Pierwsze 24 godziny z noworodkiem

Konsultacja: Mirosława Michalak, położna ze Szpitala Bielańskiego w Warszawie

Jeśli urodzisz naturalnie i bez komplikacji, dziecko trafi w twoje ramiona bezpośrednio po porodzie. W ciągu pierwszych 10-20 minut życia będzie już przebadane przez neonatologa, wytarte z mazi płodowej i ubrane. Zmęczony malec może natychmiast zasnąć, przyglądać się światu, żałośnie się rozpłakać albo wysuwać język. To sygnał, że dziecko ma mocny odruch ssania i dobry moment, by pierwszy raz przystawić je do piersi.

Przeczytaj również: Karmienie piersią na leżąco i półleżąco

Pierwszy raz przy piersi

Na początku najwygodniej jest karmić dziecko na siedząco, trzymając malca przed sobą na przedramieniu, albo leżąc na boku z ręką lub poduszką pod głową. Ale możesz też przystawiać maluszka spod pachy lub położyć się na plecach, a szkraba na sobie, brzuszkiem do brzucha, buzią w kierunku piersi. Najważniejsze, byś czuła się komfortowo. Nachylanie się nad dzieckiem lub trwanie w niewygodnej pozycji przez dłuższy czas nadmiernie obciąża kręgosłup i zniechęca do karmienia. Dlatego jeśli trudno ci się odpowiednio ułożyć, poproś położną o dodatkowy jasiek lub pomoc w dobraniu wygodnej pozycji. Można też przywieźć na porodówkę poduszkę w kształcie rogala, na której oprzesz ramię podtrzymujące niemowlę.

Sprawdź też: Jak karmić piersią na siedząco?

Ważne:

• Bez względu na to, jaką pozycję wybierzesz, główka i tułów ssącego pierś noworodka powinny być ułożone wzdłuż jednej linii. W praktyce oznacza to, że malec całym ciałem powinien być zwrócony w twoją stronę, tak aby nie musiał odchylać główki w stronę sutka.
• Ból brodawek to sygnał, że malec źle (prawdopodobnie za płytko) chwycił pierś. Jeśli dojdzie do takiej sytuacji, przerwij karmienie, delikatnie odsuwając główkę dziecka palcem włożonym w kącik jego ust i zacznij od nowa.
• Nie martw się, że brakuje ci pokarmu. Twój organizm musi mieć czas, by go wytworzyć, a noworodek na początku pije bardzo niewiele. W pierwszej dobie wystarczą mu zaledwie 1-2 łyżeczki pokarmu, czyli około 10 ml na jedno karmienie, bo energię dziecko czerpie z zapasów tkanki tłuszczowej zgromadzonej w ostatnich tygodniach ciąży. Jeśli karmienie sprawia ci trudność, możesz zwrócić się o pomoc do doradcy laktacyjnego. W niektórych szpitalach działa całodobowa poradnia laktacyjna.

Przeczytaj też: Ulewanie u noworodka i niemowlaka – co robić?

Już się robi!

W ciągu kilku pierwszych godzin życia dziecko pierwszy raz zrobi kupkę (tzw. smółkę). Zaskoczyć może cię jej kolor i konsystencja. Smółka jest dość gęsta, lepka i ma zielonoczarną barwę. Kolejne stolce będą coraz jaśniejsze, podbarwione na zielono. Noworodek wypróżnia się kilka razy dziennie, często podczas jedzenia. Odpowiada za to odruch żołądkowo-jelitowy. Gdy do mózgu dociera informacja, że do żołądka trafiła nowa porcja mleka, ten natychmiast daje sygnał do oczyszczenia jelit. W takim momencie lepiej nie przerywać karmienia, ale pozwolić malcowi najeść się do woli i przewinąć go dopiero, gdy sam wypuści sutek.

W pierwszej dobie życia twoje dziecko zacznie też siusiać. Mocz malca może mieć dość intensywny pomarańczowo-ceglasty kolor. Nie ma powodu do obaw - to tylko osad z moczanów.

Pieluchy idą w ruch

Mimo iż jednorazowe pieluchy doskonale wchłaniają wilgoć, dłuższy kontakt z mokrym pampersem może podrażnić skórę noworodka. Dlatego na porodówkę warto zabrać spory zapas pieluch: 15-20 sztuk na każdy dzień pobytu w szpitalu powinno wystarczyć. Poza tym przydadzą się specjalne nawilżane chusteczki do przemywania pupy i krem ochronny. Nakładaj go grubą warstwą przed założeniem nowej pieluchy.

Ważne:

• Podczas zmiany pampersa trzeba podnieść pupę dziecka do góry. Nie rób tego, ciągnąc malca za nogi, bo grozi to uszkodzeniem stawów biodrowych. Bezpieczniej jest wytrzeć pupę przekręcając malca z boku na bok, a następnie unieść pośladki, wsuwając pod nie dłoń.
• Pupę dziecka oczyszczaj zawsze w kierunku od przodu do tyłu. W ten sposób nie pozwolisz wniknąć bakteriom kałowym do dróg moczowych, co jest szczególnie ważne u dziewczynek.

Wokół pępka

Gdy po porodzie pępowina zostaje przecięta, na brzuszku malca pozostaje jej krótki fragment, który przysycha, tworząc kikut. Resztki znajdującej się na nim krwi to doskonała pożywka dla bakterii. Aby uniknąć zakażenia, podczas zmiany pieluch pępek trzeba przemywać jałowym gazikiem nasączonym specjalnym płynem odkażającym. Najlepiej robić to zdecydowanym ruchem, delikatnie odchylając kikut najpierw w jedną, potem w drugą stronę.

Zabieg nie jest dla malca bolesny, ale dziecko może reagować płaczem na zmianę temperatury i dotyk mokrym gazikiem. Kikut szybciej odpadnie, jeśli zapewnisz pępkowi w miarę swobody dostęp powietrza. Dlatego nie zakrywaj kikuta pieluchą. Możesz kupić specjalne pampersy z wycięciem na brzuchu albo zwykłą pieluchę wywijać na zewnątrz.

Potrafię mocno odbić

Gdy malec się naje, któreś z rodziców powinno wziąć go na ręce, ustawić pionowo i delikatnie oprzeć o swoje ramię (wcześniej warto położyć na nim złożoną pieluchę z tetry). W ten sposób dziecku łatwiej będzie pozbyć się połkniętego podczas ssania powietrza. Przesuwający się w górę bąbel może wypchnąć z małego żołądka część wypitego przed chwilą mleka, czemu często towarzyszy donośne beknięcie. To całkowicie normalny objaw! Maluchowi może ulewać się także między karmieniami, dlatego układaj go zawsze na boku, podpierając plecki zrolowanym kocykiem. Główka powinna leżeć płasko, więc nie podkładaj pod nią żadnych poduszek.

O co ci chodzi, śpiochu?

Noworodek głównie śpi, a gdy się budzi, zaczyna płakać. Rodzice często czują się w takiej sytuacji zagubieni, bo nie wiedzą, dlaczego maluch krzyczy. Tymczasem w 99% przypadków płacz jest sygnałem, że dziecku przeszkadza brudna pielucha, jest głodne albo chce się przytulić. Jeśli więc malec zacznie płakać, trzeba go przewinąć, przystawić do piersi, a potem przez chwilę delikatnie kołysać w ramionach. Powinno pomóc.

Znów na badania

W ciągu pierwszej doby życia malec kilka razy zostanie zbadany przez neonatologa. Lekarz:

• oceni mechanizmy adaptacyjne dziecka,
• sprawdzi, jak noworodek zniósł poród,
• sprawdzi, jak pracuje jego serce, zmierzy tętno
• oceni, czy dziecko oddycha prawidłowo
• zrobi zastrzyk z witaminą K, która uszczelnia ścianki naczyń krwionośnych i zapobiega krwotokom wewnętrznym
• poda pierwsze szczepienia: przeciw gruźlicy i wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

Nie wybraliście jeszcze imienia dla dziecka? Sprawdźcie, czym się kierować.