Większość świeżo upieczonych mam, nawet o drugiej w nocy,
potrafi wyrecytować jak rozwija się niemowlę. Powiedzieć, kiedy
przeciętne dziecko uczy się siadać, chodzić, wymawia pierwsze słowa
czy chwyta zabawkę. Jesteśmy świetnie wyedukowane jeśli chodzi o
rozwój poznawczy, motoryczny, czy fizyczny. Natomiast rozwój
seksualny jest niczym ląd nieznany. Wielu rodziców uważa nawet, że
w tej sferze "coś zaczyna się dziać", dopiero kiedy dziecko wchodzi
w okres dojrzewania. Nic bardziej mylnego. Rozwój seksualny
dziecka zaczyna się już w momencie narodzin.
Przeczytaj, jak przebiega. Dzięki temu będziesz wiedziała jak go
wspierać, kiedy zachowanie dziecka jest zupełnie naturalne, a kiedy
rzeczywiście trzeba interweniować.
Rozwój seksualny we wczesnym dzieciństwie (dzieci od 0 do 3
lat)
To czas, kiedy dziecko jest w bliskim, fizycznym kontakcie z
rodzicami. Mama, która z czułością opiekuje się dzieckiem, karmi
piersią i okazuje zadowolenie z kontaktu z niemowlakiem (pokazuje,
że sprawia jej on przyjemność, a nie jest uciążliwym obowiązkiem),
przekazuje te pozytywne odczucia dziecku. W tym okresie bowiem mama
i dziecko są niczym naczynia połączone. Nastroje i odczucia kobiety
wręcz "przelewają się" na dziecko. Oczywiście ono samo też czerpie
dużą przyjemność z kontaktu fizycznego. Takie doświadczenia, między
innymi poprzez wpływ na stosunek do własnego ciała, mają ogromne
znaczenie dla późniejszego życia seksualnego.
W tym wieku masturbacja dziecięca jest stosunkowo
rzadka. Co jednak nie znaczy, że się nie zdarza. Pierwsze
zachowania masturbacyjne (zaciskanie ud lub ocieranie się o różne
przedmioty) zaobserwowano już u 2-3 miesięcznych dzieci. Dzieci w
tym wieku onanizują się bo odkryły, że jest to czynność przyjemna,
która dodatkowo pozwala im obniżyć napięcie.
Erekcja u chłopców, czy zwilżenie pochwy u dziewcząt, do
jakich dochodzi w tym wieku, to przykłady reakcji
fizjologicznych. Są dowodem na to, że te narządy są w
stanie odpowiednio zareagować na bodziec fizyczny.
Niemowlęta odkrywają swoje genitalia w drugiej połowie
pierwszego roku życia. Przyjmuje się, że dla chłopców jest
to mniej więcej 8. miesiąc życia, a dla dziewczynek 11. To
dokładnie ten sam czas, kiedy dzieci odkrywają też inne części
swego ciała i lubią się nimi bawić.
Wczesne dzieciństwo to również początek nabywania
tożsamości płciowej czyli świadomości, że jest się
chłopcem lub dziewczynką i umiejętności odróżniania płci na
podstawie różnych cech m.in. genitaliów. Mamy z tym do czynienia
już w drugiej połowie 2. roku życia. W tym okresie chłopiec zaczyna
identyfikować się z ojcem, a dziewczynka z mamą. Dzieci zaczynają
interesować się genitaliami innych osób i chcą porównywać je ze
swoimi, co jest związane również z nauką sikania do nocnika.
Rozwój seksualny w okresie tzw. średniego dzieciństwa (dzieci
od 3 do 6-7 lat)
W tym czasie w rozwoju dziecka pojawia się niezwykle dużo
zachowań seksualnych: masturbacja,
zachowania orientacyjne i zachowania
interakcyjne.
1. Masturbacja dziecięca służy głównie odprężeniu
się i uzyskaniu przyjemności - to naturalne, że dziecko powtarza
czynności, które przynoszą mu przyjemne doznania. Kiedy jednak
malec drażni swoje narządy płciowe w obecności innych, np. w
przedszkolu albo podczas rodzinnego przyjęcia, należy poinformować
go, że dotykanie się publiczne jest całkowicie nieakceptowane. Nie
należy wówczas karać dziecka i reagować lękiem, a jedynie wskazać
mu granice intymności. Z czasem dzieci zaczynają kontrolować tę
sferę i nie dotykają się w obecności innych.
Przeczytaj więcej na temat przyczyn i rodzajów masturbacji dziecięcej
oraz sposobów reagowania na nie.
2. Zachowania orientacyjne to głównie podglądanie
innych np. rodziców w toalecie czy innych dzieci, tzw.
ekshibicjonizm dziecięcy czyli pokazywanie swoich
genitaliów i zadawanie pytań związanych z płcią,
zapłodnieniem czy rodzeniem dzieci. Ich celem jest
zdobycie informacji lub ich weryfikacja.
- Ekshibicjonizm dziecięcy. Dzieci w tym wieku
chętnie pokazują swoje ciało i porównują je z ciałami innych osób.
Rzadziej to zachowanie jest sposobem radzenia sobie z bardzo
trudnymi emocjami.
Jak reagować? Nie krzyczeć, nie karać i nie
zawstydzać, tylko rozmawiać. Trzeba wytłumaczyć dziecku, w jakich
miejscach nagość jest dozwolona - na przykład na plaży, w łazience
czy saunie, a w jakich należy okrywać ciało. To dobra okazja do
rozmowy na temat prawa do intymności i tego, kto i w jakich
okolicznościach może oglądać i dotykać nagie ciało dziecka np.
lekarz w czasie badania. Okres przedszkolny to dobry czas na naukę
reguł i norm społecznych, także tych, związanych z seksualnością.
Dzieci w tym wieku dowiadują się między innymi, że nie można
poślubić rodziców czy rodzeństwa.
Sama rozmowa jednak nie wystarczy. To co mówimy musi być
spójne z tym, co pokazujemy. Rodzice więc nie powinni epatować
nagością np. przechadzać się nago po mieszkaniu. Takie
zachowanie mogłoby w późniejszym wieku spowodować u dziecka
wycofanie, rezygnację z jakichkolwiek myśli i działań o podtekście
seksualnym. Albo przeciwnie - może rozbudzić dziecięcą seksualność
i doprowadzić do tego, że dziecko nie będzie w stanie nawiązywać
relacji, które nie są nasycone seksem.
Jeśli jednak zaobserwujemy, że dziecko rozbiera się wtedy,
gdy jest bardzo zdenerwowane, to możemy
podejrzewać, że ekshibicjonizm jest dla niego sposobem radzenia
sobie z trudnymi emocjami. W takiej sytuacji rozmowa o
granicach i normach nie pomoże. Zakazy mogą tylko nasilić
ekshibicjonistyczne zachowania. Trzeba znaleźć przyczynę czyli
powód zdenerwowania dziecka, a potem zastanowić się jak można pomóc
dziecku. Czasem konieczna jest pomoc specjalisty.
Czytaj dalej na drugiej stronie: Rozwój seksualny małego
dziecka
Komentarze