Pępowina dwunaczyniowa – przyczyny, postępowanie, skutki, poród

Pępowina dwunaczyniowa – co to jest?

Pępowina jest przewodem łączącym łożysko z płodem. Odpowiada za transport tlenu i substancji odżywczych do płodu. Jej długość to około 60 cm. Budowa pępowiny jest prawidłowa, kiedy w jej obrębie obecne są trzy naczynia: dwie tętnice pępkowe oraz jedna żyła pępkowa. Jest to pępowina trójnaczyniowa.

Żyła pępkowa dostarcza płodowi krew matki bogatą w tlen. Natomiast tętnice pępkowe odpowiedzialne są za usuwanie z krążenia płodu krwi ubogiej w tlen i zawierającej uboczne produkty metaboliczne. Naczynia te są otoczone tak zwaną galaretą Whartona, która pozwala na utrzymanie ich drożności podczas ucisku przez płód.

Odstępstwami od normy w budowie pępowiny może być zbyt krótka lub zbyt długa pępowina albo pępowina o zmienionej naczyniowości – pępowina dwunaczyniowa.

Pępowina dwunaczyniowa zawiera dwa naczynia: jedną żyłę pępkową i jedną tętnicę pępkową. Tego typu wada pępowiny występuje z częstością od 1:000 do 1:500 ciąż i jest częstsza w ciąży bliźniaczej.

Pępowina dwunaczyniowa – przyczyny

Etiologia zaburzeń budowy pępowiny pod postacią pępowiny dwunaczyniowej nie jest znana. Przypuszcza się możliwy zanik jednej z tętnic albo nieprawidłowy podział tętnic.

Istnieją jednak czynniki ryzyka, które wiążą się ze zwiększonym prawdopodobieństwem wystąpienia pępowiny dwunaczyniowej. Należą do nich:

• rasa kaukaska,
• wiek matki powyżej 40. roku życia,
• cukrzyca ciężarnych w poprzednich ciążach lub nieprawidłowa glikemia w czasie ciąży,
• płeć żeńska płodu,
• ciąża bliźniacza,
• przyjmowanie teratogennych leków podczas ciąży.

Pępowina dwunaczyniowa – postępowanie i diagnostyka

Do rozpoznania pępowiny dwunaczyniowej służy badanie USG Doppler, czyli badanie ultrasonograficzne pozwalające na dokonanie oceny układu krążenia i przepływu krwi przez naczynia krwionośne. Ocena naczyniowości pępowiny jest obowiązkowym badaniem między 18. a 22. tygodniem ciąży. Jednakże czasem położenie płodu może utrudniać zobrazowanie pępowiny, czego skutkiem będzie ocena pępowiny w następnym badaniu ultrasonograficznym.

Po wykryciu pępowiny dwunaczyniowej postępowanie należy kontrolnie zgłaszać się na USG raz na miesiąc lub na kolejne badanie USG w trzecim trymestrze. Badanie to ma na celu ocenę dobrostanu płodu i obserwację jego wzrastania.

Jeśli lekarz zauważy niepokojące zmiany czy podejrzewa wady wrodzone płodu, może zlecić dodatkowe badania, takie jak echokardiografię serca płodu lub nawet badania genetyczne.

Skutki pępowiny dwunaczyniowej – rozwój dziecka, wady wrodzone

Jaki wpływ ma obecność pępowiny dwunaczyniowej na rozwój dziecka oraz na przebieg ciąży? W zdecydowanej większości żaden. Rzadko bowiem dwunaczyniowa pępowina jest przyczyną późniejszych problemów zdrowotnych u dziecka czy komplikacji podczas porodu.

Niemniej jednak wykazano zależność, iż nieprawidłowości naczyniowe w pępowinie zwiększają ryzyko wystąpienia niektórych wad wrodzonych płodu. Zwiększone jest prawdopodobieństwo wystąpienia tak zwanego zespołu VATERL, w którego skład wchodzą: wady kręgów, atrezja odbytu, wrodzone wady serca, przetoka tchawiczo-przełykowa, atrezja przełyku, wady nerek, dysplazja kości promieniowej oraz wady kończyn. Występowanie tego rodzaju wad może wiązać się z porodem przedwczesnym. Jest to na szczęście niezmiernie rzadka sytuacja.

Dwunaczyniowość pępowiny może również zwiększać ryzyko zaburzeń wzrastania płodu (tak zwany zespół zaburzeń wzrastania wewnątrzmacicznego). Jednakże zahamowanie wzrostu płodu występuje w wielu innych stanach chorobowych (na przykład zaburzenia w budowie łożyska czy nadciśnienie tętnicze u matki). Pępowina dwunaczyniowa należy zdecydowanie do tych rzadszych przyczyn zespołu zaburzeń wzrastania wewnątrzmacicznego.

Sprawdź: Kalkulator terminu porodu

Pępowina dwunaczyniowa – poród naturalny czy cesarka?

Sama obecność pępowiny dwunaczyniowej nie jest wskazaniem do wykonania cięcia cesarskiego. Dopiero obecność niektórych wad wrodzonych płodu obliguje do rozważenia cięcia cesarskiego zamiast porodu naturalnego. Jeżeli nie istnieją żadne przeciwwskazania, poród siłami natury odbywa się pod wzmożoną kontrolą położniczą.