Strach przed pobraniem krwi u dziecka – jak pomóc dziecku?

Pobranie krwi – jak wygląda badanie

Przed pobraniem krwi – umawiając dziecko na konkretny termin – warto dopytać, jak wygląda ono w wybranej placówce. Niektóre z nich umożliwiają przyjście z dzieckiem na wskazaną godzinę, dzięki czemu skraca się czas oczekiwania na swoją kolej, aby nie potęgować stresu rodziców i dziecka.

Wiele miejsc preferuje, aby pobieranie krwi odbywało się rano, np. do godziny 10. Zwykle też dziecko powinno być na czczo, choć w przypadku najmłodszych dzieci dopuszcza się lekkostrawny posiłek 3 godziny przed pobieraniem krwi. Rodzic może zostać również poproszony o wcześniejsze zadbanie o to, by dziecko wypiło w określonym czasie przed badaniem określoną ilość wody niegazowanej, która umożliwi łatwiejszy przepływ krwi. Personel może także zasugerować wskazówki dotyczące ubioru (łatwego do zdjęcia lub podwinięcia w miejscu pobierania krwi) lub zabrania ze sobą ulubionej zabawki.

Wiele miejsc posiada gabinety dostosowane do potrzeb najmłodszych pacjentów – np. pod kątem przyjaznego wystroju pomieszczenia i zabawek. Niektóre placówki umożliwiają także pobieranie krwi u dziecka w domu. W trakcie badania osoba je przeprowadzająca nawiązuje przyjazny kontakt z dzieckiem, informuje o tym, co będzie robić, a to pozwala zadbać o poczucie bezpieczeństwa dziecka.

To też może Cię zainteresować: Lęk przed ciążą – czy to normalne?

Pobranie krwi – jak przygotować dziecko?

• Zaopiekuj się swoimi emocjami – zastanów się, co jako rodzic czujesz w związku z pobieraniem krwi, jakie są twoje doświadczenia z tym związane?
• Wytłumacz dziecku, na czym polega pobieranie krwi – powiedz, po co się je wykonuje oraz w jaki sposób. Możecie spróbować odegrać sytuację badania z udziałem maskotek. Ważne, aby nie okłamywać dziecka, opowiadając o przebiegu wizyty, nie zapewniać, że badanie jest bezbolesne, ale także dostosować formę wypowiedzi i ilość przekazywanych informacji do jego wieku.
• Obejrzyjcie miejsce – jeśli placówka medyczna dysponuje zdjęciami gabinetu pobrań na stronie internetowej, można dziecku pokazać, jak wygląda miejsce, do którego idziecie.
• Nazwij emocje dziecka – zaakceptuj i nazwij emocje dziecka. Postaraj się ich nie umniejszać (np. poprzez komunikaty „Nie ma się czego bać”, „Jesteś już duża/y, dasz radę”), zamiast tego wyraź wsparcie i zrozumienie, np. mówiąc „Widzę, że bardzo nie chcesz iść na badanie.”
• Zapewnij dziecko o swojej obecności – powiedz, że przez cały czas badania będziesz przy nim i jak możesz go wspierać w tej sytuacji (np. mocno przytulając, sadzając sobie na kolanach).

Zobacz, kiedy pojawia się lęk separacyjny u dziecka i ile trwa

Techniki pobierania krwi u dzieci

Krew do badania może być pobierana np.:

• z palca,
• żyły w zgięciu łokcia,
• z wierzchu dłoni.

Warto nie obiecywać dziecku konkretnego sposobu pobierania krwi, gdyż nie zawsze i nie przy wszystkich rodzajach badań dany sposób jest możliwy. Osoba pobierająca krew odkaża miejsce wkłucia, które należy ucisnąć po wyjęciu igły, aby zapobiec powstaniu siniaka. Bezbolesne pobieranie krwi u dzieci mogą wspomóc specjalne maści lub plastry, które stosuje się w miejscu ukłucia, aby dodatkowo, miejscowo je znieczulić. Decyzję, jak często badać dziecku krew, najlepiej skonsultować z lekarzem – zazwyczaj badanie takie wykonuje się w razie potrzeby.

To też może Cię zainteresować: Jak odkazić ranę dziecku?

Dziecko boi się pobierania krwi – jak mu pomóc?

Badania pokazują, że procedury związane z użyciem igieł są opisywane przez hospitalizowane dzieci jako najbardziej przerażające [1]. Strach ten może powodować zachowania unikowe czy chęć zapobiegania jakiejkolwiek ekspozycji związanej z igłami. Strach przed igłami (w niektórych badaniach dotyczący nawet 63% populacji) może dotyczyć większej ilości osób niż fobia przed igłami (3,5% do 10% populacji) [2]. Gdy dziecko panicznie boi się pobierania krwi, może przejawiać duże trudności zarówno w sytuacji badania, jak i przed nim.

Sprawdź, do jakiego wieku spanie z dzieckiem jest normalne

Jak przełamać strach przed pobraniem krwi u dziecka?

• Zastosowanie znajdą wskazówki przytoczone wcześniej, typu: zapoznanie z miejscem, procedurą i przebiegiem badania, powodem, dlaczego jest ono potrzebne, a także zaopiekowanie emocji dziecka.
• Opowiedzenie mu, czym jest lęk lub strach i do czego nam służy – można w tym celu użyć bajki terapeutycznej, podzielić się swoimi doświadczeniami.
• Zaproponować sposoby na poradzenie sobie z strachem – mogą to być techniki relaksacyjne lub oddechowe, przytulenie do rodzica lub maskotki, wcześniejsze odegranie scenki. W sytuacji badania możesz zapytać: „Wolisz siedzieć mi na kolanach, czy trzymać mnie mocno za rękę?”.
• Nagroda za pobranie krwi – czy warto? Lepiej wspólnie z dzieckiem stworzyć plan dnia, uwzględniając po pobieraniu krwi przyjemne aktywności niż bezpośrednio dziecko nagradzać. Podobnie lepiej zastosować komunikat „Możesz być z siebie dumna/y” niż „Jestem z ciebie dumna/y”. Rozwiązania te będą bardziej koncertowały się na wzmacnianiu dziecięcej sprawczości niż na ukierunkowywaniu dziecka na ocenę przez dorosłego.
• Nie każde dziecko po badaniu będzie chciało wspominać i rozmawiać o sytuacji pobierania krwi – zdarza się, że dzieci szybko o tym zapominają. Warto pójść za potrzebami dziecka.
• Rozważenie zastosowania miejscowo znieczulających plastrów lub maści lub pobieranie krwi u dziecka w domu.

To też może Cię zainteresować: Koszmary senne u dzieci – jak się ich pozbyć?

Przyczyny lęku przed pobraniem krwi u dziecka

Badania wskazują, że na odczuwanie lęku przed igłami np. w sytuacji pobierania krwi mogą wpływać zarówno genetyczne czynniki, jak i życiowe doświadczenia. Wiele osób w późniejszym życiu, deklarujących fobię przed igłami, miało w przeszłości trudne sytuacje z tym związane.

Na obecność lęku przed igłami lub pobieraniem krwi mogą wpływać trudne doświadczenia hospitalizacji czy nieprzyjemnych procedur medycznych – nie zawsze związane z osobą doświadczającą lęku, ale także z obserwowaniem przeżyć bliskich osób. Niekiedy lęk może być wywołany bardziej przez samą sytuację badania niż przez obiekt typu igła lub obawę przed bólem w momencie wkłucia.

Istnieje również teoria ewolucyjna wskazująca na potrzebę naszych przodków związaną z unikaniem w przeszłości ran kłutych oraz ostrych obiektów jako zagrażających życiu. W wyniku ekspozycji na taki bodziec była uruchamiana reakcja typu walcz albo uciekaj [3].

Procedury medyczne, takie jak pobieranie krwi, mogą być dla dziecka stresujące czy nieprzyjemne. Jednocześnie stanowią one element profilaktyki i dbania o zdrowie. Warto więc od najmłodszych lat zadbać o pozytywne doświadczenia związane z wizytą u lekarza czy pobieraniem krwi, dbając zarówno o samo miejsce i przebieg sytuacji badania, jak i o odpowiednie wsparcie udzielane w tym czasie dziecku.