Nauka jedzenia nożem i widelcem u dziecka

Nauka jedzenia nożem i widelcem – od kiedy?

Sztućce a BLW

Temat nauki jedzenia sztućcami jest bardziej skomplikowany, niż mogłoby się to wydawać. Wielu rodziców myśli o nim już na etapie, kiedy dziecko zaczyna jeść metodą BLW – zastanawiając się, czy jedzenie rączkami nie utrudni późniejszej nauki operowania łyżką, widelcem i nożem.

Te wątpliwości są zrozumiałe, ale zupełnie bezpodstawne. Metoda BLW, polegająca na przyzwoleniu dziecku sięgania po różnorodne pokarmy tylko za pomocą dłoni, z pewnością nie wykształci w nim złych nawyków. Co więcej, z punktu widzenia rozwoju jest to technika bardzo korzystna: dzięki niej maluch oswaja się z różnymi fakturami i konsystencjami składników, a także ćwiczy zręczność dłoni (trenowany jest między innymi chwyt pęsetkowy). Podsumowując – nie martw się, że BLW zakłóci proces nauki operowania sztućcami. Z pewnością tak nie będzie.

Widelec i nóż: pierwsze lekcje

Istnieje tylko jedna dobra odpowiedź na pytanie, kiedy zacząć uczyć dziecko posługiwania się sztućcami: wtedy, kiedy malec się tego domaga. Najczęściej dzieje się to już przed pierwszym rokiem życia.

Pierwszym „narzędziem”, które podajemy dziecku do nauki, jest łyżeczka – jest najbezpieczniejsza, a i większość pokarmów podawanych kilkumiesięcznemu dziecku ma postać półpłynną. Czy oznacza to, że z nauką posługiwania się widelcem i nożem trzeba długo poczekać? Bynajmniej, te sztućce także możesz wprowadzić dość szybko – oczywiście pod warunkiem, że będą one produktami przeznaczonymi właśnie dla najmłodszych.

Pierwsze sztućce dla malucha

Aby nauka jedzenia nożem i widelcem była bezpieczna, dziecko musi operować przeznaczonymi dla niego sztućcami. Oto  cechy tych najlepszych:

• Bezpieczeństwo

Przede wszystkim muszą mieć atest PZH, nie mogą też zawierać szkodliwego bisfenolu ani PVC.

• Kształt i wielkość

Dla najmłodszych dzieci najlepsze są sztućce z uchwytem podobnym do uchwytu grzechotki. Starszakom, czyli dzieciom 2- czy 3-letnim, śmiało można już zaproponować sztućce wyglądające tak jak te dla dorosłych – tyle że w dziecięcym rozmiarze i z odpowiednio zaokrąglonymi brzegami.

Uwaga! Bardzo ważne jest, aby sztućce dla dziecka miały gładką powierzchnię. Producenci prześcigają się w pomysłach na najbardziej ciekawe dla maluchów widelce i noże, tworząc takie o wymyślnych kształtach. Te z kolei mają całe mnóstwo trudnych do umycia zakamarków, w których będą gromadzić się bakterie.

• Materiał

Malutkie dziecko powinno posługiwać się bardzo lekkimi sztućcami – z plastiku albo żywicy termoplastycznej. Ma to duże znaczenie nie tylko dla sprawności ruchów, ale również dla bezpieczeństwa ząbków.

Kiedy malec opanuje już umiejętność posługiwania się łyżeczką i zacznie przejawiać zainteresowanie „dorosłym” krojeniem składników i nadziewaniem ich na widelec, śmiało można sprezentować mu już dziecięce sztućce ze stali nierdzewnej.

Kiedy dać dziecku nóż?

Większość rodziców bez chwili zastanowienia daje dziecku łyżeczkę, widelec także nie wydaje się szczególnie groźny. Co jednak z nożem?

Dziecięcy, plastikowy nóż śmiało można podać nawet maluszkowi – nie jest ostry i ma odpowiednią, bezpieczną długość. Oczywiście dziecko powinno operować nim tylko pod opieką dorosłego.

Jeśli chodzi o ostre noże, tutaj zarówno zdania specjalistów, jak i rodziców, są podzielone. Niektórzy twierdzą, że warto zaznajamiać dziecko z ostrymi narzędziami i uczyć je ich obsługi nawet w wieku 3 lat, dla innych to zdecydowanie za szybko. W praktyce większość rodziców uczy dzieci posługiwania się ostrym nożem, gdy te są w wieku wczesnoszkolnym.

Kiedy podejmiesz decyzję, że już nadszedł „ten czas”, pamiętaj o zasadach bezpieczeństwa:

• nie wybieraj bardzo tępego noża – dziecko będzie mocno na niego napierało, a wtedy łatwiej o wypadek,
• przed podaniem dziecku ostrego noża należy z nim porozmawiać o zasadach bezpieczeństwa – wytłumaczyć, że nie wolno chodzić z nożem, bawić się nim, kroić stroną, która nie jest do tego przeznaczona,
• dziecko może operować nożem tylko i wyłącznie przy tobie, nie wolno pozostawiać go ani na chwilę,
• maluch powinien siedzieć na stabilnym krześle.

Jak nauczyć dziecko jeść nożem i widelcem?

Kiedy dziecko będzie już sprawnie trafiało łyżką czy widelcem do buzi, można zacząć naukę samodzielnego krojenia pokarmów. Z pewnością pójdzie ona gładko, jeśli tylko:

• na początek będziesz wybierać miękkie produkty, które przyklejają się do widelca (czyli nie mięso czy brzoskwinia, a na przykład gotowany ziemniak),
• pokażesz dziecku, jak poprawnie używać sztućców; na początek skup się na samym krojeniu, nie na prawidłowym uchwyceniu noża i widelca,
• nie będziesz się śmiać, krytykować ani denerwować się na smyka – to obniży jego motywację i go zestresuje.

Bibliografia:

1. Borkowska, „Integracja sensoryczna w rozwoju dziecka. Podstawy neurofizjologiczne”, wyd. Harmonia, 2018
2. Thomas B.Brazelton, Joshua D.Sparrow, „Rozwój dziecka od 3 do 6 lat”, wyd, GWP, 2019