Czy warto szczepić dziecko przeciwko pneumokokom?

Tak, jeśli dziecko cierpi na jakieś schorzenia przewlekłe. Jeśli jest zdrowe, warto poważnie rozważyć podanie tej szczepionki.

Pneumokoki wciąż są jedną z najczęstszych przyczyn chorób bakteryjnych na świecie, także w Polsce. Wywołują różne choroby, od zapalenia gardła, ucha środkowego, zatok i płuc, po zapalenie kości, wsierdzia, opon mózgowo-rdzeniowych i posocznicę. Infekcja może więc zakończyć się tragicznie. Szczepionka nie jest zalecana wszystkim dzieciom i dorosłym, ale warto ją podać małemu dziecku, zwłaszcza jeśli jego starszy brat lub siostra chodzi do przedszkola lub szkoły.

Czy wszystkie dostępne w Polsce szczepionki są równie dobre?

Obecnie mamy dwa rodzaje szczepionek pneumokokowych: 7-walentną szczepionkę skoniugowaną (Prevenar) i 23-walentną polisacharydową (Pneumo-23, Pneumovax). Pierwszą z nich można podawać dzieciom od 2. miesiąca do 5. roku życia. Szczepionka ta nie tylko zapobiega wystąpieniu ciężkich zakażeń pneumokokowych, ale także znosi bezobjawowe nosicielstwo tych bakterii, czyli stanu, w którym osoba zakażona nie ma żadnych objawów choroby, a bakterie znajdują się w jej gardle i nosie. Przy załamaniu odporności bakterie mogą wymknąć się spod kontroli układu immunologicznego i zaatakować, wywołując groźne choroby. Druga z dostępnych szczepionek, 23-walentna, nie znosi nosicielstwa. Może być podawana po 2. urodzinach dzieciom, młodzieży i dorosłym.

Czytaj też: 15 waszych pytań o szczepienia do pediatry immunologa 

To co znaczy, że szczepionka jest 7 lub 23-walentna?

Znamy ponad 90 serotypów pneumokoków. Spośród nich tylko część jest odpowiedzialna za ponad 90% najgroźniejszych zakażeń. Szczepionki zawierają tylko niektóre z nich: 7-walentna siedem serotypów, a 23-walentna 23 serotypy. W szczepionkach są te serotypy, które najczęściej wywołują zakażenia i w dodatku są często oporne na antybiotyki. Szczepionka 7-walentna, droższa, dzięki swej specjalnej budowie zapewnia powstanie silnej odpowiedzi, dzięki czemu jest bardzo skuteczna i może być stosowana u dzieci od wczesnego niemowlęctwa.

Czy obie szczepionki można podawać dzieciom?

Szczepionkę 7-walentną, Prevenar, można podać każdemu dziecku w wieku od 2 miesiąca do 5 roku życia. Natomiast 23-walentną, zaleca się tylko jako uzupełnienie szczepionki 23-walentnej, aby wzmocnić jej działanie u dzieci z grup zwiększonego ryzyka zachorowania, a także osobom po 65. roku życia. Wystarczy jedna dawka tej szczepionki.

Szczepienie przeciwko pneumokokom jest zalecane i odpłatne czy obowiązkowe?

Szczepionka skoniugowana jest stosowana w 90 krajach na całym świecie, a w ponad 30 jest refundowana w ramach kalendarza szczepień. Niestety w Polsce wciąż należy do zalecanych, czyli odpłatnych. Ale od października 2008 roku szczepionka skoniugowana, 7-walentna jest bezpłatnie dostępna dla dzieci z grup ryzyka. Dostają ja dzieci od 2. miesiąca życia do ukończenia 5. roku życia:

• po urazach i z wadami ośrodkowego układu nerwowego przebiegającymi z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego,
• chorujących na przewlekłe choroby serca z niewydolnością układu krążenia, schorzenia immunologiczno-hematologiczne, małopłytkowość idiopatyczną, ostrą białaczkę, chłoniaki, sferocytozę wrodzoną, asplenię wrodzoną lub po splenektomii, zespół nerczycowy, pierwotne zaburzenia odporności, zakażone HIV, przed planowanym przeszczepem lub po przeszczepie szpiku, narządów wewnętrznych lub wszczepieniu implantu ślimakowego
• dzieci przedwcześnie urodzone do ukończenia 1. roku życia chore na dysplazję oskrzelowo-opłucną.

Pozostałe dzieci dostają szczepionkę odpłatnie.

Ile dawek szczepionki polisacharydowej trzeba podać dzieciom?

To zależy od wieku, w którym malec dostaje pierwszą dawkę. Jeśli rodzice zdecydują się zaszczepić dziecko, warto zrobić to jak najwcześniej. Pneumokoki są bowiem najbardziej groźne dla niemowląt i małych dzieci. Odkładanie więc szczepienia aż dziecko skończy 2 lata nie ma większego sensu. Szczepionka jest jednak droga, co dla niektórych rodziców staje się przeszkodą nie do pokonania.

• jeśli malec dostaje pierwszą dawkę szczepionki od 2. miesiąca życia, powinien dostać 4 dawki: trzy w pierwszym roku, a czwartą po pierwszych urodzinach.
• rozpoczęcie szczepienia po 6. miesiącu życia malca wymaga podania 3 dawek, dwóch przed i ostatniej po pierwszych urodzinach.
• dwie dawki podane w odstępie przynajmniej dwóch miesięcy wystarczą do uodpornienia dziecka, które pierwszą dawkę dostało po dmuchnięciu na torcie jednej  świeczki.
• po 2. roku życia podaje się jedną dawkę szczepionki.

Czy można łączyć ją z innymi szczepionkami?

Tak, ale zastrzyk trzeba zrobić w inne miejsce. Może być jednak podana w tym samym dniu z innymi szczepionkami, choć nie zaleca się jednoczesnego podawania ze szczepionką przeciwko meningokokom (nie znana jest skuteczność po podaniu ich w jednym dniu). Jest dobrze tolerowana przez dzieci, bezpieczna i co ważne, skuteczna.

 Sprawdź, czy dziecko może zarażać po szczepieniu?