Korzyści posiadania dziadków

Wnuki na wagę złota

Więź z wnukami przynosi seniorom mnóstwo korzyści w wielu sferach życia, daje satysfakcję, poczucie celu i wzajemną bezwarunkową miłość, poprawia funkcjonowanie psychiczne, a nawet ma zbawienny wpływ na zdrowie fizyczne. Potwierdzają to doniesienia naukowe.

Wyniki opublikowane w 2014 r. w czasopiśmie "Journal of Marriage and the Family" świadczą o tym, że widywanie się z wnukami może poprawić funkcjonowanie mózgu u dziadków, w szczególności płynność słowną. Starsze kobiety, które raz w tygodniu zajmowały się wnukami, mają w porównaniu z innymi najlepsze wyniki w sferze funkcjonowania poznawczego ("Journal of North American Menopause Society"). Wiąże się to z mniejszym ryzykiem rozwoju schorzeń neurodegeneracyjnych, w tym alzheimera. Jednocześnie uniemożliwienie udziału w opiece nad wnukami sprzyja znacznemu obniżeniu nastroju, przy czym objawy depresji szybciej niż u babć pojawiają się u dziadków.

Przeczytaj też: Jaki sport dla przedszkolaka?

Więzi społeczne są jednym z najistotniejszych czynników przyczyniających się do utrzymania zdolności kognitywnych i psychologicznych, podczas gdy izolacja w największym stopniu wpływa na osłabienie sprawności fizycznych i emocjonalnych. Miłość, jaką dziadkowie są obdarowywani przez wnuki, pomaga im czerpać większą radość z życia. Wielu z nich bycie dziadkami określa jako najważniejsze i najbardziej satysfakcjonujące życiowe zadanie.

Zobacz też: Rywalizacja u rodzeństwa – czy należy z nią walczyć?

Recepta na długowieczność

Co więcej badania sugerują, że bliskość członków rodziny pozytywnie wpływa na żywotność osób starszych. Wydłużenie życia seniora dzięki umożliwieniu mu przynajmniej niewielkiego wsparcia w opiece nad wnukami potwierdza badanie z grudnia 2016 roku (Evolution and Human Behavior). Ryzyko zgonu w kolejnym dziesięcioleciu u zaangażowanych w opiekę dziadków było niemal o 40 proc. niższe niż u osób, które nie wykazywały takich zachowań.

Naukowcy przypuszczają, że dobroczynny wpływ na kondycję osób starszych ma poczucie celu, a także lepsza samoocena. Zaznaczają jednocześnie, że senior nie może działać ponad własne siły. Poczucie presji wywoła bowiem efekt odwrotny, prowadząc do pogorszenia zdrowia, zarówno w aspekcie fizycznym, jak i psychicznym.

Już wcześniej badacze zajmujący się procesami ewolucji wysunęli tzw. hipotezę babci, z której wynika, że dłuższe życie wynika ze stymulacji działania układu hormonalnego oraz usprawnienia połączeń nerwowych, możliwych dzięki zachowaniom altruistycznym.

Szczególny rodzaj miłości

Jeszcze więcej na dobrych relacjach z seniorami zyskują dzieci.

Maluchy mające silny emocjonalny związek z dziadkami częściej wykazują pozytywne zachowania prospołeczne, takie jak życzliwość wobec innych i hojność. Zmniejsza się u nich skłonność do stanów lękowych i depresyjnych, a jednocześnie wyraźnej poprawie ulega poczucie własnej wartości. Lepiej zachowują się w szkole i łatwiej odnajdują się w relacjach z rówieśnikami. A wszystko za sprawą szczególnego rodzaju miłości, jaką są obdarzani przez dziadków, którzy są dla niech wspierającymi mentorami.

Miłość rodzica jest wyjątkowa, jednak w okresie dorastania dziecka na charakter ich relacji wpływa wiele czynników. Z jednej strony emocjonalne potrzeby kilkulatka są szczególnie nasilone – z drugiej rodzic kieruje się zrozumiałą potrzebą zapewnienia rodzinie materialnego zabezpieczenia, co niejednokrotnie rodzi poczucie presji. Dodatkowo to on organizuje dzienny harmonogram aktywności dziecka i odpowiada za dyscyplinę, co nie zawsze jest aprobowane przez podopiecznego.

Z kolei dziadkowie, którzy zazwyczaj nie mają kontaktu z maluchem przez całą dobę, są w stanie spojrzeć na pewne problemy z innej perspektywy. Mając więcej wolnego czasu, mogą obdarować dzieci nieskrępowaną uwagą. W ich oczach są mniej krytyczni, bardziej cierpliwi, co rodzi poczucie bezpieczeństwa i komfortu.

Okiem naukowców

Oczywiście, ryzyko rozpieszczenia dziecka może być spore, jednak o ile rzeczywiście nie potrzebuje ono kolejnej drogiej zabawki, o tyle wsparcia i uwagi – zawsze.

Specjaliści z uniwersytetu w Ohio wyróżnili 7 podejmowanych przez dziadków rodzajów aktywności, mających wpływ na rozwój dziecka:

• kształtowanie świadomości genealogicznej – pomoc w poznaniu i interpretacji historii rodziny;

• kształtowanie tożsamości rodzinnej – wzmocnienie więzi rodzinnych i pozytywny wpływ na relacje interpersonalne wśród jej członków;

• mentorstwo – przekazywanie wiedzy o świecie i praktycznych umiejętności;

• wsparcie psychologiczne – gwarancja poczucia emocjonalnego komfortu, wzmacnianie pozytywnych motywacji w działaniach, służenie radą;

• kształtowanie charakteru – modelowanie i pielęgnowanie pozytywnych cech osobowości, pomoc w osiągnięciu gotowości do moralnej odpowiedzialności za własne działania;

• rekreacja – podejmowanie wysiłków na rzecz organizowania czasu;

• wsparcie finansowe – nauka odpowiedzialnego gospodarowania pieniędzmi.

Emocjonalna bliskość dorosłych wnuków z ich dziadkami chroni przed depresją obie strony, co wynika z badań przeprowadzonych w czerwcu 2016 r. na Uniwersytecie w Bostonie. W raporcie wykorzystano dane z długotrwałego obserwowania rodzin obejmujących kilka pokoleń w latach 1985-2004. Wyniki sugerują, że gdy młodzi dorośli cieszą się silnymi związkami ze swoimi dziadkami, jedni i drudzy odczuwają mniej objawów depresji.

Żelazna zasada

Aby jednak móc czerpać korzyści ze zdrowych relacji między pokoleniami, trzeba je w pierwszej kolejności zbudować. Wzajemna życzliwość, zrozumienie i współpraca dorosłych członków rodziny w największym stopniu się do tego przyczynią. Nawet jeżeli dziadkowie udzielają niewłaściwych rad, rozpieszczają dzieci albo uważają, że tylko oni wiedzą najlepiej, warto cierpliwie takie sprawy wyjaśniać. Poszukajcie czegoś, w czym się wszyscy zgadzacie (np. zależy wam na dobru dziecka) – od tego należałoby zacząć budowanie porozumienia. Rodzice powinni mieć na uwadze, że nawet jeżeli oni sami nie potrafią dogadać się z seniorami, to warto pozwolić dzieciom na zacieśnianie więzi z dziadkami. Nigdy nie uczmy dzieci, że w zasadzie dziadków nie należy słuchać, bo mają przestarzałe poglądy. Zamiast tego pokażmy im, że każdy człowiek zasługuje na szacunek, a różnice zdań są okazją do ćwiczenia myślenia i szukania rozwiązań.

Skoro już wiemy, że warto korzystać z pomocy dziadków, że dobre relacje międzypokoleniowe mogą działać cuda, że trzeba o nie dbać, bo wszyscy na tym korzystają, to należałoby dodać jeszcze jedno.

Wyraźnie trzeba zaznaczyć, że to my jako rodzice jesteśmy odpowiedzialni za nasze dzieci. Nie obciążajmy seniorów opieką na pełny etat, która często jest ponad ich siły. Pamiętajmy, że warto brać pod uwagę rady dziadków odnośnie wychowania, ale nie zrzucajmy na nich odpowiedzialności za to, że coś nie przyniosło oczekiwanych rezultatów. To my, rodzice, powinniśmy znać dziecko najlepiej i zgodnie ze swoją wiedzą i intuicją dobierać metody wychowawcze.

Od wychowywania dzieci są rodzice. Rola dziadków polega na pomocy. Nie jest dobrze, kiedy te role ulegają odwróceniu.