Zaparcia nawykowe u dzieci – jaka dieta pomoże na zatwardzenie?

Zaparcia nawykowe u dzieci – przyczyny

Zaparcia u dzieci mogą pojawiać się w różnych okresach życia, ale dla niektórych momentów charakterystyczne są zaparcia nawykowe – problemy z wypróżnianiem u dziecka wywołane świadomą lub podświadomą niechęcią do oddawania stolca.

Najczęściej pojawiają się wtedy, gdy dziecko uczy się korzystania z nocnika, zaczyna chodzić do przedszkola lub szkoły i jest zmuszone do korzystania z toalety poza domem, gdzie nie czuje się komfortowo, a wizycie w ubikacji towarzyszy stres.

Tego typu problemy z wypróżnianiem u dziecka mają podłoże psychogenne, a powodować mogą je:

• wstyd związany z oddawaniem stolca, traktowanie wypróżniania jako czegoś odrażającego;
• strach przed bólem przy oddawaniu stolca;
• strach przed korzystaniem z toalety poza domem;
• pośpiech podczas czynności higienicznych;
• problemy emocjonalne w rodzinie.

Przyczyną zaparć nawykowych może być także presja wywoływana przez rodziców, nadmiernie zachęcających malucha do wypróżnień. Jak leczyć takie przewlekłe zaparcia?

Objawy zaparcia u dzieci – jak rozpoznać zatwardzenie u dziecka?

Objawy zaparcia nawykowego są takie same, jak zatwardzenia u dzieci wywołanego niewłaściwą dietą. Jak rozpoznać, że dziecko nie może zrobić kupki? Stolec oddawany jest rzadko – raz na kilka dni, jest twardy, suchy, czasem z domieszką śluzu, ma bardzo ciemny kolor i silnie cuchnący zapach, a wypróżnianiu może towarzyszyć ból.

Zatwardzenie u dziecka mogą powodować:

• uczucie ciężkości i przepełnienia,
• ból brzucha u dziecka i wzdęcia,
• senność,
• czasem bóle głowy,
• rozdrażnienie, płaczliwość.

Jak leczyć zaparcia nawykowe? W przypadku zaparć nawykowych konieczna może być wizyta u pediatry oraz psychologa. Psycholog ustali przyczynę powstrzymywania stolca przez dziecko, a pediatra zaleci sprawdzony sposób na zatwardzenie – np. syrop z laktulozą, która jest bezpiecznym środkiem ułatwiającym wypróżnienia.

Laktuloza wspomaga namnażanie dobrych bakterii jelitowych, hamuje procesy gnilne, zmniejsza wzdęcia, zwiększa objętość zawartości jelita i pobudza perystaltykę jelit. U dzieci powyżej 3 lat zaleca się stosowanie 15 ml syropu rozcieńczonego w wodzie na czczo, a dawkę leku można stopniowo zwiększać co 3 dni aż do uzyskania prawidłowych wypróżnień.

Pomocnym elementem leczenia zaparcia u dzieci jest oczywiście dieta.

Sposoby na zaparcia – co robić, kiedy dziecko nie może się wypróżnić?

Kiedy dziecko ma zaparcie, a problem z wypróżnianiem nie jest bardzo zaawansowany, warto wypróbować naturalne sposoby na zatwardzenie. Na zaparcia pomoże wypijanie codziennie na czczo szklanki wody przegotowanej lub szklanki wody z łyżką miodu, przygotowanej wieczorem dzień wcześniej. Pomocny może okazać się także kompot z suszonych śliwek, bogaty w błonnik i sorbitol, które ułatwiają wypróżnianie.

Naturalnym sposobem na zaparcia jest również wypijanie na czczo mikstury z łyżeczki zmielonego siemienia lnianego lub babki płesznik, zalanego szklanką wody i popitego dodatkowo szklanką wody. Stopniowo należy zwiększać ilość błonnika dla dzieci, następnie wypijać miksturę rano i przed snem. Domowym lekiem na zaparcia u dzieci może być także wypijana na czczo mikstura z łyżki oliwy, 2–3 łyżek soku z aloesu i soku z połówki cytryny.

Przy nawykowych problemach z oddawaniem stolca warto spróbować podać dziecku kiszoną kapustę lub kiszone ogórki, które zawierają prozdrowotne bakterie fermentacji mlekowej. Pracę jelit usprawnią ponadto tarte buraki z kminkiem i olejem na czczo bądź owsianka z otrębami, siemieniem lnianym lub nasionami chia na śniadanie.

Aby pozbyć się zaparć, dziecko powinno dużo się ruszać – jelita są wówczas bardziej aktywne i zaparcia nie są tak uciążliwe.

Jaka dieta na zaparcia nawykowe?

Co na zaparcia u dzieci? Najlepszym sposobem jest stosowanie diety bogatoresztkowej o dużej zawartości błonnika. Błonnik nie ulega trawieniu i wchłanianiu w przewodzie pokarmowym. Zwiększa masę i objętość kału oraz skraca czas przechodzenia treści pokarmowych przez jelito grube. Jego odpowiednia ilość reguluje pracę jelit i zapobiega zaparciom.

Co jeść na zaparcia? Produkty bogate w błonnik to:

• warzywa, owoce,
• grube kasze, np. gryczana, pęczak, brązowy ryż,
• razowe pieczywo,
• płatki zbożowe, np. owsiane, żytnie, orkiszowe,
• orzechy, pestki i nasiona (siemię lniane, chia, babka płesznik).

Warzywa i owoce o największej zawartości błonnika to: gruszki, maliny, jabłka, marchew, awokado, buraki, karczochy, soczewica i kiełki. Nie powinno ich zabraknąć w diecie na zaparcia u dzieci. Posiłki należy jeść regularnie o stałych porach, aby wypracować rytm pracy przewodu pokarmowego. Kolejny sposób na zatwardzenie jest picie wody. Nie wolno o niej zapominać, kiedy stosuje się dietę bogatą w błonnik, gdyż bez wody błonnik zadziała przeciwnie do oczekiwanego efektu i nasili zaparcia. Woda powinna być podstawowym napojem dziecka. Nie wolno też zapominać o regularnej aktywności fizycznej u dziecka.

Czego nie podawać, kiedy dziecko ma zatwardzenie?

W problemach z zaparciami trzeba zrezygnować z białego pieczywa, drobnych kasz i makaronów, potraw bogatych w tłuszcz zwierzęcy, żywności fast food, słodyczy ze sklepu i napojów gazowanych oraz słodzonych. Szczególnie należy unikać nektarów przecieranych, które nasilają zatwardzenie u dzieci.

Przy problemach z wypróżnianiem u dziecka z jadłospisu trzeba wykluczyć produkty silnie zapierające:

• biały ryż, banany,
• tarte jabłko, gotowana marchew,
• przetwory z ciemnych owoców jagodowych, np. borówek, czarnej porzeczki,
• czekolada, kakao na wodzie,
• kisiele,
• czarna herbata,

U niektórych dzieci z menu wyeliminować należy także nabiał, gdyż zbyt wysoki poziom wapnia nasila kłopoty z oddaniem stolca.