Jak przebiega rehabilitacja wcześniaków?

Przede wszystkim warto wiedzieć, że nie wszystkie wcześniaki wymagają rehabilitacji. Natomiast każdy wcześniak powinien znajdować się pod opieką neurologa, który podejmie decyzję w sprawie ewentualnego postępowania rehabilitacyjnego. Każde dziecko urodzone przedwcześnie wymaga także właściwej formy pielęgnacji i zabawy, dobranych do jego kondycji.

Wcześniaki potrzebują znacznie większej uwagi i czasu poświęcanego im przez swoich rodziców, niż dzieci z ciąż donoszonych.

Na czym polega rehabilitacja wcześniaka?

Rehabilitacja wcześniaka polega na stymulowaniu ciała dziecka i pracy z dzieckiem w taki sposób, aby jego rozwój przebiegał w sposób możliwie jak najbardziej zbliżony do prawidłowego. Rehabilitacja ma też na celu zniwelowanie wszelkich patologii w rozwoju dziecka i przyswojeniu przez dziecko właściwych odruchów oraz zachowań.

Sprawdź, jak wysokie będzie Twoje dziecko

Metoda Vaclava Vojty

Jest to metoda opracowana przez czeskiego neuropediatrę. Składa się z części diagnostycznej i terapeutycznej, zwanej inaczej terapią odruchowej lokomocji (uruchomienia odruchów). Część diagnostyczna składa się z oceny: motoryki spontanicznej, siedmiu neurologicznych reakcji ułożeniowych ciała w przestrzeni i odruchów pierwotnych. Zgodnie z tymi założeniami, jeśli badanie neurokinezjologiczne motoryki spontanicznej dziecka, reakcji ułożeniowych oraz badanie odruchów pierwotnych wykaże odchylenia od prawidłowości, to możliwie najwcześniejsze zastosowanie metody odruchowej lokomocji pozwoli na niedopuszczenie do patologicznego rozwoju, a przynajmniej zminimalizowanie jego skutków. Metoda terapeutyczna polega więc na stymulowaniu poprzez ucisk ciała dziecka i wyzwalania w ten sposób właściwych odruchów. Stosowanie tej metody powinno zostać przekazane rodzicom przez specjalistę fizjoterapeutę, tak aby rodzice mogli samodzielnie rehabilitować dziecko w domu 3-4 razy w ciągu dnia, począwszy od dnia narodzin.

Metoda ta jest dla dziecka bezbolesna (jest to jedno z podstawowych jej założeń). W razie wątpliwości rodzice powinni zapytać fizjoterapeutę metody Vojta i skontrolować, czy prawidłowo ją wykonują.

Metoda NDT-Bobath

Metoda ta została zapoczątkowana przez fizjoterapeutkę Bertę Bobath i jej męża Karela - neurologa. Następnie została dopracowana przez szwajcarska lekarkę, specjalistkę w pediatrii Elsbeth Koeng i współpracującą z nią fizjoterapeutkę Mary Quinton z Ośrodka Bobathów w Londynie. One właśnie rozwinęły tę metodę w leczenie neurorozwojowe (Neurodevelopmental Treatment - NDT), które jest stosowane u wcześniaków, niemowląt i najmłodszych dzieci.

Zgodnie z założeniami tej metody dziecko, które ma jakiekolwiek uszkodzenia Ośrodkowego Układu Nerwowego (OUN) rozwija się inaczej i inaczej należy je stymulować i mu pomagać. W efekcie dziecko powinno uzyskać jak największą niezależność w życiu.

W związku z tym metoda NDT-Bobath zakłada:

• wpływanie na napięcie mięśni poprzez obniżanie napięcia wzmożonego i podwyższanie obniżonego, co jest możliwe dzięki zastosowaniu odpowiednich technik postępowania już od pierwszych miesięcy życia
• hamowanie nieprawidłowych odruchów
• wyzwalanie ruchów w formie najbardziej jak to jest tylko możliwe zbliżonej do prawidłowych, co zostaje osiągnięte poprzez wspomaganie i prowadzenie ruchu z punktów kluczowych, czyli punktów kontroli ruchu, którymi są: głowa, obręcz barkowa, obręcz miedniczna i inne części ciała, oraz
• wykorzystywanie i utrwalanie zdobytych umiejętności ruchowych w codziennych czynnościach.

Fizjoterapeuta specjalizujący się w tej metodzie ćwiczy całe ciało dziecka. Każdy zabieg pielęgnacyjny, noszenie, może być elementem tej metody. Rodzice pod okiem fizjoterapeuty poznają i przyswajają indywidualnie dobrany zestaw ćwiczeń i postępowania, aby jak najlepiej wpływać na rozwój swojego dziecka.

Czym różni się metoda Vojty od metody Bobath?

Ogólnie rzecz biorąc stosując terapię Vojty wpływa się bezpośrednio na mózg dziecka i w ten sposób zmusza się go do wysyłania bardziej prawidłowych nakazów np. do mięśni. W metodzie Bobath próbuje się działać odwrotnie - "ustawia się" rękami osoby dorosłej względnie podobny układ mięśni do prawidłowego i tak próbuje się nauczyć mózg prawidłowej pracy i wykorzystania tego układu.

W każdym przypadku o stosowaniu jakiejkolwiek metody rehabilitacji powinien zadecydować neurolog prowadzący. Dla obydwu metod kluczowymi postaciami w pracy nad dzieckiem są rodzice. To oni nie tylko pracują ze swoim dzieckiem, ale powinni niezwykle uważnie obserwować swoje dziecko i powiadomić lekarza o jakichkolwiek wątpliwościach związanych z rozwojem.