Zielone wody płodowe – wygląd, konsekwencje, postępowanie

Wody płodowe – co to jest?

Wody płodowe, inaczej płyn owodniowy, to płyny otaczający płód. Pełnią one bardzo ważną rolę m. in poprzez wytworzenie odpowiedniego środowiska dla rozwoju płodu. Płyn owodniowy ma właściwości antybakteryjne, co chroni przed zakażeniami, a także odpowiada za wytworzenie odpowiedniej przestrzeni dla poruszającego się płodu.

Kolejną ważną funkcją wód płodowych jest ochrona przed urazami brzucha ciężarnej. Ponadto płyn owodniowy bierze udział w prawidłowym rozwoju płuc, przewodu pokarmowego, czy układu mięśniowego dziecka. Wody płodowe zapewniają również transport substancji odżywczych oraz chronią przed wahaniami temperatury.

Za produkcję płynu owodniowego w poszczególnych okresach ciąży odpowiadają różne struktury, a jego objętość zmienia się w czasie trwania ciąży. Źródła płynu owodniowego stanowią m. in. mocz płodu, płuca, przewód pokarmowy, transport płynu od matki czy przez powierzchnię ciała płodu.

Przeczytaj też: Mięśniaki macicy – przyczyny, objawy, leczenie

Wody płodowe – kolor – jak wyglądają wody płodowe?

Płyn owodniowy w prawie 99. procentach składa się z wody. Prawidłowe wody płodowe są przejrzystym, niekiedy delikatnie żółtawym płynem. Kolor wód płodowych pod koniec ciąży zmienia się na nieco mleczny, a same wody mogą wydawać nieco bardziej mętne. Nieprawidłowe zabarwienie wód płodowych np. wody płodowe zielone, może niekiedy zwiastować zaburzenia funkcjonowania płodu.

Płyn owodniowy zawiera różne substancje niezbędne dla prawidłowego rozwoju płodu jak np. elektrolity, aminokwasy, czy immunoglobuliny. Oprócz tego występują w nim również niektóre witaminy np. witamina B1 czy C. W jego skład wchodzi wiele ważnych hormonów (np. gonadotropina kosmówkowa, prolaktyna) oraz glukoza. Wody płodowe zawierają również substancje i komórki układu odpornościowego odpowiedzialne za obronę organizmu przed zakażeniami.

Zobacz też: Retinopatia wcześniacza – przyczyny, objawy, leczenie

Kiedy wody płodowe mogą być zielone?

Niekiedy kolor wód płodowych może być objawem różnych nieprawidłowości płodu. Do jednej z częściej stwierdzanych przy porodzie zmian zabarwienia wód płodowych należą tzw. zielone wody płodowe. Co oznaczają?

Kiedy wody płodowe są zielone, przyczyna, jaką należy podejrzewać w pierwszej kolejności, to wewnątrzmaciczne oddanie smółki przez płód, w wyniku jego niedotlenienia lub zakażenia. Smółka to substancja zawarta w jelitach płodu, która składa się m. in z żółci, mazi płodowej, złuszczonych komórek czy śluzu.

Prawidłowa smółka ma kolor zielono-żółty i zostaje wydalona pierwszego dnia urodzenia dziecka. Zdarza się jednak czasami, zwłaszcza u dzieci niedotlenionych, że jeszcze przed porodem dochodzi do przyspieszenia pracy jelit płodu i wydalenia smółki do wód płodowych, co powoduje zmianę ich zabarwienia. Zaobserwować można wówczas charakterystyczne zielone wody przy porodzie. Smółka w wodach płodowych może wystąpić nawet u 15. proc rodzących i nie zawsze powoduje skutki dla płodu. U części noworodków jednak konsekwencją obecności smółki w płynie owodniowym jest tzw. zespół aspiracji smółki (MAS).

Zespół aspiracji smółki – przyczyna zielonych wód płodowych

Zespół aspiracji smółki (MAS) rozwija się najczęściej u noworodków donoszonych lub przenoszonych. Istota choroby polega na przedostawaniu się smółki do dróg oddechowych i zamknięciu, w zależności od rozmiaru drobin, światła oskrzeli lub oskrzelików. Doprowadza to do wystąpienia zaburzeń oddychania u noworodka. Wzrasta również ryzyko zakażeń bakteryjnych.

Zaraz po urodzeniu pojawiają się objawy niewydolności oddechowej, które mają tendencję do szybkiego narastania. Występuje duszność, wzrost częstości oddechów, wciąganie międzyżebrzy czy sinica. Noworodek z reguły dostaje niską punktację w skali Apgar.

Zielony płyn owodniowy powoduje niekiedy, zwłaszcza przy dłuższym przebywaniu w nim, również zmianę zabarwienia powłok noworodka po porodzie. Konsekwencją zielonych wód płodowych jest delikatne żółtawe zabarwienie paznokci i skóry dziecka. Zespół aspiracji smółki czasami doprowadza do różnych powikłań u dziecka; konsekwencje to m. in. odma opłucnowa czy osierdziowa.

Zielone wody płodowe – postępowanie

Postępowanie w przypadku zespołu aspiracji smółki zależy od stanu noworodka po urodzeniu. Podstawowe znaczenie ma stabilizacja stanu ogólnego dziecka. Stosuje się różne procedury w celu zapewnienia jak najlepszego utlenowania krwi. W zależności od stanu dziecka, zastosowanie może znaleźć tlenoterapia bierna, ciągłe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych (CPAP) czy wentylacja mechaniczna.

W przypadku objawów nadciśnienia płucnego zastosowanie znajduje wziewny tlenek azotu (iNO). Prowadzi się również zabiegi fizykoterapii, wspomagające usuwanie smółki z dróg oddechowych. Niekiedy, zwłaszcza przy ciężkim przebiegu choroby, dziecku należy podać surfaktant egzogenny. Noworodek musi mieć zapewnioną odpowiednią podaż płynów i substancji mineralnych. Aby zapobiec zakażeniu, stosuje się antybiotyki.