Probiotyki – bakterie probiotyczne – co to jest? 

Nie wszystkie bakterie powodują choroby. Bardzo duża ilość bakterii żyje w symbiozie z człowiekiem, jako fizjologiczna flora bakteryjna, chroniąc nas przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Probiotyk to bakterie, które korzystnie wpływają na organizm człowieka. Te drobnoustroje wchodzą w skład prawidłowej mikroflory ciała człowieka.

Różne bakterie bytują naturalnie na skórze człowieka, w jamie ustnej i nosie, przewodzie pokarmowym czy w pochwie. Według WHO terminem probiotyków określane są żywe organizmy, które podawane w odpowiednich ilościach wpływają korzystnie na zdrowie człowieka. Do probiotyków zalicza się: bakterie produkujące kwas mlekowy z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium, drożdżaki Saccharomyces boulardi.

Probiotyki w ciąży są bezpieczne, i płynie z nich wiele korzyści nie tylko dla przyszłej mamy ale również dla nowo narodzonego dziecka. Bakterie probiotyczne dostępne są w postaci kapsułek, proszków czy globulek. Probiotyki występują naturalnie w fermentowanych produktach mlecznych, takich jak: kefir, maślanka, jogurty czy kiszonej kapuście i ogórkach.

Warto odróżnić probiotyki od prebiotyków. Prebiotyki to substancje, które zwiększają aktywność lub/i stymulują wzrost bakterii jelitowych o korzystnym działaniu dla organizmu (bakterii probiotycznych). Do prebiotyków zaliczamy fruktooligosacharydy, które zawarte są m.in. w szparagach, czosnku, cykorii czy karczochach. Połączenie w produkcje farmaceutycznym probiotyku i prebiotyku nazywane jest synbiotykiem.

Czy można brać probiotyki w ciąży? 

Dlaczego bakterie probiotyczne są tak ważne dla ciężarnej? Przyjmowanie probiotyków w ciąży i w trakcie karmienia piersią powoduje pojawienie się dobroczynnych bakterii w mleku, dzięki czemu noworodek od pierwszych dni życia wytwarza prawidłową florę, zarówno w jelitach, jak i w jamie ustnej.

Poza oczywistymi zaletami mleka kobiecego dodatkowo dziecko karmione piersią przez matkę przyjmującą probiotyk jest mniej narażone na wystąpienie biegunek infekcyjnych, kolek, zaparć, a nawet próchnicy. Udowodniono, że przyjmowanie probiotyków w ciąży i w okresie karmienia zmniejsza znacząco ryzyko wystąpienia atopowego zapalenia skóry oraz astmy u dziecka.

Probiotyki na jelita – leczenie ostrej biegunki infekcyjnej 

Probiotyki przyjmowane doustnie wpływają korzystnie na pracę całego układu pokarmowego. Brak równowagi flory bakteryjnej jelita powoduje nadmierne namnażanie się bakterii patogennych, co sprzyja występowaniu biegunek, wzdęć , zaparć czy uszkodzeniu kosmków jelitowych.

Probiotyki na jelita działają w taki sposób, że przywracają równowagę mikroflory. Zmniejsza się liczba bakterii chorobotwórczych, w tym bakterii Helicobacter pylorii, która zwiększa ryzyko wystąpienia wrzodów żołądka. Przyjmowanie bakterii probiotycznych przez dorosłych łagodzi przebieg ostrych biegunek infekcyjnych, a u dzieci skraca czas ich trwania.

Udowodnioną skuteczność w ostrych biegunkach infekcyjnych mają:

• Lactobacillus GG (najlepsze efekty obserwowano przy dawkach od 6x10⁹ do 10¹⁰ CFU),

• Saccharomyces boulardii (250 – 500 mg/24 h).

Jaki probiotyk przy antybiotyku w czasie ciąży?

Bakterie probiotyczne są również skuteczne w zapobieganiu wystąpienia biegunki po antybiotyku. Nie wszystkie antybiotyki wiążą się z takim samym ryzykiem wystąpienia rozwolnienia. Największe ryzyko powoduje stosowanie cefalosporyny II i III generacji czy aminopenicylin. Leki te często wykorzystywane są w leczeniu kobiet w ciąży.

Co ważne droga podania antybiotyku nie ma znaczenia przy wystąpieniu biegunki, tzn. że można ona wystąpić po antybiotyku podanym dożylnie. W zapobieganiu wystąpienia biegunki związanej z antybiotykoterapią skuteczne są: Lactobacillus GG, Saccharomyces boulardi, Bifidobacterium lactis Bb12. 

Obecnie brak danych z badań o konieczności zachowania odpowiednich odstępów czasowych pomiędzy przyjęciem antybiotyku a probiotyku. Warto pamiętać że niektóre probiotyki, np. Saccharomyces boulgardii, jest grzybem dzięki czemu jest odporny na działanie części antybiotyków.

Regularne spożywanie jogurtu z bakteriami probiotycznymi również jest skuteczne w zapobieganiu wystąpienia biegunki związanej z antybiotykoterapią.

Bakterie probiotyczne nie leczą zaparć, jednak stanowią skuteczną metodę zapobiegania ich powstawania (szczególnie jogurty probiotyczne). Probiotyki działają korzystnie przy zapobieganiu powstania próchnicy, chorób przyzębia czy halitozie.

Probiotyk ginekologiczny w ciąży – dopochwowy i doustny 

Probiotyki dopochwowe w ciąży zapobiegają powstawaniu częstych w tym okresie zapaleń okolic intymnych. Probiotyki te występują w postaci globulek czy kapsułek, które aplikuje się bezpośrednio do pochwy. Najczęściej probiotyki dopochwowe zawierają bakterie z rodzaju Lactobacillus. Działają doraźnie, od razu zmieniają florę bakteryjną w miejscu zaaplikowania. Ma to znaczenie w leczeniu grzybicy pochwy czy bakteryjnej waginozy, które często pojawiają się u kobiet w ciąży. Stosowanie probiotyków do pochwy zmniejsza również uczucie swędzenia okolic sromu i krocza.

Globulki lub kapsułkę z probiotykiem aplikuje się na noc do pochwy, zalecone jest zakładanie bielizny ze względu na pojawiającą się wydzielinę. Probiotyki dopochwowe występują również w postaci żelu, co ułatwia ich stosowanie.

Preparaty dopochwowe są skuteczne jednak ich stosowanie wiąże się z niedogodnością, dlatego jeśli nie potrzeba natychmiastowej reakcji, warto sięgnąć po ginekologiczne probiotyki doustne. Doustne przyjmowanie probiotyków wpływa na występowanie prawidłowej flory bakteryjnej w pochwie. Bakterie migrują z okolic odbytu do pochwy i cewki moczowej niezależnie od stopnia utrzymywanej higieny. Dzięki temu, przyjmując probiotyki doustnie można zapobiegać występowaniu infekcji pochwy i układu moczowego, które stanowią zagrożenie w ciąży.

Jak wybrać najlepszy probiotyk?

W czym są probiotyki? Najlepszym źródłem probiotyków są produkty mleczne. Dzięki swojej płynnej konsystencji pozwalają na przyjęcie jednorazowo dużej ilości bakterii probiotycznych. Laktoza występująca w mleku jest naturalnym stymulatorem wzrostu bakterii probiotycznych, a dodatkowo wprowadzenie bakterii wraz z żywności zwiększa ich przeżywalność w układzie pokarmowym. Jogurty probiotyczne wzbogacone są o dodatkową dawkę bakterii tak, aby przynieść jak najlepszy efekt.

Gotowe preparaty farmaceutyczne zawierające probiotyki dostępne są w postaci liofilizowanych bakterii w proszku, kapsułek, tabletek, kropelek, żeli i globulek. Jak wybrać najlepszy probiotyk? Dobry Probiotyk powinien zawierać odpowiednia dawkę bakterii, która najczęściej podawana jest w jednostce CFU (od ang. colony-forming unit) czyli jednostka tworząca kolonię. Na ulotce produktu jest podana dokładna dawka jaka powinna byćpryzjęta dziennie, zwykle jest to 1–2 tabletki. Dawki stosowane w profilaktycznie są mniejsze i zwykle wystarczy przyjmować preparat probiotyczny raz dziennie. W leczeniu dawka probiotyku musi być odpowiednio większa i warto wtedy skonsultować się z lekarzem.

Zawsze trzeba zwrócić uwagę na sposób przechowywania probiotyku, ponieważ niektóre preparaty probiotyczne należy trzymać w lodówce. Na rynku dostępnych jest wiele preparatów warto zwrócić dokładna uwagę czy kupujemy probiotyk czy prebiotyk oraz czy preparat zawiera bakterie o udowodnionej skuteczności