Oczywiście najpopularniejsze i najliczniejsze są szkoły państwowe - ich przedstawiać właściwie nie trzeba. Warto tylko przypomnieć, że podlegają rejonizacji. To oznacza, że każda taka szkoła musi przyjąć dzieci, które mieszkają w jej - ściśle określonym - rejonie. Te z innych rejonów przyjmowane są więc jedynie wtedy, kiedy dana placówka ma dla nich miejsce a rodzic złoży odpowiedni wniosek.

Państwowa szkoła podstawowa

Ma niewątpliwie wiele zalet. A przede wszystkim:

- jest bezpłatna;

- przeważnie - jako szkoła rejonowa - znajduje się blisko miejsca zamieszkania, co oznacza oszczędność czasu i dla dziecka częstszy kontakt z kolegami z klasy po szkole;

- zwykle ma lepsze warunki lokalowe i zaplecze sportowe niż placówka niepubliczna* (sala gimnastyczna, boisko do gry w piłkę, bieżnia, a niekiedy własny basen).

Wiele państwowych szkół podstawowych obala mity dotyczące zbyt dużej liczebności klas i słabego poziomu nauczania. Szkoły coraz częściej decydują się na autorskie programy nauczania, zaś nauczyciele dokształcają się i chętnie podejmują dodatkową pracyę w ramach specjalnych projektów.

Szkoły niepubliczne: społeczne i prywatne

Jedne i drugie są płatne, a różnią się tym kto pełni w nich rolę założycielską.

• Szkoły społeczne zakładane są przez towarzystwo oświatowe a w ich zarządzanie angażują się rodzice.
• Szkoły prywatne zaś zakładają osoby fizyczne i placówka stanowi dla nich źródło zarobku.

Czesne w szkołach niepublicznych waha się od kilkuset do kilku tysięcy złotych miesięcznie. Choć cena jest wysoka, zysk również może być duży. Wśród plusów szkoły społecznej lub prywatnej wymienia się:

- wysoki poziom nauczania. Niepubliczne placówki walczą o najwyższe miejsca w rankingach szkół, bo to dzięki nim mają klientów. Muszą więc kłaść duży nacisk na edukację swoich uczniów;

- większe zaangażowanie nauczycieli w swoją pracę. Nie da się ukryć, że główną rolę odgrywa tu motywacja finansowa. Poza tym praca nauczycieli jest w tym przypadku cały czas oceniana przez rodziców, którzy płacą za szkołę i mają oczekiwania;

- często ma szerszą ofertę zajęć dodatkowych niż szkoły publiczne;

- klasy są mniej liczne niż w szkołach państwowych - zwykle 10-16 osobowe, co sprzyja indywidualnemu podejściu do ucznia.

Poszczególne szkoły niepubliczne mogą bardzo różnić się między sobą, mieć np. profil sportowy, artystyczny czy korzystać z autorskich programów nauczania. Są też takie, które łączy wspólna filozofia i metoda nauczania. To m.in. szkoły Montessori, waldorfskie, katolickie czy szkoły międzynarodowe. Poza swoim indywidualnym programem muszą realizować także podstawę programową przygotowaną dla polskich szkół. Dzięki temu dzieci mogą np. zakończyć edukację w szkole Montessori w klasie 3., a w 4. bez problemu kontynuować naukę w publicznej podstawówce.

Pedagogika Montessori

W pierwszych klasach szkoły podstawowej uczniowie uczą się przez spontaniczną zabawę, ruch (bardzo ważny na tym etapie rozwoju dziecka) i doświadczenia. Pedagogika Montessori stawia na "swobodny wybór", a więc uczniowie sami wybierają to, co chcą bliżej poznać, ustalają tempo oraz stopień trudności nauki. Mogą pracować w pojedynkę lub z wybranymi przez siebie kolegami; w dowolnym miejscu (nie siedzą w ławkach, jak w szkole państwowej). Nauczyciel, jako doradca i przewodnik, pomaga dziecku, ale tylko na jego prośbę. Może wspólnie z uczniem zastanowić się nad tym, co jest trudne czy pokazać mu jak szukać informacji, a potem już dać czas na samodzielne rozwiązanie problemu. W efekcie dziecko samo wyznacza sobie zadanie, planuje jego wykonanie, podejmuje decyzje i je ocenia. Uczniowie nie mają podręczników tylko korzystają z różnych materiałów np. mogą podejść do stanowiska komputerowego lub sięgnąć po książki, które są umieszczane na wysokości rąk dziecka. Dzięki temu uczą się szukać informacji i korzystać z różnych źródeł. Nauczyciele wystawiają oceny opisowe i prowadzą szczegółowe notatki na temat każdego ucznia. Wiele zajęć i ćwiczeń odbywa się w zupełnej ciszy. Wszystko po to, by dzieci uczyły się samodzielności i pracy w skupieniu. W szkołach Montessori kładzie się nacisk na edukację religijną i kształtowanie odpowiedniej postawy moralnej.

*MEN definiuje placówki "niepubliczne" jako te, za które trzeba płacić, zaś publiczne jako te, w których edukacja jest bezpłatna. W praktyce sprowadza się to zwykle do tego, że publiczne szkoły to to samo co szkoły państwowe, a szkoły niepubliczne to szkoły prywatne lub społeczne.

Czytaj dalej na następnej stronie: Państwowa, prywatna, społeczna, Montessori, waldorfska… - jaką podstawówkę wybrać?