Długie karmienie piersią – zalety i wady

Karmię długo – co to znaczy?

Co to właściwie znaczy, że kobieta karmi „długo”? Jednoznaczna odpowiedź na to pytanie w zasadzie nie istnieje. Dla niektórych kobiet długo oznacza dłużej niż najbardziej rekomendowane 6 miesięcy. Dla innych to dłużej niż rok, a dla pozostałych – dopiero trzy czy cztery lata karmienia.

Jak długo karmić piersią? Stanowiska ekspertów i organizacji są różne. Amerykańska Akademia Pediatryczna zaleca, aby karmić co najmniej 12 miesięcy. Według WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) przez pierwsze 6 miesięcy wyłączne karmienie piersią i powinno być standardem, a przez kolejne 18 miesięcy dziecko może być karmione mlekiem matki oraz pożywieniem uzupełniającym dietę. Z kolei Komitet Żywienia ESPGHAN (Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci) podaje, że karmienie piersią powinno trwać tak długo, jak długo pożądane jest ono przez matkę i dziecko.

Biorąc pod uwagę najbardziej znaną z tych organizacji – WHO, można założyć, że długie karmienie to to, które trwa dłużej niż 24 miesiące. Pokrywa się to z głosem opinii publicznej.

Argumenty za długim karmieniem piersią

• Wygoda. Kobiety karmiące piersią twierdzą, że zapewniają swoim dzieciom mleko zawsze wtedy, kiedy tego potrzebują, w odpowiedniej temperaturze, z koniecznymi dla dziecka składnikami. Nic nie trzeba wyparzać, wygotowywać, sterylizować – mleko mamy jest zawsze gotowe, na wyciągniecie ręki, co jest szczególnie przydatne w nocy czy na spacerze.
• Chudnięcie. Długo trwająca laktacja jest często chwalona także za to, że przyczynia się do szybkiego spadku masy ciała kobiety i powrotu do wagi sprzed ciąży. Dzięki naturalnemu karmieniu można także szybko rozpoznać alergie u dziecka i nad nimi zapanować, regulując swoją dietę.
• Ochrona immunologiczna. Duża część kobiet zapewnia, że ich maluchy karmione piersią ponad dwa lata chorują dużo mniej niż ich rówieśnicy.
• Bliskość. Długie karmienie piersią nie przynosi dziecku żadnej szkody w sferze psychologicznej. Trzeba jednak zadbać o to, by powoli stawiać dziecku granice – nie karmić na żądanie, tylko o określonych porach, określoną liczbę razy, np. rano i wieczorem.
• Inwestycja. Zwolennicy długiego karmienia uważają, że jest to inwestycja w rozwój dziecka – intelektualny, poznawczy. Dzieci takie są często pewniejsze siebie, bardziej śmiałe.
• Potrzeby emocjonalne dziecka. Ważnym aspektem długiego karmienia piersią jest także odpowiedź na ogromne emocjonalne potrzeby dziecka. Przywiązanie i bliskość odczuwane przez dziecko w trakcie karmienia to wstęp do nauki okazywania uczuć.

Argumenty przeciw długiemu karmieniu piersią

• Niechęć do jedzenia. Zdarzają się dzieci, które niechętnie sięgają po nowe pokarmy, kiedy są karmione piersią. Niekiedy trudno dziecku odmówić podania piersi, wiedząc, że nie ma ochoty spróbować jedzenia ze stołu rodziców.
• Substytut smoczka. Kilkulatek ssący pierś może ją traktować jako namiastkę smoczka.
• Luźniejsza relacja z tatą. Niektórzy ojcowie czują się odstawieni na boczny tor, kiedy dziecko w każdej niedoli i smutku szuka pocieszenia u piersi mamy. Ojcowie także umieją w doskonały sposób zaspokajać potrzeby emocjonalne swoich pociech, jeśli tylko matka im na to pozwoli.

Czy długie karmienie ma sens?

Kolejne pytanie, które nasuwa się w kontekście długiego karmienia piersią brzmi: czy ono w ogóle ma sens? Wątpliwości na ten temat mogą pojawić się po zasłyszeniu dość popularnego poglądu, że mleko matki traci swoje cenne składniki po około 6 miesiącach karmienia – czyli że staje się bezwartościowe.

Na podstawie aktualnej wiedzy medycznej z pełną stanowczością można stwierdzić, że opinia o utracie właściwości mleka po kilku miesiącach karmienia jest nieprawdziwa. Z badań przeprowadzonych na kobietach karmiących dłużej niż rok wynika na przykład, że w miarę upływu czasu w mleku zwiększa się całkowita ilość białka, laktoferyny, lizozymu, IgA, sodu i HMOS (oligosacharydy, które mają duży wpływ na działanie układu odpornościowego). Oznacza to, że długie karmienie dziecka piersią sprawia, że odnosi ono całe mnóstwo korzyści zdrowotnych.

O licznych zaletach wynikających z kilkuletniego karmienia przekonuje również wspomniany już Komitet Żywienia ESPGHAN. Według jego danych u dzieci, które są długo karmione, spada ryzyko:

• zakażeń przewodu pokarmowego (zmniejszenie zarówno zapadalności, jak i umieralności z powodu ostrej biegunki infekcyjnej),
• zakażeń dróg oddechowych,
• zapalenia ucha środkowego,
• bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych,
• sepsy,
• zakażeń układu moczowego,
• martwiczego zapalenia jelit.

Nieudowodnione, ale prawdopodobne korzyści to zmniejszenie ryzyka wystąpienia u dziecka:

• cukrzycy typu 1,
• cukrzycy typu 2,
• chłoniaka,
• białaczki,
• nadwagi,
• chorób alergicznych.

Karmienie piersią a samodzielność dziecka

Matki, które długo karmią piersią, mogą spotkać się z zarzutem, że ich podejście jest niezdrowe i stanowi wyraz lęku przed usamodzielnieniem się pociechy. Pogląd ten może wynikać z bardzo ogólnego spojrzenia na dziecko – głównie pod kątem rozwoju fizycznego oraz poznawczego. Można odnieść wrażenie, że dwulatek czy trzylatek – z pełnym uzębieniem i bujną fryzurą, mówiący i biegający, jest za duży, by ssać pierś mamy.

Należy jednak zauważyć, że jest jeszcze rozwój emocjonalny, który zachodzi o wiele wolniej. To właśnie z powodu wolnego rozwoju emocjonalnego małe dzieci mają ogromną potrzebę bliskości i czułości, a także odczuwają lęk w sytuacjach niegroźnych z punktu widzenia osoby dorosłej. Powolny rozwój emocjonalny jest również przyczyną nagłych wybuchów płaczu czy gniewu oraz „huśtawek nastroju”.

Długie karmienie, w trakcie którego dziecko czuje się kochane, akceptowane i bezpieczne, nie utrudnia rozwoju emocjonalnego, a wręcz go wspiera. Dzieci, które są zapewniane o miłości i które otrzymują nieograniczone porcje czułości i bliskości (a z tym wszystkim wiąże się karmienie) mają o wiele większą szansę stania się odważnymi, otwartymi na świat i szczęśliwymi ludźmi niż te, które takiego wsparcia nie otrzymały.

Samoodstawienie dziecka

Wobec powyższego może pojawić się pytanie – co, jeżeli dziecko będzie czuło potrzebę bliskości wciąż i wciąż, aż w końcu osiągnie wiek nastoletni? Bez obaw – tak się z pewnością nie stanie, a wszystko dzięki zjawisku o nazwie „samoodstawienie”.

Wraz z rozwojem dziecka można zauważyć u niego zmiany w zakresie potrzeby bycia karmionym mlekiem mamy. Kiedy malec ma już dwa latka, dni zwiększonego zapotrzebowania na chwile bliskości przeplatają się z tymi, w których dziecko prawie w ogóle się ich nie domaga. W okolicach trzeciego roku życia dziecko prosi o dostęp do piersi już tylko w kryzysowych sytuacjach, a z czasem – przy wsparciu mamy, wystarczy mu zwykłe przytulenie i kilka buziaków.

współpraca: Marta Puchowska