Żel na ząbkowanie – jaki będzie dobry?

Żele i maści na ząbkowanie – jak działają?

Wyrzynające się zęby u dziecka spędzają sen z powiek niejednemu rodzicowi, a co ważniejsze, powodują one często dość duży dyskomfort i ból dziąseł u malucha. Jak rozpoznać objawy ząbkowania i który lek zastosować, aby zmniejszyć te przykre dolegliwości?

Co na ząbkowanie? Gdy dziecku rosną zęby, w pierwszej kolejności sięga się zazwyczaj po stare, domowe sposoby łagodzenia bólu dziąseł. Kiedy jednak przykre symptomy się nasilają, przychodzi czas na – dostępne bez recepty – żele, maści na ząbkowanie o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i chłodzącym, pozwalające zazwyczaj na skuteczne zmniejszenie bólu i wyeliminowanie większości dolegliwości, które towarzyszą wyrzynaniu się pierwszych zębów.

Ząbkowanie u dzieci – objawy

Trudno bardzo precyzyjnie określić moment, w którym powinny pojawić się u niemowlaka pierwsze, widoczne zęby mleczne. U zdecydowanej większości dzieci początek ząbkowania przypada mniej więcej na okres między ich piątym a ósmym miesiącem życia, ale również kilkumiesięczne odchylenia od tego zakresu (zarówno w jedną, jak i w drugą stronę) nie są raczej niczym niezwykłym i zazwyczaj nie budzą też niepokoju. Przedwczesne lub nieco opóźnione ząbkowanie może być po prostu kwestią genetyczną.

Słysząc płacz kilkumiesięcznego malucha, wielu rodziców zastanawia się, czy następuje właśnie początek długiego okresu bolesnego ząbkowania. Płacz dziecka i dyskomfort odczuwany przez nie w buzi – to zresztą nie jedyne objawy rosnących ząbków.

Oto kilka typowych symptomów i charakterystycznych zachowań dziecka, które mogą wskazywać na bolesne ząbkowanie:

• stan podgorączkowy – spowodowany lekkim stanem zapalnym w miejscu, w którym ząb właśnie próbuje przebić się przez dziąsło (uwaga, jeśli temperatura ciała dziecka przekracza 38 stopni Celsjusza, należy podać środek przeciwgorączkowy);
• ślinotok i wkładanie rączek do buzi w przypadku młodszych maluchów, które próbują w ten sposób poradzić sobie z bólem i/lub swędzeniem dziąseł;
• tkliwe i zaczerwienione dziąsła, niekiedy dość mocno opuchnięte, które potrafią przybrać purpurowe zabarwienie oznaczające istnienie małego krwiaka (jeżeli nie ustępuje on w krótkim czasie samoistnie, może wymagać konsultacji lekarskiej);
• czasowa utrata apetytu – jako konsekwencja podrażnionych dziąseł i ogólnego rozdrażnienia ząbkującego malucha;
• lekka biegunka u dziecka również bywa niekiedy objawem ząbkowania.

Powyższe dolegliwości nie muszą oczywiście występować jednocześnie. Nie u każdego dziecka objawiają się też wszystkie z wymienionych tutaj symptomów, jednak pojawienie się choćby jednego z nich, począwszy od mniej więcej piątego miesiąca życia malucha, może wskazywać na początek ząbkowania, które rozpoczyna się zazwyczaj dolnymi jedynkami, a kończy pełnym uzębieniem mlecznym (20 sztuk ząbków) dopiero mniej więcej na przełomie drugiego i trzeciego roku życia dziecka.

Żel na bolesne ząbkowanie – jaki będzie najlepszy?

Preparaty na ząbkowanie dostępne w aptekach bez recepty mają miejscowe działanie przeciwbólowe, łagodzące, chłodzące i uspokajające.

Może to być kojąca maść na ząbkowanie, lek może też mieć postać kremu lub płynu, zazwyczaj jednak większość z nich występuje w formie żelu. W zależności od zawartości wykazują one nieco odmienne działanie.

Do najczęściej wykorzystywanych składników żelu na ząbkowanie dla niemowląt i dzieci należą:

• lidokaina – substancja mająca działanie przeciwbólowe (żel na ząbkowanie z lidokainą działa szybko, choć ulga odczuwana przez dziecko jest – niestety – tylko chwilowa, ponieważ lidokaina działa dość krótko);

• wyciągi roślinne i ziołowe – działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo (między innymi rumianek, tymianek, szkarłatka), łagodząco i uspokajająco (rumianek, szałwia) oraz przeciwbiegunkowo (rzewień w niewielkich ilościach).

Dobry żel na ząbkowanie powinien mieć w swoim składzie przede wszystkim środek przeciwbólowy, który skutecznie likwiduje główny objaw przysparzający dziecku cierpienia, a także substancję łagodzącą podrażnienia dziąseł oraz działającą przeciwzapalnie.

Żel na ząbkowanie – w jaki sposób i jak długo stosować?

W zasadzie od momentu pojawienia się pierwszych mlecznych zębów aż do zakończenia okresu ząbkowania można całkowicie bezpiecznie stosować kremy i żele chłodzące na ząbkowanie, przeciwbólowe, przeciwzapalne z przeznaczeniem na bolące dziąsła. Środki te są przewidziane nawet dla niemowląt, więc ich odpowiednio dobrany skład nie stanowi żadnego zagrożenia dla maluszka. W ostatnich latach – co prawda – pewien niepokój wzbudzała informacja na temat stosowania lidokainy - będącej powszechnym składnikiem w tego typu żelach – u dzieci, jednak – jak się okazało obawy te były mocno przesadzone.

W 2014 roku FDA, czyli amerykańska Agencja Żywności i Leków, ogłosiła informację o odnotowanych działaniach niepożądanych u niemowląt i małych dzieci, w związku z używaniem żeli zawierających 2 proc. lidokainy. Obawy rodziców okazały się jednak nieuzasadnione, ponieważ większość popularnych żeli przeciwbólowych na ząbkowanie dostępnych w Polsce zawiera jedynie 0,5 proc. stężenie lidokainy. Dodatkowo, fakt, iż efekt miejscowego znieczulenia lidokainą utrzymuje się krótko, sprawiał, że rodzice aplikowali lek częściej, niż pozwalał na to producent, doprowadzając tym samym czasami po prostu do przedawkowania preparatu. Stąd właśnie mogły wynikać wspomniane działania niepożądane.

Przeczytaj też: Gryzaki – jaki wybrać?

Nie tylko maść czy żel – domowe sposoby na ząbkowanie

Od domowych, sprawdzonych, tak zwanych babcinych, metod rodzice zazwyczaj rozpoczynają walkę z bólem i obrzękiem przy ząbkowaniu u dzieci.

• Jednym z najlepszych sposobów na bolesne ząbkowanie jest masaż dziąseł, który dzieci zresztą same instynktownie stosują, wkładając do buzi rączki lub zabawki. Wykonywany czystym palcem rodzica lub palcem ze specjalną nakładką do mycia pierwszych ząbków u niemowląt, taki masaż potrafi zdziałać cuda.

• Chłodzenie rozpulchnionego dziąsła przy pomocy dobrze schłodzonego w lodówce (ale nie zamrożonego) żelowego gryzaka również przynosi ulgę na pewien czas. Nie wszystkie dzieci lubią jednak gryzaki, więc można spróbować też schłodzić na przykład duży kawałek jakiegoś twardego owocu lub warzywa (może to być choćby jabłko czy marchew) i podać dziecku do ssania i przygryzania.

• Podawanie skórki od chleba również jest starym, znanym sposobem na poprawę samopoczucia ząbkującego malucha. W tym przypadku twarda i szorstka skórka skutecznie masuje swędzące i obolałe dziąsła.

I jeszcze ważna rada na koniec. W okresie ząbkowania organizm potrzebuje: wapnia, fosforu, witaminy C, nie służy mu natomiast wtedy cukier. Warto więc zmodyfikować odpowiednio dietę dziecka, eliminując z niej słodycze i wszelkie słodzone napoje, a zwiększając na przykład ilość produktów mlecznych (jogurty, serki etc.).