Zespół Ashermana – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest zespół Ashermana?

Zespół Ashermana to choroba, która wiąże się z powstawaniem zrostów wewnątrzmacicznych, które w skrajnych przypadkach mogą zamknąć światło macicy. Występowanie zrostów może powodować ustanie miesiączek, niepłodność czy być przyczyną poronień. Czynniki ryzyka identyfikowane z tą dolegliwością dotyczą wszelkich operacji i zabiegów, jakie mają na celu uszkodzenie lub mogą uszkodzić ścianę macicy. Nie jest znane leczenie, które trwale usuwałoby zrosty, bez obawy ich ponownego pojawienia się.

Przyczyny powstawania zespołu Ashermana i czynniki ryzyka

Główną przyczyną powstawania zrostów w przebiegu zespołu Ashermana jest uszkodzenie ścian macicy. Do uszkodzeń najczęściej dochodzi w czasie wykonywania zabiegu łyżeczkowania po poronieniu, porodzie, w czasie aborcji – w 90% to właśnie przebyte abrazje są odpowiedzialne za zrosty wewnątrzmaciczne, zarówno w jamie macicy, jak i w szyjce.

Macica, której ściana została złuszczona, czyli jej ciągłość została przerwana i powstało mechaniczne uszkodzenie, może predysponować do powstawania zrostów. Nie jest dokładnie znany patomechanizm ich występowania i nie ma leczenia, które gwarantowałoby usunięcie zrostów bez powstawania nowych.

To też może Cię zainteresować: Hymenotomia – zabieg nacięcia błony dziewiczej

Czynniki ryzyka, jakie wpływają na powstawanie zrostów wewnątrzmacicznych:

• łyżeczkowania w okresie okołoporodowym,
• ablacja endometrium – trwałe usunięcie endometrium w macicy,
• diagnostyczne łyżeczkowanie,
• miomektomia mięśniaków,
• zakażenie po łyżeczkowaniu,
• embolizacja tętnicy macicznej,
• operacja histeroskopowa,
• gruźlica macicy.

Diagnostyczne łyżeczkowanie jamy macicy charakteryzuje się mniejszym ryzykiem zrostów od abrazji po porodzie. Miomektomia, czyli usunięcie mięśniaków to czynnik, dotyczący głównie kobiet, które nie rodziły.

Przeczytaj też: Mięśniaki macicy – przyczyny, objawy, leczenie

Zespół Ashermana – konsekwencje zdrowotne

Z czym wiąże się zespół Ashermana? Bardzo często kobiety dowiadują się o zrostach w macicy przez przypadek, gdyż głównym objawem, z jakim się zmagają, są bardzo skąpe miesiączki, czego one same nie uważają za problem.

Jednak zespół Ashermana może dawać inne objawy, z których najważniejsze to bezpłodność czy poronienia nawykowe. W zależności od miejsca, w którym znajdują się zrosty, można spodziewać się określonych konsekwencji.

Przeczytaj też: Pęknięcie macicy – przyczyny, objawy, leczenie, rokowania

Zrosty zlokalizowane w szyjce macicy mogą spowodować, że krew miesiączkowa będzie miała utrudniony odpływ. Zawężają one światło szyjki, przez co krew może się zatrzymywać w jamie macicy, a nawet cofać się przez jajowody do jamy otrzewnej. W ten sposób u kobiety może rozwinąć się endometrioza lub torbiele endometrialne. Nie jest to pewna przyczyna, ale naukowcy wsteczne cofanie krwi miesiączkowej uważają za jeden z czynników ryzyka powstawania endometriozy.

Skąpe miesiączki, całkowite zatrzymanie krwi miesięcznej i bolesność to kolejne objawy zespołu Ashermana.

Duże zrosty w jamie macicy mogą zamykać światło jajowodów. To sprawia, że mimo owulacji komórka jajowa nie ma możliwości zapłodnienia. Zespół Ashermana jest ważną przyczyną niepłodności wśród kobiet.

Zrosty są także czynnikiem prowadzącym do poronień. Zarodek nie ma możliwości zagnieżdżenia się w ścianie macicy i prawidłowego rozwoju. To sprawia, że kobiety mogą ronić wielokrotnie do czasu, aż zrosty nie zostaną usunięte, a nawet to nie jest gwarancją powodzenia w trakcie kolejnej ciąży.

Przeczytaj też: Czy można uniknąć nacięcia krocza w trakcie porodu?

Diagnostyka i leczenie zespołu Ashermana

Diagnostyka zrostów wewnątrzmacicznych skupia się głównie na badaniach inwazyjnych. Można wykryć zrosty w trakcie wykonywania USG, jednak nie zawsze jest to badanie do końca miarodajne.

Głównym badaniem, jakie wykonuje się, aby określić skalę problemu, jest histeroskopia. Polega na obejrzeniu wnętrza macicy za pomocą sondy optycznej, wprowadzonej przez kanał szyjki macicy. Jest to pewna metoda, gdyż operator może zobaczyć, jak wyglądają zrosty i ocenić ich stopień zaawansowania. To ważne, gdyż dokładna klasyfikacja zrostów jest potrzebna do planowania i poprowadzenia zabiegu ich usunięcia.

Jeśli zrosty mogą zostać uwolnione w trakcie histeroskopii, wprowadza się do jamy macicy narzędzie, którego zadaniem jest przecięcie miejsca łączącego zrost ze ścianą macicy.

Kolejnym inwazyjnym badaniem jest histerosalpingografia. Polega na podaniu środka kontrastowego do jamy macicy, a następnie wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego. Dzięki temu dokładnie widać miejsca zrostów i wnętrze narządu.

Nie ma ustalonego leczenia zespołu Ashermana, dzięki któremu kobieta miałaby pewność, że zrosty zostaną trwale usunięte i już nie powrócą. Aktualnie leczenie polega na chirurgicznym usunięciu zrostów, np. w przebiegu histeroskopii. Są prowadzone badania z wykorzystaniem komórek macierzystych do leczenia zespołu Ashermana, jednak te badania wciąż są w fazie testów.

Sprawdź, kiedy będziesz miała owulację

Ciąża a zespół Ashermana

Jeśli występują zrosty w macicy, ale kobiecie uda się zajść w ciążę, rokowania są niepewne. Ciąża współistniejąca z zespołem Ashermana traktowana jest jak ciąża wysokiego ryzyka. Zarodek znajdujący się w macicy może ulec samoistnemu poronieniu, a jeśli uda się donosić ciążę dłużej niż do 22. tygodnia, jest ryzyko porodu przedwczesnego.

Jakie konsekwencje dla płodu ma zespół Ashermana? Wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu, czyli IUGR. Dziecko przestaje rosnąć, co można zauważyć na USG, gdy wielkość dziecka nie zgadza się z wiekiem ciążowym.

Bardzo niebezpieczne zarówno dla matki, jak i dla płodu są: pęknięcie macicy, pojawienie się przetoki lub przyrośnięcie łożyska do ściany macicy. To sytuacje bezpośrednio zagrażające życiu. Zrosty powodują, że macica traci na elastyczności i nie może powiększać się razem z dzieckiem. Ciąża musi być prowadzona pod wnikliwym nadzorem lekarskim.