Gotowość szkolna (inaczej: dojrzałość szkolna) to zbiór cech i umiejętności dziecka, dzięki którym może ono zacząć naukę w szkole. Ocena owej gotowości jest konieczna, by móc podjąć rozsądną decyzję o tym jak mają wyglądać najbliższe lata edukacji dziecka. Rodzicom sześciolatków ma pomóc wybrać między pierwszą klasą a zerówką (jeszcze w tym roku mają taką możliwość). Rodzicom siedmiolatków dostarczyć informacji, czy dzieci są gotowe na wrzesień 2013 czy też powinny np. mieć dodatkowe zajęcia edukacyjne.

Teoretycznie, zgodnie z zasadami organizacji systemu edukacji, dzieci urodzone w tym samym roku powinny być podobnie rozwinięte i posiadać podobne możliwości umysłowe. Ale to teoria, która tak naprawdę ma pomagać nauczycielom w nauce tego samego i w podobny sposób wszystkich uczniów w jednej klasie szkolnej. Tymczasem w rzeczywistości w każdej grupie rówieśniczej są dzieci różniące się znacząco pod względem rozwoju umysłowego i jednocześnie nadal mieszczące się w normie. Szacuje się, że te różnice w rozwoju mogą wynosić nawet 4 lata. Oznacza to, że w grupie siedmiolatków mogą być dzieci rozwinięte jak przeciętne pięciolatki i dzieci rozwinięte jak przeciętne dziewięciolatki.

Dlatego obecnie odchodzi się od tzw. metrykalnego określania dojrzałości szkolnej dziecka, lecz sprawdza się gotowość szkolną dziecka jeszcze w przedszkolu. Warto wiedzieć, że przedszkole ma obowiązek wydać ci informację o gotowości szkolnej twego dziecka. Jej analiza ma zostać przeprowadzona względem wszystkich pięciolatków i sześciolatków. Do rodziców musi trafić do końca kwietnia poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko może bądź ma obowiązek rozpocząć naukę w szkole*.

Skalę oceny gotowości szkolnej przygotowują pedagodzy i psychologowie. Nie ma jednak jednego wzoru z punktacją, który obowiązywałby w każdym przedszkolu. Pedagodzy operują różnymi arkuszami i sposób przedstawienia ich wniosków też może się różnić. Czasem jest to bardzo szczegółowa i wielostronicowa analiza poszczególnych cech i umiejętności. Czasem - krótsze podsumowanie. Zawsze jednak ocena jest dokonywana według tych samych wytycznych i nauczyciele w każdym przedszkolu powinni obserwować i sprawdzać te same rzeczy. 

To znaczy, że diagnoza gotowości szkolnej powinna obejmować ocenę rozwoju emocjonalno-społecznego i fizycznego dziecka, jego umiejętności logicznego myślenia, jak również czytania i liczenia oraz umiejętności wymowy i komunikacji słownej. Poza tym sprawdza się pamięć, spostrzegawczość, percepcję wzrokową i słuchową malca.

Co masz zrobić z dokumentem zawierającym ocenę gotowości? Na pewno nie musisz go przekazywać szkole, ani nawet pokazywać. Zwłaszcza jeśli uznasz, że znajdujące się w niej opinie mogłyby dziecku utrudnić edukację w szkole. Ocena gotowości ma pomóc tobie podjąć właściwą decyzję. Warto więc poważnie potraktować informacje zawarte w dokumencie, ale oczywiście trzeba wzbogacić je o własne obserwacje i wnioski.

Można sądzić, że dziecko dojrzało do pierwszej klasy, jeśli:

1. JEST GOTOWE DO NAUKI CZYTANIA, PISANIA I LICZENIA ORAZ POSZERZANIA WIEDZY czyli:

- wykonuje polecenia nauczyciela;

- skupia się na wykonywanym zadaniu i umie doprowadzić je do końca;

- umie odwzorowywać litery i cyfry oraz kreślić szlaczki;

- umie odwzorowywać przedmioty, które są w zasięgu jego wzroku, tzn. ma gotowość do przetwarzania wzrokowo-przestrzennego;

- umie liczyć, dodawać i odejmować w zakresie do 10 (posługując się przy tym palcami lub patyczkami);

- potrafi dzielić proste zdania na wyrazy, a wyrazy na sylaby i głoski;

- jest ciekawe świata i z zainteresowaniem poznaje nowe rzeczy. Lubi rozwiązywać zagadki i chętnie zadaje pytania;

- jest zainteresowane czytaniem, pisaniem i liczeniem;

- potrafi wskazywać podobieństwa i różnice (świadczy o dobrej percepcji wzrokowej);

- potrafi porządkować przedmioty według określonych kategorii oraz dostrzegać prawidłowości i dopasowywać elementy (np. przy układaniu puzzli) (świadczy o myśleniu operacyjnym);

- zna na pamięć krótkie wierszyki i piosenki;

- wypowiada się płynnie i poprawnie, potrafi opowiedzieć zasłyszaną historię albo dokładnie omówić to, co widzi na obrazku;

- ma dobrą orientację przestrzenną - umie wskazać prawą i lewą stronę, wyznacza kierunki tj. w przód, tył i górę.

Czytaj dalej na drugiej stronie: Już do szkoły? Czy twoje dziecko jest na to gotowe?