie potrafimy pomóc bliskim nam osobom.

Zobacz też: Trudności szkolne w wieku wczesnoszkolnym

Wizyta u psychologa – w jakim wieku?

Konsultację psychologiczną możemy odbyć już z niemowlakiem. Warunkiem jest ukończenie przez dziecko 3. miesiąca życia. Wskazaniem do wizyty u psychologa z niemowlakiem mogą być na przykład problemy psychoruchowe, spowodowane obniżonym lub nadmiernym napięciem mięśniowym. Jeżeli chodzi o wizytę u psychologa ze starszym dzieckiem, wówczas wskazaniem są wszelkie zmiany w zachowaniu dziecka, nieharmonijny rozwój.

Sprawdź też: Zaburzenia integracji sensorycznej u dziecka – objawy

Problemy psychiczne u dzieci

Zaburzenia psychiczne obejmują brak integracji lub inne nieprawidłowości, występujcie między umysłem człowieka i rzeczywistością. Istnieją bardzo różne zaburzenia psychiczne, dające różnorodne objawy. Przy niektórych konieczne jest leczenie farmakologiczne, przy innych wystarczy regularna psychoterapia. Ciężko określić listę objawów, które jednoznacznie świadczą o zaburzeniach psychicznych u dziecka. Kluczem jest więc dokładna jego obserwacja i reagowanie na zachowania i symptomy, które zaczynają nas niepokoić.

Szacuje się, że aktualnie co piąte dziecko na świecie cierpi na zaburzenia psychiczne. Psychiatrzy i psychologowie biją na alarm, kondycja psychiczna dzieci jest w coraz gorszym stanie, a winę za to ponosi bardzo wiele czynników. Kluczem jednak do wyjścia z tej patowej sytuacji jest pozbycie się oporów przed mówieniem na głos o problemach psychicznych, które niestety wciąż jeszcze bywają tematem tabu.

To też może Cię zainteresować: Mindfulness dla dzieci – sposoby na trenowanie uważności u najmłodszych

Zaburzenia psychiczne u dzieci

Zaburzenia psychiczne, jak również choroby psychiczne u dzieci mogą występować w każdym wieku. U dzieci młodszych niepojącymi symptomami, które mogą świadczyć o zaburzeniach psychicznych, są różnego rodzaju problemy rozwojowe. Zaburzenia mowy, brak zainteresowania relacjami społecznymi czy też zbyt późne opanowywanie typowych dla danego wieku umiejętności, może być objawem choroby. Jeżeli chodzi o dzieci starsze, sygnałem alarmującym rodziców powinny być nagłe zmiany w zachowaniu dziecka, ale też dotąd niewystępujące problemy z nauką. Do objawów mogących wskazywać na zaburzenia psychiczne, zaliczamy też: problemy z koncentracją, bezsenność, nękające nawracające koszmary czy zachowania agresywne, a także autoagresywne.

Psychiatrzy i psychologowie przyjmują, że zaburzenia psychiczne u dzieci mogą pojawić się w czterech głównych obszarach: zachowania, emocji, rozwoju, relacji.

Mogą one występować łącznie we wszystkich tych sferach, ale też osobno, nie należy więc lekceważyć niepokojących symptomów, występujących tylko w jednym z wyszczególnionych obszarów.

Przeczytaj też: Wizualizacje terapeutyczne – na czym polegają, kiedy pomagają?

Jakie lęki mają dzieci?

Zaburzenia lękowe to najczęstsze zaburzenia psychiczne występujące u dzieci i młodzieży. Wyniki badań przeprowadzonych w USA pokazują, że od 5 do 20% dzieci w wieku od 9 do 17 lat zostanie zdiagnozowanych jako klinicznie lękowe. Rozróżniamy wiele rodzajów zaburzeń lękowych, które mogą dotykać zarówno małych dzieci, jak i młodzież. Najpowszechniej występujące lęki to:

• lęk separacyjny,
• lęk uogólniony,
• zaburzenia obsesyjno-kompulsywne,
• fobie
• zespół stresu pourazowego.

Zobacz również: Strach przed pobraniem krwi – jak pomóc dziecku?

Powody pierwszej wizyty u psychologa

Decyzję o pierwszej wizycie z dzieckiem u psychologa warto podjąć wtedy, gdy:

• dziecko rozwija się nieharmonijnie,
• zachowanie dziecka nagle się zmienia,
• rozwój dziecka uległ regresowi,
• przedłuża się adaptacja w żłobku, przedszkolu czy szkole,
• pojawiają się intensywne reakcje emocjonalne występujące najczęściej w momencie zakazu, nakazu, lub przerwania wykonywanej czynności,
• dziecko jest mało samodzielne,
• dziecko ma problem z zabawą.

Przeczytaj również: Nerwica u dziecka

O czym psycholog rozmawia z rodzicami?

W pierwszej wizycie u psychologa z reguły uczestniczą tylko rodzice dziecka. Dobrze, aby byli oni oboje, ponieważ pozwoli to lekarzowi otrzymać obraz sytuacji widziany z różnej perspektywy. Na pierwszym spotkaniu psycholog będzie chciał poznać rodzinę, problem, dowiedzieć się możliwie jak najwięcej o dziecku, jego codziennej rutynie i niepokojących objawach. Warto na takie spotkanie zabrać dotychczasową dokumentację medyczną, o ile taką posiadamy.

Sprawdź: Czym jest parentyfikacja?

Jak przygotować dziecko do wizyty u psychologa?

Przygotowując dziecko na wizytę u psychologa, bardzo ważną kwestią jest nasze nastawienie. Jeżeli dziecko wyczuje od nas strach, niepewność czy wręcz niechęć, wówczas samo będzie je odczuwało. Ważne też, aby nie traktować wizyty u psychologa jako kary za złe zachowanie, w ten sposób znacznie utrudnimy psychologowi pracę z dzieckiem, które z góry będzie zniechęcone i nieufne. Psychologa czy psychoterapeutę najlepiej przedstawić jako osobę, która zrozumie uczucia i sprawy dziecka, i pomoże pokonać trudności i bariery, a także uruchomić jego potencjał.

To też może Cię zainteresować: Jak pomóc dziecku poradzić sobie z hejtem?

O czym psycholog rozmawia z dzieckiem?

Przebieg wizyty dziecka u psychologa może być nieco inny – w zależności od wieku dziecka i skali problemu. Zwykle psychoterapia dzieci i młodzieży prowadzona jest w formie zabawy, ułatwiającej nawiązanie dobrej relacji z małym pacjentem. Jest ona niezbędna do prowadzenia dalszej diagnostyki i leczenia. Większość psychologów preferuje, aby spotkania z dzieckiem odbywały się bez udziału rodziców, jednak w przypadku młodszych dzieci, zwłaszcza tych odczuwających silny lęk separacyjny, możliwe jest uczestnictwo rodzica w pierwszych spotkaniach.

Sprawdź też: Dlaczego dziecko się samookalecza?

Gabinet psychologa dziecięcego z reguły pełen jest zabawek, kredek, kloców. Umożliwiają one obserwację dziecka i jego zachowania w naturalnym dla niego środowisku. Psycholog może zadawać dziecku pytania o jego uczucia, o to, czego się boi, co lubi robić, jakie są jego ulubione rzeczy, jakie sytuacje wywołują w nim określone emocje. Sposób prowadzenia terapii dobierany jest do wieku dziecka i jego możliwości rozwojowych. Podstawą jest prowadzenie terapii w atmosferze wzajemnego zaufania, spokoju i komfortu, który pozwala na realną ocenę sytuacji i postawienie diagnozy.

Przeczytaj też: Kiedy z dzieckiem do logopedy?

Wizyta w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej ze wskazania nauczyciela

Obserwacja sposobów zachowania dzieci należy do obowiązków nauczycieli. Oceny zachowania przedszkolaków dokonuje się na podstawie specjalnie przygotowanych arkuszy obserwacyjnych, które są dostosowane do wieku dzieci – obserwacje dotyczą funkcji poznawczych, myślenia, mowy oraz emocji.

Na podstawie danych zgromadzonych w arkuszu nauczyciel określa poziom rozwoju dziecka (umiejętności) oraz poziom socjalizacji. Jeżeli z obserwacji nauczyciela wynika, że dziecko nie osiągnęło oczekiwanego w jego wieku poziomu, bądź znacznie od niego odstaje, to za zgodą rodziców kieruje się malucha do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, która działa w każdym większym mieście.

Bez zgody rodziców nie ma możliwości postawienia diagnozy przez specjalistę. Nauczyciel najpierw w rozmowie z rodzicem informuje go o problemach i trudnościach, jakie wykazuje dziecko oraz proponuje rodzinie wizytę w poradni. Termin wizyty w poradni umawia nauczyciel – wypisuje przy tym opinię, w której wymienia wszelkie zaobserwowane przez siebie niedociągnięcia i zaburzenia. To, czy dziecko ostatecznie trafi do poradni, zależy od decyzji rodziców.

Przeczytaj też: Czym jest mindfulness?

Badania w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna zatrudnia m.in. psychologów, pedagogów, logopedów, terapeutów. Wszystkie zaburzenia, nawet związane ze wzrokiem lub słuchem, są najpierw sprawdzane w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Jeśli dziecko ma np. problemy z dzieleniem wyrazów na sylaby, specjalista w poradni ocenia (na podstawie badania audiometrycznego), czy przyczyną są zaburzenia związane ze słuchem fizjologicznym czy ze słuchem fonematycznym.

W Poradni Psychoologiczno-Pedagogicznej dziecko jest poddawane testom, dzięki czemu można ustalić poziom braków, jaki wykazuje. Na podstawie wyników testów określa się rodzaj terapii i ćwiczeń, które będą prowadzić rodzice i nauczyciele. Współpraca rodziców i nauczycieli jest bardzo ważna – po otrzymaniu wyników poradnia przekazuje rodzicom opinię. Rodzic może, choć nie musi, udostępnić ją nauczycielom przedszkolnym. Jest to o tyle ważne, że przedszkola same prowadzą zajęcia wyrównawcze – zgodnie z zaleceniami poradni.