Czat z pediatrą immunologiem - szczepienia

Od kilku miesięcy w każdą środę wieczorem na naszym fan page'u na Facebooku odbywa się czat z ekspertem. Co tydzień jest to ktoś inny. Na wasze pytania odpowiadali już m.in. ginekolog, psycholog, stomatolog, doradca zawodowy, coach, alergolog i doradca laktacyjny.

Oto najciekawsze pytania i odpowiedzi (poddaliśmy je małej redakcji) wybrane z waszej rozmowy z pediatrą immunologiem Pawłem Grzesiowskim z Instytutu Profilaktyki Zakażeń, która miała miejsce w styczniu 2014 r.

Jeśli chcecie uczestniczyć w kolejnych, nie zapomnijcie zapisać się na nasze wydarzenie.

PRZECIWWSKAZANIA DO SZCZEPIENIA

1. Czy ząbkowanie jest przeciwwskazaniem do szczepienia?

Generalnie nie, ale niektóre dzieci w czasie ząbkowania gorączkują, mają katar i kaszel. Zwykle kiedy pojawią się takie objawy, odracza się szczepienie.

*

2. Do kiedy trzeba zaszczepić dziecko na odrę, świnkę i różyczkę? Dziecko dopiero pozbyło się kataru, ale jeszcze kaszle, ile odczekać?

Po infekcji wirusowej zwykle odczekuje się 7-10 dni, ale ostateczna ocena należy do pediatry, który będzie badać dziecko.

To też może Cię zainteresować: Szczepienie na meningokoki

*

3. Jaki okres "wolny od szczepień" zaleca Pan dziecku, które było leczone w szpitalu, a potem w domu na obustronne zapalenie płuc i oskrzeli. Wcześniej miało nieustający katar w zatokach przez 8 tygodni, który teraz, po tygodniu spokoju, wrócił.

Zalecana przerwa po ciężkiej infekcji wynosi mniej więcej 4 tygodnie, ale ostateczną decyzję powinien podjąć lekarz po badaniu.

*

4. Jak zaszczepiłby Pan obecnie swoje dziecko, gdyby urodziło się dzisiaj?

Codziennie podejmuję decyzje razem z rodzicami, nic nie zmienia się, jeśli dziecko jest zdrowe. Można zastanowić się nad tym, czy szczepić w pierwszej dobie życia. Można ewentualnie przesunąć szczepienia, ale muszą być spełnione pewne warunki - matka "ujemna" pod względem HBV oraz środowisko wolne od gruźlicy. Pozostałe szczepionki powinny być podawane w zależności od tego, jak rozwija się dziecko.

*

5. Czy wzmożone napięcie mięśniowe oraz asymetria ciała są przeciwwskazaniem do pierwszych szczepień?

Wzmożone napięcie może być objawem innych problemów neurologicznych i z tego powodu bywa powodem przesunięcia terminu szczepień. Generalna zasada jest taka, że szczepimy zdrowe dziecko lub chore ale w stanie remisji choroby lub w okresie "pełnej kontroli lekami".

A co w przypadku obniżonego napięcia? Czy lekarz powinien przesunąć lub zrezygnować ze szczepienia dziecka z taką przypadłością?

To jest kwestia indywidualna - na pewno musi zbadać dziecko i ocenić czy obniżone napięcie jest wynikiem choroby, czy może wynika z indywidualnego toru rozwojowego dziecka

Czytaj też: Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt

POMINIĘTE SZCZEPIENIA

6. Czy jeśli przerwa między podaniem kolejnych dawek szczepienia np. na WZW B jest dłuższa niż zaleca się w kalendarzu szczepień, dziecko traci odporność? Jeżeli tak, w jakim czasie to następuje?

Im większe odstępy między podaniem kolejnych dawek szczepionki, tym większe ryzyko, że nie wytworzy się pamięć immunologiczna, w takim stopniu, jak wtedy, gdybyśmy trzymali się prawidłowego schematu szczepień. To wynika z natury komórek odpornościowych, które z czasem umierają. W przypadku WZW B, przerwa między pierwszą a drugą dawką nie powinna być dłuższa niż 3 miesiące, a między drugą a trzecią - dłuższa niż rok.

Czytaj też: Szczepić czy nie szczepić?

*

7. Od podania dziecku drugiej dawki szczepionki na WZW B upłynęły prawie 2 lata (dziecko ma 3 lata). Czy jest teraz sens podawać trzecią dawkę?

Należy podać brakującą dawkę, a miesiąc później ocenić we krwi przeciwciała.

Sprawdź na następnej stronie, jakie mogą być rekacje po szczepieniu.

REAKCJE PO SZCZEPIENIU

8. Czy to prawda, iż szczepienie MMR w 13.-14. miesiącu życia dziecka jest najniebezpieczniejszym szczepieniem?

Nie zgadzam się, że jest najniebezpieczniejsze. Szczepionka zawiera trzy żywe wirusy i przez to może wywoływać najwięcej objawów niepożądanych, ale nie jest to szczepionka, która wywołuje choroby.

- Czy priorix jest lepszym rozwiązaniem?

- Ta szczepionka jest inaczej produkowana niż MMR i daje mniej odczynów gorączkowych, ale obie są zarejestrowane i dopuszczone do stosowania.

- Może pan wymienić kilka objawów niepożądanych?

Najczęstsze to gorączka, wysypka, pogorszenie nastroju, zmniejszenie apetytu, małopłytkowość, biegunka, obrzęk ślinianki, ból w miejscu wkłucia.

Czytaj też: Odra - o co tyle hałasu

*

9. Jestem mamą chłopca z autyzmem. Nigdy nie dowiem się, czy szczepionka MMR to spowodowała. Najgorsze jest to, że nie myślę nawet o kolejnym dziecku, bo nie chcę przez wszystko przechodzić drugi raz. Mogłabym mieć drugie dziecko, ale co wtedy? Szczepić je, czy nie? Co jest gorsze? Autyzm, czy choroby, na które dziecko mogłoby zachorować, jeśli nie byłoby szczepione? Autyzm nie jest chorobą śmiertelną, ale świnka i różyczka także nie. Moim zdaniem ta szczepionka powinna być nieobowiązkowa, jak we Włoszech. Każdy z rodziców powinien mieć wybór.

Nie ma żadnych dowodów na to, że szczepienie wywołuje autyzm. Zaszczepiono setki milionów ludzi na całym świecie, i nie ma setek milionów przypadku autyzmu. W większości przypadków dokładne badanie dziecka przed szczepieniem pozwala zauważyć ewentualne problemy z układem nerwowym. Szczepienie może te problemy nasilać, dlatego trzeba domagać się dokładnego badania przed zaszczepieniem dziecka.

10. Dlaczego po MMR u wielu dzieci uaktywnia się autyzm? Nie mówię że szczepienie powoduje autyzm, ale fakt jest taki, że po tym szczepieniu URUCHAMIA się autyzm.

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, ale po pierwsze wg aktualnej wiedzy, autyzm to choroba genetycznie uwarunkowana, po drugie rozpoznanie autyzmu zwykle przypada na drugi rok życia, co zbiega się z terminem szczepienia MMR, a po trzecie, biorąc pod uwagę fakt, że autyzm, polega na zaburzeniu powstawania połączeń wewnątrzmózgowych, jego przebieg może zostać nasilony przez alergię, infekcję, nieprawidłową florę jelit, związki chemiczne zawarte w diecie itp. Szczepieniu MMR często towarzyszy gorączka i niespecyficzna stymulacja komórek odpornościowych, co może spowodować zwiększenie miejscowej reakcji zapalnej w mózgu, a przez to nasilenie autyzmu. Dlatego opóźnienie szczepienia MMR do okresu wytworzenia wszystkich najważniejszych połączeń mózgowych, czyli do końca drugiego roku życia, u dzieci z ryzykiem autyzmu jest według mnie korzystnym rozwiązaniem. Każde dziecko wymaga jednak indywidualnego ustalenia terminu szczepienia w zależności od tego, jakie ma objawy w wieku 12 miesięcy.

A co z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, które na tym etapie rozwoju są nie do zdiagnozowania, czy podanie szczepionki nie obciąża dodatkowo OUN (ośrodkowego układu nerwowego)?

Jeśli uznajemy, że szczepienie jest ingerencją w układ odporności, to jest oczywiste, że istnieją powiązania między układem odporności a układem endokrynnym i neurologicznym. Jednak TO NIE OZNACZA, że każda ingerencja w układ odporności powoduje choroby. Pamiętajmy, że szczepienie to znacznie mniejsza stymulacja niż zachorowanie, a nie mamy przypadków autyzmu po różyczce, śwince czy odrze.

*

11. Mam niespełna 7-miesięczne dziecko. Proszę o informację, w jaki sposób pediatra oceni moją córkę na wizycie kontrolnej pod kątem autyzmu?

Nie jest prawdą że w wieku 7 miesięcy nie ocenia się rozwoju dziecka. W tym wieku nie można stwierdzić autyzmu, ale można ocenić, czy występują cechy lub zachowania predysponujące do niego. Zwraca się uwagę np. na koncentrację wzroku, uśmiech oraz reakcje na dźwięki czy przytulenie, odgłosy zwierząt, nowe sytuacje, zabawki czy ludzi.

*

12. Czy przez kilkanaście dni po szczepieniu odporność jest obniżona? Moje dwie córki kilkakrotnie mocno chorowały po szczepieniu i nie wiem, czy to zbieg okoliczności, czy skutek obniżonej odporności. Za każdym razem kiedy idę na szczepienie z młodszą córką, boję się, że ona zaraz potem coś złapie. Może podawać wtedy probiotyki na wszelki wypadek?

Po szczepieniu odporność nie obniża się, ale częściowo angażuje w odpowiedź na szczepienie. To z kolei może spowodować większą podatność na infekcje, ale taka sytuacja trwa 2-3 dni. Natomiast co do probiotyków, można je stosować profilaktycznie, ale nie ma pewności, że to coś zmieni.

*

13. Jestem mamą trojki dzieci. Wszystkie były szczepione, choć z wielkim bólem i strachem (moim nie dzieci). Nie jestem ani za, ani przeciw szczepieniom. Po prostu nie wierzę w ich bezpieczeństwo. Pediatra na moje wątpliwości powiedziała: trzeba liczyć na szczęście.

Nie można wierzyć w bezpieczeństwo szczepień, bo nie jest to kwestia wiary tylko nauki. Szczepienia nie wywołują tak poważnych powikłań jak zachorowania i to jest najważniejsze. A jeśli raz na wiele tysięcy dawek pojawia się jakieś działanie niepożądane, to najczęściej jest to problem osoby szczepionej i jej odmiennego układu odporności.

Sprawdź, jakie są możliwe powikłania poszczepienne.

OCHRONA I WYBÓR PREPARATU

14. Czy to prawda ze szczepienie przeciwko ospie nie chroni w 100 proc.? Słyszałam, że niektóre dzieci zaraziły się mimo szczepienia, tyle że przechodziły tę chorobę lżej?

Szczepienia są po to, by nie zachorować lub nie zachorować ciężko. Wszystko zależy od tego, na jak duży kontakt z wirusem czy bakterią będzie narażona osoba szczepiona. Jeśli na bardzo duży, to może dojść do przełamania odporności, ale jeśli nawet tak się stanie i zaszczepione wcześniej dziecko jednak zachoruje, będzie to lżej przechodzić.

*

15. Czy szczepionki skojarzone (5w1, 6w1) są lepsze od bezpłatnych? Jeśli noworodek został w szpitalu zaszczepiony przeciwko WZW typu B szczepionką Engerix, to czy kolejne szczepienie może odbyć się szczepionką 6w1, czy lepiej 5w1 + WZW B Engerix? Czy szczepienie WZW B oraz DTP i Hib musi się odbyć tego samego dnia?

Szczepionki skojarzone (5w1, 6w1) są lepsze od bezpłatnych, ale każda szczepionka powinna być dostosowana do konkretnego dziecka. Jeśli rozwija się ono prawidłowo, przybywa na wadze i jest zdrowe, można podać szczepionkę 5w1 lub 6w1.

W polskim kalendarzu szczepień szczepionka 6w1 nie "pasuje" do wszystkich terminów, ponieważ trzeba podać dodatkowe dawki szczepionki przeciwko WZW B i polio. To wymaga wspólnej decyzji lekarza i rodziców.

Jeśli noworodek w szpitalu został zaszczepiony przeciwko WZW typu B szczepionką Engerix, to warto kontynuować szczepienia preparatami tego samego producenta z serii 3w1, 4w1, 5w1 lub 6w1 na bazie Infanrix. Szczepienie DTP, Hib oraz przeciw WZW B nie muszą się odbyć tego samego dnia.

Czytaj też: Szczepionka przeciwko Hib