Przewlekły katar u dziecka – jakie są przyczyny długo utrzymującego się kataru i co robić?

Przewlekły katar u dziecka – przyczyny ciągłego nieżytu nosa

Katar, czyli nieżyt nosa to choroba, z którą zetknął się każdy. Charakteryzuje się spływaniem śluzowej lub ropnej wydzieliny, uczuciem zatkanego nosa, a także jego swędzeniem oraz kichaniem. W zależności od czasu trwania nieżyt nosa można podzielić na ostry oraz przewlekły. Właściwie nie ma obecnie jednoznacznych kryteriów określających, kiedy katar u dziecka można nazwać przewlekłym. Najczęściej przyjmuje się, że ostry nieżyt nosa to taki, który trwa ok. 5–7 dni. Natomiast o przewlekłym nieżycie nosa (przewlekłym katarze) możemy mówić, gdy objawy utrzymują się ponad dwa tygodnie.

Przewlekły nieżyt nosa u dziecka może mieć wiele przyczyn. Można je podzielić na alergiczne i niealergiczne.

Częsty katar u dziecka – katar alergiczny, czyli lepka, wodnista wydzielina

Przewlekły katar u dziecka może wystąpić w przebiegu alergicznego nieżytu nosa. Jest to najczęściej występująca u dzieci choroba alergiczna. Objawia się zapaleniem błony śluzowej nosa o podłożu alergicznym. W Polsce może dotyczyć nawet 25 proc. dzieci.

W przypadku alergicznego nieżytu nosa dziecko może skarżyć się na ciągle zapchany nos, surowiczy, wodnisty katar, kichanie, świąd nosa, a także zapalenie spojówek (zaczerwienienie i uczucie pieczenia).

Przewlekły alergiczny nieżyt nosa przyjmuje najczęściej postać śluzowej, przejrzystej wydzieliny z nosa. Niedrożność nosa u dziecka może być jedynym objawem choroby. Dotyczy to szczególnie mniejszych dzieci. Inne objawy alergicznego nieżytu nosa u dziecka to: chrząkanie, podkowy pod oczami, popękane wargi czy głośne oddychanie.

Na rozwój nawracającego kataru u dziecka mają w tym przypadku wpływ czynniki genetyczne oraz ekspozycja na pewne alergeny, jak pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, alergeny zwierząt czy grzybów. Warto pamiętać, że katar sienny u dziecka może występować razem z astmą, alergią pokarmową, atopowym zapaleniem skóry, zapaleniem zatok przynosowych czy zapaleniem spojówek.

Uczucie zatkania nosa u dziecka i wyciek – co to znaczy?

Niealergiczny przewlekły katar u dziecka może mieć wiele przyczyn. Przyczyny przewlekłego nieżytu nosa u dziecka to:

• infekcja bakteryjna lub wirusowa;
• leki (obrzęk błony śluzowej wywołany przez leki: katar polekowy wywoływać mogą niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki sympatykomimetyczne nadużywane miejscowo, inhibitory konwertazy angiotensyny);
• zaburzenia hormonalne (np. okres dojrzewania, niedoczynność tarczycy);
• naczynioworuchowy (suchość w nosie oraz katar wywoływany przez suche i zimne powietrze lub środki chemiczne);
• smakowy nieżyt nosa (ostre przyprawy), a także nieżyt nosa wywołany przez pokarmy, barwniki i środki konserwujące zawarte w żywności. Pojawia się najczęściej jako wodnista wydzielina z nosa;
• polipy nosa i zatok przynosowych (tzw. katar zatokowy – gęsty, ropny, biały lub żółty);
• zapalenie zatok przynosowych;
• ciało obce w nosie;
• wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego;
• skrzywienie przegrody nosa;
• zaburzenia rzęsek.

Kiedy dziecko ma długo trwający katar, a domowe sposoby leczenia zawodzą, celem ustalenia przyczyny schorzenia błony śluzowej nosa, należy skonsultować się z lekarzem.

Długo utrzymujący się katar – zielony, gęsty, cuchnący, z jednej dziurki

Przeziębienie jest jedną z najczęstszych przyczyn kataru u dzieci. Wraz z rozwojem choroby dochodzi do zmiany charakteru wydzieliny z nosa. Początkowo jest ona wodnista, następnie po kilku dniach choroby staje się gęstsza i przechodzi w zielonkawo-żółty ropny katar. Zmiana wyglądu kataru nie przesądza o tym, czy jest to zakażenie wirusowe, czy bakteryjny. Po wyleczeniu zarówno kaszel, jak i ciągły katar u dziecka mogą utrzymywać się jeszcze nawet dwa tygodnie.

Jeśli dziecko ma ciągle katar, którego przyczyną jest alergia, z reguły jest on surowiczy, śluzowy, wodnisty. Dla obecności ciała obcego w nosie charakterystyczny jest cuchnący katar, zazwyczaj wyciek wydzieliny z tylko z jednej dziurki.

Katar chroniczny u dziecka wywołany zapaleniem nosa i zatok przynosowych charakteryzują dodatkowe objawy: ból głowy, kaszel, cuchnący oddech. Katar zatokowy jest często gęsty. W przeroście migdałka gardłowego u dziecka występuje często bezbarwny katar, a także chrapanie w nocy, oddychanie przez otwarte usta, co nadaje twarzy dziecka „gapiowaty” wygląd.

Co robić, kiedy dziecko ma długotrwały katar?

W ostrym, krótko trwającym nieżycie nosa, z reguły katar ustępuje samoistnie, stan ten wymaga jedynie przeczekania. Jeśli katar przechodzi w przewlekły, niezbędne może być zastosowanie leków. Postępowanie z dzieckiem cierpiącym na chroniczny katar, uzależnione jest od przyczyny jego wystąpienia.

Pomóc może płukanie nosa dziecka hipertoniczną solą fizjologiczną lub jałową wodą morską, które zakupić można bez recepty w aptece. Dostępne są również preparaty umożliwiające jej rozpylanie w nosie. Aby złagodzić objawy można zastosować krople do nosa obkurczające błonę śluzową. Ważne, aby pamiętać przy tym, że maksymalnie można je stosować kilka dni – przy dłuższym użyciu doprowadzą paradoksalnie do trudnego do wyleczenia polekowego nieżytu nosa).

W przewlekłym katarze alergicznym stosuje się leki przeciwhistaminowe oraz glikokortykosteroidy donosowe. W przewlekłym zapaleniu nosa i zatok przynosowych podstawowe znaczenie ma zapewnienie prawidłowej drożności nosa (wycięcie migdałka gardłowego, korekcja skrzywionej przegrody nosa). W katarze polekowym niezbędne jest odstawienie leku.

Jak leczyć przewlekły katar u dziecka – sposoby na złagodzenie objawów

1. Należy pamiętać o regularnym oczyszczaniu nosa i udrożnianiu przewodu nosowego przy użyciu inhalacji z soli kuchennej czy preparatów z wodą morską. W przypadku starszych dzieci można stosować krople obkurczające błonę śluzową.
2. Istotne znaczenie ma również nawilżanie powietrza za pomocą specjalnych preparatów, które nie tylko poprawiają jego jakość, ale też skutecznie usuwają szkodliwe mikroorganizmy.
3. Rodzice powinni nauczyć dziecko samodzielnego wycierania nosa, dzięki czemu u malucha nie wystąpi podrażnienie gardła. Zalegająca wydzielina nie przedostanie się do oskrzeli czy zatok.
4. Polecane są inhalacje z szałwii lub anyżu oraz picie herbaty z dodatkiem soku malinowego. Nawadnianie organizmu za pomocą różnych płynów pozwala rozrzedzić wydzielinę i pomaga w oczyszczaniu nosa.
5. Zazwyczaj nie ma przeciwwskazań, by zabierać dziecko na spacer. Pod warunkiem że u malucha nie występuje wysoka temperatura. Świeże powietrze znacznie ułatwia oddychanie.
6. Do posiłków warto dodawać czosnek i cebulę. Oba produkty mają działanie antybakteryjne i są zaliczane do naturalnych antybiotyków.