Odruch Moro – czym jest, kiedy zanika i jak wyciszyć przetrwały efekt Moro

Co to jest odruch Moro?

Układ nerwowy niemowlaka nie jest jeszcze w pełni wykształcony. W pierwszych miesiącach życia często widzimy pewne automatyzmy ruchowe, czyli odruchy. Odruch jest mimowolną reakcją ruchową na działający bodziec. Do takich odruchów pierwotnych zalicza się m.in. odruch Moro.

Dojrzewanie OUN wiąże się z występowaniem odruchów posturalnych u dziecka. Są one zauważalne między 4. a 6. miesiącem życia dziecka, choć mogą występować już wcześniej. Jednym z wspomnianych odruchów jest efekt Moro, znany także jako odruch obejmowania.

Odruch Moro jest wrodzonym odruchem bezwarunkowym u noworodka, czyli mimowolną reakcją fizyczną na konkretne bodźce otoczenia. Może być wywołany przez bodźce świetlne, słuchowe, termiczne. Zaliczany jest do atawistycznych odruchów, co oznacza, że jest pozostałością ewolucyjną. Odruch ten pojawia się już w życiu płodowym dziecka.

Czy Twoje dziecko prawidłowo przybiera na wadze? Sprawdź

Na czym polega odruch Moro?

Często młodzi rodzice zgłaszają się zaniepokojeni do pediatry z powodu nerwowych ruchów dziecka i odruchów wzdrygnięcia w reakcji na głośniejszy dźwięk. Najczęściej jest to efekt Moro u noworodka, czyli odpowiedź na zadziałanie nagłego bodźca.

Opisywany jest jako gwałtowne ruchy dziecka będące wyrazem odczuwanego przez nie zaskoczenia. Bodziec wywołujący reakcję musi być niespodziewany.

Odruch Moro jest reakcją na różne rodzaje bodźców:

• przedsionkowy: nagła zmiana pozycji głowy dziecka;
• słuchowy: nadmierny hałas;
• wzrokowy: nagły ruch lub zmiana pozycji światła;
• dotykowy: nagła zmiana temperatury;
• ruchowy: zbyt gwałtowne ruchy osoby przebywającej w otoczeniu niemowlęcia.

Zdarza się, że odruch Moro wybudza dziecko ze snu, co wskazuje na potrzebę zapewnienia mu większego komfortu podczas wypoczynku.

Jak wygląda i kiedy zanika odruch Moro?

Na skutek zadziałania bodźca dziecko początkowo odsuwa od siebie wyprostowane obie rączki. Palce u rąk się rozstawione szeroko. Dziecko odczuwa dezorientację związaną z położeniem własnego ciała. Szybciej oddycha, może pojawić się krzyk, a nawet płacz. Po krótkiej chwili niemowlę przysuwa do siebie rączki. Dziecko zaciska rączki w pięści. Obejmuje się.

Odruch Moro pojawia się w życiu płodowym, jednak nie jest on jeszcze w pełni wykształcony. Już w 27–28. tygodniu ciąży widoczne są elementy tego odruchu. Można zaobserwować szeroko rozstawiane palce w sytuacji zaskoczenia. Około 34. tygodnia ciąży widoczna jest pełna, pierwsza faza efektu Moro. Najsilniej wyrażony jest on w pierwszym miesiącu życia.

Zanikanie odruchu Moro prawidłowo powinno nastąpić około 5–6 miesiąca życia dziecka. Już pod koniec tego okresu powinien być widoczny w coraz mniejszym nasileniu.

Przetrwały odruch Moro – dlaczego odruch Moro nie zanika?

Odruch Moro może być nieprawidłowy w każdym momencie, dlatego ważna jest symetryczność w odwodzeniu ramion niemowlęcia. Niesymetryczne układanie rączek, osłabienie odruchu po jednej ze stron może świadczyć o złamaniu obojczyka po stronie osłabionej. Nie jest to jedyna nieprawidłowość wskazująca na uszkodzenie obojczyka. Jednostronny odruch Moro może wskazywać również na uszkodzenie splotu ramiennego lub neuronów obwodowych.

Dłuższe utrzymywanie się odruchu Moro może świadczyć, że dziecko przebywa w środowisku, które nadmiernie pobudza jego reakcję ucieczki. Spowoduje to nadmierne napięcie niemowlęcia. Warto spróbować dostosować warunki życia, zmniejszyć oświetlenie, wyciszyć pomieszczenia, w których przebywa dziecko.

Osłabienie odruchu Moro może wskazywać na urazy układu nerwowego. Krwawienie podtwardówkowe może objawiać się nieprawidłowym wynikiem badania neurologicznego, ogólną hipotonią (osłabieniem napięcia mięśniowego), osłabionym odruchem Moro.

Przetrwały odruch Moro, czyli taki, który utrzymuje się powyżej 6. miesiąca życia niemowlęcia, może wskazywać także na groźne stany neurologiczne. Jeśli odruch Moro utrzymuje się po 9. miesiącu życia dziecka wraz z innymi objawami neurologicznym, często stanowi istotną wskazówkę w procesie diagnostyki chorób układu nerwowego. Warto skontaktować się z pediatrą bądź neurologiem dziecięcym, którzy odpowiedzą na pytanie, co może oznaczać przetrwały bądź wzmożony odruch Moro.

Jak wygasić odruch Moro?

Nie ma konkretnych metod, które spowodowałyby wygaszanie odruchów przetrwałych. Odruch Moro jest w pełni fizjologiczny, a w miarę nabierania dojrzałości przez układ nerwowy dziecka, zanika. Ważne jest uspokojenie niemowlęcia po bodźcu, który je przestraszył. Gdy dziecko często reaguje gwałtownie, należy mu zapewnić pełne spokoju i wsparcia otoczenie.

Odruch wzdrygnięcia się podczas snu nie zawsze świadczy o problemie. Należy niemowlęciu zapewnić odpowiednie warunki, a odruch obejmowania się wygaśnie sam wraz z rozwojem pociechy. Należy jednak pamiętać, że odchylenia w symetrii odruchu Moro bądź w sile jego występowania mogą być wskazówką odnośnie niepokojących stanów.