Szczepionka przeciwko HiB – wskazania, rodzaje, powikłania, przeciwwskazania

Szczepionka przeciw HiB – co to jest?

Haemophilus influenzae typu B to bakteria bytująca głównie w górnych drogach oddechowych. Ta pałeczka hemofilna może powodować zapalenia dróg oddechowych i ucha środkowego u dzieci, ale szczególnie groźne są powikłania zakażeń HiB, które przyjmują postać:

• zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych,
• sepsy,
• zapalenia płuc,
• zapalenia szpiku kostnego,
• zapalenia stawów,
• zapalenia mięśnia sercowego.

Szczególnie groźne są zakażenia HiB u dzieci. Mogą one prowadzić do: rozwoju wodogłowia, padaczki, niedorozwoju umysłowego, a w skrajnych przypadkach – nawet do śmierci.

Najczęściej infekcje spowodowane przez Haemophilus influenzae typu B pojawiają się u małych pacjentów do 5. roku życia. Szczególnie narażone są dzieci w wieku od 6 miesięcy do 2 lat. W pierwszym półroczu życia organizm malucha chroniony jest przez przeciwciała przekazywane przez matkę podczas ostatnich tygodni ciąży, zaś po ukończeniu drugiego roku życia zaczyna sam syntetyzować własne przeciwciała.

W związku z poważnymi powikłaniami zakażeń HiB oraz łatwością, z jaką bakteria rozprzestrzenia się drogą kropelkową, prowadzone są obowiązkowe szczepienia przeciwko HiB, a w Polsce szczepionki przeciwko HiB są bezpłatne.

Szczepienie HiB – kiedy wykonać?

Kto powinien zaszczepić się przeciwko Haemophilus influenzae? Szczepienie HiB jest obowiązkowe dla każdego dziecka w wieku do 2 lat i szczególnie wskazane u maluchów, u których ryzyko zachorowania na zakażenie pałeczką hemofilną i groźne powikłania jest najwyższe.

Mowa o dzieciach dotkniętych następującymi schorzeniami:

• anemią sierpowato-krwinkową,
• brakiem śledziony,
• nowotworami,
• zakażeniem wirusem HIV,
• niedoborami odporności.

Na zakażenia narażone są ponadto dzieci przebywające w skupiskach – w żłobkach czy przedszkolach. Szczepionka HiB podana już w pierwszych tygodniach życia dziecka może skutecznie chronić przed zakażeniem Haemophilus influenzae typu B.

Przeczytaj też: Powikłania po COVID-19 u dzieci

Dostępne rodzaje szczepień HiB

Na rynku dostępne są monowalentne i poliwalentne szczepionki HiB. Preparaty monowalentne zawierają polisacharyd szczepu Haemophilus influenzae typu B. Szczepionki pojedyncze dostępne są pod nazwami:

• Act-HIB,
• Hiberix.

Szczepionki złożone HiB dostępne na rynku to:

• szczepionka Menitorix (obecnie niedostępna), zawierająca antygeny Haemophilus influenae typu B oraz Neisseria meningitidis grupy C (szczepionka przeciwko pałeczce hemofilnej i szczepionka na pneumokoki);
• szczepionka INFANRIX – IPV + HiB zawierająca toksykoid tężcowy, toksykoid błoniczy, wirusy poliomyelitis, antygeny Bordetella pertusis oraz polisacharyd Haemophilus influenzae typu B;
• szczepionka INFANRIX Hexa oraz szczepionka HEXACIMA zawierająca toksykoid tężcowy, toksykoid błoniczy, wirusy poliomyelitis, antygeny Bordetella pertusis, antygen powierzchniowy wirusowego zapalenia wątroby typu B oraz polisacharyd Haemophilus influenzae typu B (szczepionka skojarzona DTPa + IPV + HiB + WZW B);
• szczepionka Pentaxim – szczepionka przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi bezkomórkowa,
  złożona, poliomyelitis inaktywowana i haemophilus typ b skoniugowana, adsorbowana.

Szczepionka przeciwko HiB – kalendarz szczepień

Pierwsza dawka szczepionki powinna być podana w drugim miesiącu życia (7.–8. tygodniu życia). Kolejne dawki szczepionki HiB podawane są w 3.–4. miesiącu życia oraz w 5.–6. miesiącu życia. Ostatnia dawka szczepienia (przypominająca) przeciwko Heamophilus influenzae typu B podawana jest w 16–18. miesiącu życia.

Takie szczepionki na HiB są całkowicie refundowane. Jeśli natomiast rodzic zdecyduje się na szczepionki skojarzone 5 w 1 lub 6 w 1 – za każdą dawkę szczepionki musi zapłacić. Nieco inaczej wygląda przebieg szczepień, który zakłada znacznie mniejszą liczbę wkłuć.

Szczepionka na HiB dla dziecka ma postać zastrzyku domięśniowego lub głęboko podskórnego, którego wykonanie poprzedzone musi być wizyta u pediatry i oceną ogólnego stanu zdrowia oraz wywiadem lekarskim w kierunku przebytych chorób, kontaktu z osobami chorymi czy uczuleń u dziecka. W przypadku braku przeciwwskazań można zaaplikować szczepionkę maluchowi.

Szczepienie HiB – wczesne odczyny poszczepienne

Najczęstsze niepożądane odczyny poszczepienne NOP u dziecka pojawiają się w okresie 24–48 godzin od zaszczepienia. Zazwyczaj jest to: zaczerwienienie, obrzęk i bolesność w miejscu wkłucia. Objawy te ustępują samoistnie po kilkunastu godzinach.

Inne możliwe powikłania to podniesiona temperatura ciała i pogorszenie ogólnego samopoczucia. Możliwa jest drażliwość u dziecka oraz trudny do opanowania płacz.

HiB szczepionka – powikłania u dzieci

Szczepionka przeciwko Haemophilus influenzae typu B uznawana jest za szczepionkę bezpieczną. Bardzo rzadko występują powikłania neurologiczne pod postacią: encefalopatii, drgawek, zapalenia mózgu i rdzenia. Najczęściej dotyczą one zastosowania szczepionki skojarzonej i związane są z użyciem antygenów krztuśca.

Należy zawsze mieć na uwadze, że korzyści płynące z faktu zaszczepienia dziecka znacznie przeważają nad ewentualnymi powikłaniami poszczepiennymi. Skuteczność szczepionki HiB określana jest jako wysoka – w 95 proc.–100 proc. chroni przed ciężkimi zakażeniami bakteryjnymi u dziecka i ich powikłaniami.

Czytaj również: Co to są pneumokoki?

Przeciwwskazania do szczepienia HiB

Szczepionka HiB nie powinna być podana w przypadku stwierdzenia u dziecka nadwrażliwości na jakikolwiek składnik preparatu, a także w przypadku potwierdzonych schorzeń neurologicznych. Okresowym przeciwwskazaniem do podania szczepionki jest infekcja przebiegająca z gorączką u dziecka.

W przypadku skazy krwotocznej niewskazane jest podanie domięśniowe szczepionki – zalecane jest wtedy wkłucie podskórne.