Przepuklina pępkowa u niemowląt – przyczyny, objawy, leczenie

Jak wygląda przepuklina pępkowa?

Przepuklina pępkowa jest najczęstszą i najłagodniejszą postacią przepuklin u niemowląt. Często jest mała (o średnicy do 1 cm) i wymaga wyłącznie obserwacji. Dziecko nie odczuwa dolegliwości bólowych związanych z przepukliną, nie jest ona tkliwa. Przepuklina w dużym odsetku przypadków ustępuje, gdy dojdzie do wzmocnienia mięśni brzucha u dziecka.

Przepuklina pępkowa u niemowląt to wada wrodzona, która występuje częściej u dzieci urodzonych przedwcześnie, z niską masą urodzeniową lub z towarzyszącą chorobą tkanki łącznej. Czynnikami doprowadzającymi do powstania przepukliny pępkowej może być osłabienie ściany brzucha oraz zwiększone ciśnienie powstające w jamie brzusznej podczas wysiłku, np. podczas ataku płaczu.

Żeby niepotrzebnie nie denerwować rodziców i opiekunów, już na początku trzeba zasygnalizować, że większość przepuklin nie potrzebuje dodatkowego leczenia, gdyż ulegnie samoistnemu wchłonięciu przed upływem 5. roku życia dziecka. Te 10 procent, które nie zamknie się samodzielnie, rzeczywiście może wymagać operacji przepukliny pępkowej, ale ten zabieg nie jest niczym strasznym. Najczęściej leczenie chirurgiczne wykonywane jest laparoskopowo i nie jest ani rozległe ani długotrwałe, a okres rekonwalescencji przebiega szybko, sprawnie i praktycznie bezboleśnie. To tytułem wstępu i uspokojeniu czytających, jednak trzeba wrócić do podstaw. Czym faktycznie jest przepuklina pępkowa i jak się tworzy?

Zobacz też: Pneumokoki – jak bardzo groźne są dla dziecka?

Objawy przepukliny pępkowej

Przepuklina pępkowa u niemowląt powstaje poprzez uwypuklenie się pod skórę elementów jamy brzusznej (najczęściej otrzewnej i pętli jelit), które powinny mieć swoje miejsce głęboko wewnątrz ciała dziecka. Dzieje się tak przez osłabione powłoki brzuszne i pierścień pępkowy (otwór, przez który podczas życia płodowego wchodziły naczynia pępowiny), który nie zrósł się prawidłowo w przewidzianym na to czasie. Przepuklina pępkowa nie jest schorzeniem, które w jakikolwiek sposób jest bolesne czy powodujące dyskomfort malucha, jednak nie sposób jej nie zauważyć i często powoduje duże zaniepokojenie rodziców.

Przepuklina pępkowa u niemowląt zbudowana jest podobnie do wszystkich innych przepuklin i dzieli się na: wrota przepukliny, kanał przepukliny, worek przepuklinowy.

Przeczytaj również: Zauroczone dziecko – czy można zauroczyć dziecko?

Czy da się odprowadzić przepuklinę pępkową do jamy brzusznej?

Leczenie przepukliny pępkowej nie jest potrzebne, gdyż w 90% przypadków dojdzie do jej samoistnego wchłonięcia. Zawartości przepukliny tzw. odprowadzalnej, która jest zupełnie niebolesna, da się ręcznie odprowadzić z powrotem, na właściwe miejsce w głąb brzucha, nie jest to jednak jej wyleczenie, a jedynie chwilowe poprawienie estetyki brzucha. Ponieważ wrota przepukliny nadal pozostają otwarte, przepuklina prędzej czy później znów pojawi się bezpośrednio pod skórą. Wrót nie da się zamknąć bez zabiegu operacyjnego, ale można trochę pomóc, aby zamknęły się one samodzielnie. Wiemy już, że przepuklina uwypukla się podczas płaczu dziecka, nie dopuszczaj więc, aby płacz malucha trwał zbyt długo. Noś, przytulaj, lulaj, byle tylko niemowlę nie zanosiło się płaczem. Dobrym zabiegiem jest także jak najczęstsze kładzenie maluszka na brzuszku. Nie bój się tego, na pewno nie zrobisz mu krzywdy i nie będzie go to bolało. Taka pozycja jest korzystna także z wielu innych powodów, m.in. wzmacnia mięśnie brzucha, które potrzebne są do prawidłowego rozwoju ruchowego.

Postępowanie lecznicze zakłada obserwację, którą na pewno zaleci lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Czasami specjalista może zalecić także specjalne plastrowanie pępka, jednak skuteczność tego typu zabiegów nie została do końca udowodniona, a u wielu dzieci po plastrach pojawiała się reakcja alergiczna. Najlepszym lekarstwem pozostaje czas i cierpliwość. W większości przypadków przepuklina pępkowa ulega samoistnemu zamknięciu wraz ze wzrastaniem dziecka. Dopiero po piątym roku życia, jeżeli nadal jest ona wyczuwalna, wymaga obejrzenia przez chirurga dziecięcego i zaplanowania dalszego leczenia.

Zobacz też: Jak podawać dziecku witaminę D?

Leczenie chirurgiczne przepukliny pępkowej u dziecka

Przepuklina pępkowa u niemowlaka sama w sobie nie stanowi zagrożenia dla zdrowia dziecka. Jednak może się zdarzyć, że dojdzie do niebezpiecznej sytuacji w postaci uwięźnięcia jelita – czyli zaklinowania jego fragmentu pomiędzy mięśniami brzucha. Statystycznie zdarza się ono niezwykle rzadko, warto jednak znać objawy, które temu towarzyszą. Okolice przepukliny stają się zaczerwienione lub wręcz przeciwnie – nienaturalnie blade, a brzuszek maluszka może się powiększyć i stać się bolesny. Kiedy dojdą objawy ogólne, jak gorączka oraz wymioty, to znak, że nie ma chwili do stracenia i należy natychmiast udać się z dzieckiem do szpitala. Uwięźnięcie przepukliny pępkowej to sytuacja potencjalnie zagrażająca życiu i wymaga zabiegu operacyjnego w znieczuleniu ogólnym.

Przeczytaj też: Ulewanie u noworodka i niemowlaka – co robić?

Jeżeli do określonego wieku przepuklina sama się nie zamknie, aby zapobiec ewentualnemu uwięźnięciu przepukliny pępkowej i poprawić estetyczny wygląd pępka, należy przeprowadzić zabieg operacyjny, najczęściej wykonywany w trybie chirurgii jednego dnia. Operacja przepukliny pępkowej polega na wykonaniu cięcia w dolnej części pępka i mechanicznym zamknięciu pierścienia pępkowego w jamie brzusznej przy pomocy szwów. Na szczęście nawroty przepukliny występują najczęściej przy jej pachwinowej odmianie, także zakończenie leczenia chirurgicznego będzie także ostatnim krokiem ku zdrowiu.