Łuszcząca się skóra u noworodka – co to oznacza i czym smarować?

Łuszcząca się skóra u noworodka – co to oznacza?

Kiedy noworodkowi łuszczy się skóra, rodzice podejrzewają zwykle podłoże chorobowe. Nie zawsze jednak złuszczanie naskórka stanowi oznakę patologii.

Powszechnym zjawiskiem u zdrowych dzieci jest poporodowe łuszczenie się skóry, pojawiające się już w pierwszych dobach po porodzie. Noworodkowi schodzi skóra na dłoniach, stopach oraz tułowiu, a proces ten może utrzymywać się do 2–3 tygodni. Poporodowe łuszczenie się skóry pojawia się szczególnie często u dzieci urodzonych po terminie.

Sucha skóra u noworodka to także wynik zmiany środowiska. W czasie ciąży delikatna skóra dziecka jest chroniona przez maź płodową, a noworodek cały czas przebywa w środowisku wodnym. Po urodzeniu jest ona narażona na gwałtowne wysuszenie. Rogowacenie naskórka z czasem mija samoistne.

Sprawdź, kiedy i przeciwko jakiej chorobie trzeba zaszczepić dziecko

Przyczyny łuszczenia skóry u noworodków i niemowląt

Sucha, łuszcząca się skóra na twarzy, tułowiu czy nóżkach u dziecka może stanowić jednak objaw pewnych zaburzeń.

• Łuszcząca się skóra na głowie i na czole to częsty objaw ciemieniuchy, która pojawia się zwykle w 1.–2. miesiącu życia dziecka. Ciemieniucha jest łagodną postacią łojotokowego zapalenia skóry i wynika głównie z przedłużonego działania hormonów matki. Choć zwykle zgodnie z nazwą lokalizuje się w okolicy przedniego ciemiączka, u części dzieci łuszcząca się skóra okolic brwi, łuszczenie się uszu czy łuszcząca się skóra twarzy to również ciemieniucha.
• Złuszczanie naskórka na brzuszku, pleckach czy nogach u dziecka może być skutkiem podrażnienia wywołanego kosmetykami oraz środkami do prania. Silne detergenty, substancje barwiące i zapachy mogą podrażniać skórę maluszka. Nawet jeśli jego ubranka i zabawki są prane w specjalnych preparatach dla niemowląt, dziecko często ma kontakt z odzieżą dorosłych (podczas przytulania, noszenia), pościelą czy kocami.
• Złuszczający się naskórek na ciele bywa objawem nietolerancji pokarmowej. Może ona pojawić się zarówno u dzieci karmionych piersią, jak i mlekiem modyfikowanym. Zwykle pomaga wykluczenie niepożądanego pokarmu z diety mamy lub zmiana preparatu mleka pod kontrolą lekarza.

Bardzo sucha, łuszcząca się skóra – objaw AZS u niemowlaka

Łuszcząca się skóra u niemowlaka może mieć jednak również podłoże chorobowe. Atopowe zapalenie skóry to schorzenie alergiczne, a jego przyczyną są zarówno obciążenia genetyczne alergią, jak i nie zawsze poznane alergeny środowiskowe: pyłki, roztocza, sierść zwierząt, pokarm. Nie zawsze udaje się ustalić czynnik wywołujący chorobę.

Rzadko rozpoznaje się AZS u noworodka, zmiany zwykle rozwijają się później – w drugim lub trzecim miesiącu życia. Objawy atopowego zapalenia skóry to najczęściej bardzo sucha skóra ze zmianami rumieniowymi, na podłożu której mogą pojawiać się grudki, drobne pęcherzyki i nadżerki. Łuszcząca się skóra na buzi oraz łuszczenie się dystalnych części kończyn (to znaczy łuszczenie się palców, dłoni, stóp) oraz świąd to pierwsze symptomy, na podstawie których lekarz może wysunąć podłoże atopowego zapalenia skóry.

Leczenie atopowego zapalenia skóry zależy od wieku dziecka, stopnia nasilenia zmian oraz ich rozległości. Podstawowe znaczenie ma usunięcie czynnika wywołującego alergię, jeśli został on zidentyfikowany. Sucha, łuszcząca się skóra wymaga również specjalnej pielęgnacji. Sprawdzają się emolienty dedykowane skórze atopowej, które stosuje się zarówno do kąpieli, jak i do codziennego smarowania (skóra atopika może wymagać 3–4 krotnej aplikacji balsamu czy lotionu w ciągu dnia).

Należy unikać intensywnego pocierania skóry, urazów, a po kąpieli jedynie delikatnie osuszyć skórę miękkim ręcznikiem. W przypadku, gdy sama pielęgnacja okazuje się niewystarczająca, lekarz zaleci dodatkowe preparaty przeciwzapalne (miejscowo działające sterydy lub inhibitory kalcyneuryny), które powinny być jednak stosowane tak krótko, jak to możliwe i tylko w okresie zaostrzeń.

U sporej części dzieci objawy AZS ustępują lub znacznie łagodnieją po 4. roku życia.

Czy Twoje dziecko prawidłowo przybiera na wadze? Sprawdź

Jak pielęgnować suchą, złuszczającą się skórę u dzieci?

Już skóra noworodka wymaga odpowiedniej pielęgnacji, by zapobiegać nadmiernemu wysuszeniu oraz podrażnieniom. Zwykle wystarcza smarowanie preparatem pielęgnującym po kąpieli, ale jeśli dziecku schodzi skóra w widoczny sposób, należy to robić częściej.

Znane i lubiane oliwki dla niemowląt i inne środki na bazie parafiny ciekłej, choć stosowane od lat, mogą okazać się niewystarczające na schodzącą skórę u dziecka – ich działanie jest krótkie i skóra niemowlaka potrzebuje czasem dodatkowego natłuszczenia w ciągu dnia. Parafina może również zatykać pory skórne u dziecka i być przyczyną zmian o typie trądziku niemowlęcego (wywoływać lub nasilać jego objawy).

Czym smarować w takim razie skórę dziecka po kąpieli? Dobrym wyborem będą preparaty nawilżająco-natłuszczające, tak zwane emolienty dla niemowląt, które mogą być stosowane już od pierwszego dnia życia dziecka. Ich działanie jest dużo dłuższe, niż preparatów na bazie parafiny, dzięki czemu łatwiej zapobiegać wysuszeniu i łuszczeniu się skóry. Ponadto większość z nich nie zawiera konserwantów, ani substancji zapachowych, które mogłyby powodować łuszczenie się skóry u noworodka.

Skóra noworodka – video