Angina u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie

Migdałki podniebienne są pierwszą linią obrony przez zarazkami wnikającymi do organizmu. Czasem jednak same stają się ofiarą ataku. Gdy zaatakują je bakterie, paciorkowce, rozwija się angina. Chorują na nią głównie kilkulatki, niektóre wielokrotnie. Do rzadkości należy angina wśród niemowląt i roczniaków.

Migdałki - wierni strażnicy

Angina to zupełnie co innego niż przeziębienie. Choć w obu przypadkach dziecku dokucza ból gardła, w anginie jest bardziej dotkliwy. Choroba rozwija się szybko, w ciągu kilku godzin. Zwykle najpierw pojawia się wysoka gorączka sięgająca 39-40 stopni.

Malec z trudem przełyka picie, często odmawia jedzenia. Mówi trochę niewyraźnie, jakby miał w buzi jedzenie. Ponieważ gardło bardzo boli, dziecko jest rozdrażnione i płaczliwe. Anginie, w przeciwieństwie do przeziębienia, rzadko towarzyszą katar lub kaszel, choć oczywiście mogą się zdarzyć. Niektóre dzieci reagują na anginę bólem brzucha, głowy, wymiotami lub biegunką.

Sprawdź: Jak leczyć przeziębienie w ciąży?

Gardłowa sprawa

Dziecko musi trafić do lekarza, bo jedynym skutecznym sposobem leczenia anginy paciorkowcowej są antybiotyki. Zlekceważona lub niedoleczona choroba grozi powikłaniami. Doświadczony lekarz może stwierdzić anginę na podstawie objawów i dotykający szyi dziecka. A to dlatego, że podczas anginy wyraźnie powiększają się szyjne węzły chłonne. Oczywiście musi także zajrzeć do gardła. Migdałki podniebienne są rozpulchnione, czerwone i pokryte kremowożółtymi nalotami lub czopami ropnymi. Język też jest żywo czerwony. Zwykle lekarzowi wystarcza rzut oka do gardła, by rozpoznać anginę i konsultacja u laryngologa nie jest konieczna. Czasem jednak zapalenie gardła i migdałków może budzić pewne wątpliwości. Jeśli lekarz podejrzewa, że infekcje wywołały wirusy, a nie baterie, może zalecić wyczekiwanie i łagodzenie objawów choroby.

Wbrew powszechnej opinii wymaz z gardła rzadko bywa konieczny. Jest niezbędny, gdy choroba często nawraca lub pomimo właściwego leczenia (antybiotykiem) nie ustępuje, a także gdy lekarz ma wątpliwości, jakie zarazki wywołały chorobę.

Przeczytaj też: Powikłania po COVID-19 u dzieci

Bez antybiotyku ani rusz

Anginę skutecznie zwalczy antybiotyk, najlepiej z grupy penicylin. Bardzo ważne, aby podawać go dziecku w takich dawkach i tak długo, jak zalecił pediatra, zwykle przez 10 dni. Wyraźna poprawa, np. obniżenie gorączki, złagodzenie bólu gardła, polepszenie samopoczucie dziecka pojawia się przed upływem 48 godzin. Nie oznacza to końca wojny z drobnoustrojami, a jedynie przechylenie szali zwycięstwa na stronę organizmu dziecka. Kurację antybiotykiem trzeba doprowadzić do końca, aby zniszczyć mikroby. W przeciwnym razie choroba może nawrócić, a wówczas leczenie bywa trudniejsze i mniej skuteczne.

Łagodzenie dolegliwości

1. Na początku choroby dziecko powinno leżeć w łóżku. Gdy poczuje się lepiej, może bawić się w mieszkaniu, pod warunkiem, że jest odpowiednio ubrane.
2. Kilkulatki dostają antybiotyk w zawiesinie. Sprawdź, jak trzeba go przechowywać i jak długo może stać po zrobieniu roztworu.
3. Nie podawaj antybiotyku w herbacie lub soku. Nigdy nie wiadomo, ile napoju wypije dziecko.
4. Gorączkę i ból gardła złagodzą leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe w syropie. Ibuprofen (Ibum, Nurofen, Ibufen) w przeciwieństwie do paracetamolu (Apap, Calpol, Panadol, Efferalgan) działa także przeciwzapalnie. Podawaj go co 6-8 godzin. Paracetamol natomiast działa przez 4-6 godzin. Staraj się nie łączyć ibuprofenu z paracetamolem.
5. Początkowo ból jest tak dotkliwy, że dziecko odmawia jedzenia. Nie trzeba go zmuszać. Nic się nie stanie jeśli przez 1-2 dni zje niewiele. Dbaj jednak, aby malec dużo pił. To ważne szczególnie w czasie gorączki.
6. Jedzenie powinno być papkowate lub półpłynne, chłodne, o łagodnym smaku, aby dodatkowo nie podrażniać obolałej śluzówki. Odpowiednie są kaszki, zupy o łagodnym smaku jak krupnik, przeciery, puree, jogurty, twarożki, pulpety. Kwaśne, ostre, gorące dania nasilają ból. Dlatego dziecko zapewne nie tknie barszczu, ogórkowej, soków, a także przypieczonego schabowego lub ryby w panierce.
7. Ból złagodzą nieco środki odkażające, dla młodszych dzieci w aerozolu, dla starszych także w tabletkach do ssania. Nie stosuj ich jednak zbyt długo (do 5 dni), ponieważ mogą wysuszać śluzówkę.
8. Ulgę przynieść może owinięcie szyi dziecka szalikiem.
9. Nie pal papierosów przy dziecku. To osłabia jego odporność.

Czytaj również: Gorączka bez innych objawów u dziecka – jak postępować?

Powikłania bez tajemnic

Ryzyko powikłań po anginie jest niewielkie, pod warunkiem że dziecko dostaje antybiotyk zgodnie z zaleceniami lekarza. Informacje o ciężkich powikłaniach są mocno przesadzone i biorą swój początek z czasów, gdy antybiotyki nie były tak powszechnie stosowane. Warto jednak wiedzieć, że nieleczona, zlekceważona lub nieprawidłowo leczona angina paciorkowcowa może spowodować:

• ropień okołomigdałkowy - pojawia się silny ból, szczękościsk i wysoka gorączka,
• zapalenie ucha środkowego - malec skarży się na ból ucha,
• gorączkę reumatyczną - układ immunologiczny "nakręcony" do walki z bakteriami atakuje stawy i serce. Pojawiają się obrzęki i ból stawów, dziecko szybko się męczy.
• zapalenie kłębuszków nerkowych - pojawia się krew w moczu, dziecko źle się czuje, ma podkrążone oczy, bladą cerę.

Przeczytaj też: Co oznacza obłożony język u dziecka?

Szkarłatna choroba

Czasem po 2-3 dniach trwania anginy na skórze pojawiają się drobne, czerwone plamki. Najłatwiej zobaczyć je w ciepłych miejscach: zgięciach łokci, pachwinach, na brzuchu. Skóra dziecka wygląda jak pokłuta szczotką ryżową. Chory ma czerwone policzki, ale rumień nie zajmuje trójkąta między nosem a ustami. To objawy charakterystyczne dla płonicy, czyli szkarlatyny. Jeśli dotychczas chory nie dostał antybiotyku, musi go przyjąć jak najszybciej.