Potówki u niemowlaka – co na potówki u dziecka?

Potówki to małe krostki lub grudki wypełnione białawym lub przezroczystym płynem. Są co najwyżej wielkości łebka od szpilki, ale najczęściej rozmiaru kropki na końcu tego zdania.

Zwykle mają barwę różową, rzadziej czerwoną. Mogą ukrywać się w pachwinach, pod pachami, na karku, pod włosami lub też obficie pokrywać plecy dziecka, klatkę piersiową i twarz. Zdecydowanie rzadziej pokazują się na nogach lub rękach. Nie sposób ich przegapić, bo najczęściej występują w skupiskach, a dodatkowo skóra, na której się pojawiły, może być zaczerwieniona.

Poza tym dziecko samo może sygnalizować, że ma potówki. Jest wtedy niespokojne, marudne, płaczliwe - drobne krostki potrafią bardzo swędzieć i piec.

Czytaj też: jak zrozumieć niemowlę

Nieco teorii...

Potówki (medyczny termin to militaria) są schorzeniem gruczołów potowych - polegają na zatrzymaniu potu w przewodach i ujściach gruczołów potowych. Choć brzmi to groźnie, w zdecydowanej większości przypadków naprawdę nie ma się czym niepokoić.

Skąd się biorą potówki?

• Pory skóry, do których uchodzą gruczoły potowe, mogą zostać zatkane - gruczoły nie są wówczas opróżniane.
• Zbyt wysoka temperatura i duża wilgotność powietrza mogą sprawić, że gruczoły potowe stracą zdolność do ochładzania ciała.
• U niemowląt jednak głównym powodem jest niewykształcona jeszcze w pełni zdolność do pocenia się. Sytuacji nie ułatwia fakt, że maluchy często są zbyt ciepło ubierane, a do tego zwykle leżą na nieprzemakających podkładach, które jeszcze bardziej podwyższają temperaturę skóry.

Czytaj też: Problemy skórne noworodków

... więcej praktyki

Zauważyłaś, że dziecko ma potówki? Trzeba jak najszybciej się z nimi rozprawić.

Najpierw wyklucz przyczynę. Dziecko może być przegrzane (Malec jest za grubo ubrany albo nakryłaś go dodatkowym kocykiem?). Lub jego skóra zbyt długo pozostaje wilgotna (Dawno nie zmieniałaś mu pieluszki? Długo leżał na ceratkowym podkładzie w wózku czy łóżeczku?). Oto co możesz zrobić:

• całkowicie rozbierz malucha, tak by jego ciało naturalnie się ochłodziło,
• po kąpieli załóż dziecku lekkie ubranka z przewiewnej naturalnej tkaniny i połóż na bawełnianym prześcieradle lub ręczniku. Sprawdź również, czy w pokoju, w którym przebywa dziecko, nie jest za gorąco (maksymalnie 22 st. C) i duszno.

Czytaj też: 6 błędów popełnianych przy ubieraniu niemowląt

Umyj skórę. Najlepsza będzie letnia woda (ale nie za zimna, by dziecko nie czuło dyskomfortu i się nie zaziębiło). Zamiast olejku do kąpieli (może dodatkowo zatkać pory i nasilić zmiany na skórze), użyj naparu z ziół (uwaga - zioła mogą uczulać i nie są odpowiednie dla małych alergików). Dodaj do wody napar z:

• tymianku (działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo),
• nagietka (dezynfekuje),
• albo rumianku (ma właściwości przeciwzapalne).

Możesz też wykorzystać stary, sprawdzony i polecany od lat przez lekarzy sposób - kąpiel z dodatkiem nadmanganianu potasu (kupisz w aptece bez recepty). Dosyp odrobinę fioletowego "pyłku" - tak by woda była tylko lekko różowa. Swędzenie załagodzi również kąpiel w krochmalu. Dwie łyżki mąki ziemniaczanej wsyp do szklanki zimnej wody i dokładnie rozmieszaj, a następnie wlej do 2-3 litrów gorącej wody. Kąpiel zarówno z dodatkiem ziół, jak i nadmanganianu potasu czy krochmalu powinna trwać maksymalnie 10 minut; po niej delikatnie osusz ciało dziecka. Nie pocieraj go ręcznikiem, lecz delikatnie dotykaj, opukuj, ugniataj.

Zobacz też: Odparzenia u niemowlaka – przyczyny, objawy, leczenie

Użyj odpowiednich preparatów, które zaleczą krostki i wyciszą świąd. Zrezygnuj z oliwki, kremu czy balsamu do ciała, gdyż mogą spotęgować wykwity na skórze. Wyjątkiem są preparaty zawierające cynk (znajduje się w większości kremów zapobiegających odparzeniom, tych, które stosuje się do okolic intymnych przy zmianie pieluszki). Na potówki najlepiej zastosować jednak zasypkę lub puder zawierający 5-10% kwasu borowego albo papkę z kwasem borowym lub z mentolem.

Uwaga! Możesz również zastosować leki dostępne w aptece bez recepty, np. płyn lub maść z hydrokortyzonem oraz lek przeciwhistaminowy (załagodzi świąd). Ale takie działanie zawsze lepiej skonsultować z lekarzem.

I po wszystkim?

Czasem wystarczy dzień-dwa takiej pielęgnacji i potówki znikają bez śladu. Najpierw jednak pęcherzyki pękną i zaschną, przez co krostki staną się ciemniejsze. Jeśli jednak tak się nie stanie, a dodatkowo potówki zaognią się (wypełnią ropą) albo skóra wokół nich będzie silnie czerwona, koniecznie idź z dzieckiem do lekarza.

Potówki w zdecydowanej większości przypadków mają postać łagodną. Tylko sporadycznie wykazują cechy zapalne. Jeśli lekarz potwierdzi twoje obawy i będzie podejrzewał wtórne zakażenie, może zalecić antybiotyk do stosowania miejscowo (na receptę). Na pewno nie wolno zbagatelizować problemu, gdyż potówki mogą przeistoczyć się w tzw. głębokie, które leczy się dłużej i z zastosowaniem silniejszych preparatów.

Przeczytaj też: Używane ubranka dla dzieci – czy warto je kupować?

Posłuchaj, co alergolog mówi na temat atopowego zapalenia skóry.

Okiem doktora

Jeśli zapytamy lekarza o potówki u niemowląt i małych dzieci, w większości przypadków usłyszymy, że rodzice zazwyczaj demonizują problem. Sytuacje, w których fachowe leczenie jest konieczne, są naprawdę sporadyczne. I, niestety, bywa i tak, że są one wynikiem nadgorliwości rodziców.

Czytaj też: najczęstsze błędy w pielęgnacji niemowląt

"W przypadku potówek nie należy panikować. Chyba najczęstszym błędem popełnianym przez rodziców jest traktowanie ich jak strasznej choroby i używanie wielu leków, zwłaszcza przeciwalergicznych. A tak naprawdę najważniejsze jest mycie, mycie i jeszcze raz mycie, którego tak bardzo obawiają się rodzice, gdy widzą zmiany na skórze dziecka. Przestrzegam również przed stosowaniem na potówki preparatów z alkoholem, bo może się on wchłaniać do organizmu" - tłumaczy Anna Jaworska, lekarz rodzinny z warszawskiej przychodni.

Niemowlę na słońcu - sprawdź, co powinnaś wiedzieć.

Sprawdź, jak rozpoznać objawy ospy wietrznej.