Przy nietolerancji laktozy u niemowląt objawy są dość charakterystyczne. U dziecka występują kolkowe bóle brzuszka, nieutulony płacz, nadmierne gazy, wzdęcia czy biegunki. Przyczyną jest niedobór enzymu laktaza, a leczenie zależne od rodzaju schorzenia. Jeśli badania potwierdzą nasze podejrzenia, konieczne jest zastosowanie diety bez laktozy lub suplementacja enzymu, np. w postaci kropelek.
Fotolia
Laktoza (tzw. cukier mleczny) jest dwucukrem, który jest obecny w mleku ssaków, znajdziemy go zatem zarówno w mleku krowim czy kozim, jak i w mleku kobiecym. Enzym laktaza rozkłada laktozę na cukry proste: glukozę i galaktozę. To właśnie laktoza odpowiada za charakterystyczny słodkawy smak mleka.
Zawartość laktozy w mleku krowim waha się w granicach 4,6–4,9 proc., natomiast w mleku ludzkim od 5,5–7,5 proc.
Laktoza produkowana jest przez nabłonek w jelicie cienkim. W nietolerancji laktozy nie dochodzi do rozłożenia laktozy z powodu niedoboru enzymu. Potocznie mówi się o uczuleniu na laktozę, jednak z medycznego punktu widzenia nie jest ono poprawne, alergia może występować jedynie w kontekście reakcji na białko, zaś laktoza przynależy do cukrów. Nietolerancji laktozy nie należy mylić także z uczuleniem na mleko.
Nietolerancja laktozy u niemowląt, podobnie jak u starszych dzieci i dorosłych, spowodowana jest niedoborem enzymu laktaza. W związku z jego deficytem dwucukier nie zostaje rozłożony, co przekłada się na wystąpienie uciążliwych dolegliwości ze strony układu trawiennego.
Wyróżniamy 3 podstawowe odmiany niedoboru laktazy:
We wrodzonej postaci dziecko od samego początku prezentuje objawy nietolerancji laktozy. W postaci pierwotnej objawy nietrawienia laktozy ujawniają się z czasem. Jest najczęstszą formą niedoboru enzymu laktazy i występuje u osób powyżej 5. roku życia.
Wtórna postać wiąże się z przejściową nietolerancją laktozy spowodowaną uszkodzeniem nabłonka układu pokarmowego. Jeśli laktoza nie zostanie rozłożona w jelicie cienkim, zostaje przetransportowana do jelita grubego, gdzie zaczną ją trawić bakterie tam żyjące.
Kliniczna prezentacja objawów różni się w zależności od wieku dziecka. Objawy nietolerancji laktozy pojawiają się zwykle po około 30–60 minutach od spożycia laktozy w mleku czy innych produktach z grupy nabiału.
Pojawiają się:
Nietolerancja laktozy u niemowląt objawia się także jako nieutulony płacz i krzyk dziecka. Nadmiar laktozy w kale powoduje jego niskie pH, które drażni śluzówkę odbytu wywołując niepokój i swędzenie tej okolicy. W przeciwieństwie do alergii pokarmowej nie obserwuje się skórnych objawów nietolerancji laktozy ani objawów alergii z innych układów.
Diagnostyka nietolerancji laktozy u dziecka odbywa się na podstawie wywiadu odnośnie objawów klinicznych. Częstą metodą jest próba prowokacyjna. Polega ona czasowej eliminacji z pokarmu dziecka produktów zawierających laktozę i ponownym stopniowym ich wprowadzaniu. Próba jest dodatnia, gdy po włączeniu na nowo pokarmów z laktozą wystąpią objawy nietolerancji.
Aby sprawdzić, czy to nietolerancja laktozy, można skorzystać również z innych metod. Wymagają one jednak pewnej współpracy z pacjentem, dlatego często nie są stosowane u małych dzieci. Wyróżnia się wśród nich: test tolerancji laktozy – polega na doustnym podaniu roztworu laktozy i obserwacji jak zachowuje się poziom glukozy we krwi.
Aby sprawdzić, czy dziecko ma nietolerancję laktozy, można wykonać dodatkowo:
Kiedy niemowlę ma nietolerancję laktozy, najlepszą metodą terapeutyczną jest zastosowanie diety bez laktozy. Nie musi to być całkowita eliminacja laktozy z pożywienia. Można podawać dziecku produkty częściowo sfermentowane, takie jak czy maślanka. Należy pamiętać, że laktoza jest obecna nie tylko w nabiale, ale także w wielu innych pokarmach. Stosowanie w diecie jedynie produktów bez laktozy nie zawsze jest wskazane, ponieważ niesie za sobą pewne konsekwencje. Wiąże się to z ograniczeniem podaży wapnia i witaminy D, co naraża je na groźne w skutkach niedobory.
Innym sposobem na nietolerancję laktozy u niemowląt jest suplementacja laktazą. W aptekach są dostępne preparaty zawierające ten enzym. Do dyspozycji mamy n.in. krople z laktazą, łagodzące uporczywe kolkowe bóle brzucha u dziecka.
W przypadku nietolerancji laktozy u niemowlątkarmionych mlekiem modyfikowanym zalecana jest zmiana mieszanki na mleko bez laktozy.
A co z nietolerancją laktozy u niemowląt karmionych piersią? Na wielu portalach można znaleźć informację o zasadności eliminacji z diety matki laktozy. Zalecenia tego typu są jednak całkowicie niezasadne. Laktoza, która znajduje się w pokarmie kobiecym, jest w 100 proc. produkowana w gruczole piersiowym. Nie ma żadnej zależności między laktozą spożywaną przez matkę, a tą obecną w mleku kobiecym.
Bibliografia:
Komentarze