Obrót zewnętrzny płodu – na czym polega, czy jest bezpieczny?

Czym jest obrót zewnętrzny płodu?

Obrót zewnętrzny jest zabiegiem przeprowadzanym na sali porodowej po upłynięciu 36 tygodnia ciąży, kiedy dziecko jest już przygotowane do ewentualnego przyjścia na świat. Wykonuje się go, by uniknąć cesarskiego cięcia w przypadku położenia miednicowego płodu, czyli wtedy, kiedy pośladki płodu znajdują się od strony kanału rodnego, podczas gdy płód przygotowany do porodu naturalnego powinien się obrócić.

Jeżeli w 36 tygodniu ciąży jeszcze się to nie stało samoistnie, zaś zdaniem lekarza można uniknąć cesarki poprzez zastosowanie obrotu zewnętrznego płodu, to warto się na to zdecydować, mając przed oczami korzyści z tego rozwiązania. Nie należy się bać tego zabiegu, ponieważ choć bywa stresujący, zdecydowanie zalicza się go do działań bezpiecznych.

Jaka jest skuteczność wykonania obrotu?

Skuteczność zabiegu wynosi aż 60%, ale należy się spodziewać, że w niektórych przypadkach dziecko powróci do swego pierwotnego ułożenia. Mimo to doświadczony lekarz podejmie próbę obrotu dziecka przez powłoki zewnętrzne. Oczywiście pacjentka musi podpisać świadomą zgodę na ten zabieg oraz uzyskać wszelkie informacje na temat jego przebiegu i ryzyka.

Jakie są zalecenia przed zabiegiem?

Obrót płodu wykonuje się po to, by umożliwić kobiecie poród naturalny. Dlatego lekarz omawia z pacjentką korzyści z tego wynikające. Zaleca się również przekazać mamie niezbędne treści na piśmie. Jeżeli uniknięcie cięcia jest dla kobiety priorytetem i podjęła ona decyzję, że chce się poddać próbie obrotu, lekarz powinien przeprowadzić dokładny wywiad dotyczący przyjmowanych leków i sytuacji zdrowotnej mamy. Ponadto poinstruuje on, że przed zabiegiem nie należy przez około 4 godziny przyjmować pokarmów i napojów. Zabieg wykonywany jest na sali porodowej, mama zostanie do niego przygotowana przez personel pomocniczy.

Przeczytaj też: Czosnek w ciąży – czy można go jeść?

Kto wykonuje obrót zewnętrzny płodu?

Zabieg ten może wykonać jedynie specjalista położnik lub inny wyższy rangą medyk, który jest przeszkolony w przeprowadzaniu obrotu zewnętrznego płodu. Zmiany położenia dziecka absolutnie nie powinna wykonywać położna. Na sali powinno znajdować się dwóch specjalistów, z których jeden będzie dokonywał monitorowania położenia dziecka i jego parametrów poprzez USG i KTG, zaś drugi będzie wykonywał obrót. Dla sprawniejszego przeprowadzenia obrotu może także brać w nim udział dwóch lekarzy, zaś trzeci wtedy będzie czuwał nad bezpieczeństwem przedsięwzięcia. Bardzo duże znaczenie ma zaufanie, jakie do specjalisty przejawia kobieta. To ono pomoże się jej rozluźnić i poddać procedurze, która ma dzięki temu ogromne szanse na powodzenie.

Przeczytaj też: Opryszczka w ciąży – przyczyny, objawy, leczenie

Jak przebiega obrót zewnętrzny płodu?

Przed zabiegiem kobieta otrzyma leki rozluźniające macicę oraz relaksacyjne, na przykład delikatne leki uspokajające. Pierwszym etapem zabiegu jest monitorowanie tętna płodu poprzez KTG przez około 30 minut do 1 godziny. Jeżeli tętno jest prawidłowe, wykonuje się badanie ultrasonograficzne, by potwierdzić położenie miednicowe dziecka.

Przeczytaj też: Hipotrofia płodu – przyczyny, objawy, leczenie

Kiedy można już przystąpić do obrotu, lekarz delikatnie jedną ręką rotuje pośladki ku górze, zaś główkę ku dołowi, wykonując powolny obrót, oczywiście w taki sposób, by ciężarna nie odczuwała żadnego dyskomfortu i bólu. Celem jest to, by główka dziecka znalazła się od strony miednicy. Jeżeli obrót stanie się w jakimś stopniu niekomfortowy lub bolesny, jest na chwilę przerywany, zaś w międzyczasie lekarz uniemożliwia płodowi powrót do poprzedniej pozycji. W ciągu 15 minut obrót powinien zostać zakończony. Podejmuje się trzy próby obrotu zewnętrznego dziecka. Jeżeli nie uda się ich wykonać i te próby nie doprowadzą do zmiany położenia dziecka, należy obrót uznać za nieudany. Taka mama nie będzie mogła urodzić naturalnie.

Niekiedy po prostu położenie miednicowe nie będzie mogło zostać skorygowane, nawet przez doświadczonego lekarza. Po udanym zabiegu obrotu zewnętrznego płodu mama będzie musiała jeszcze przez kilka godzin zostać w szpitalu. W tym czasie ponownie bada się tętno dziecka oraz potwierdza sukces zabiegu poprzez USG.

Czytaj również: Jak rozszyfrować KTG

Jakie są korzyści z obrotu zewnętrznego?

External cephalic version, czyli obrót zewnętrzny płodu, daje przede wszystkim korzyść w postaci uniknięcia cięcia cesarskiego. Poród siłami natury jest naturalny i bezpieczniejszy dla kobiety. Ponadto następuje po nim zdecydowanie szybsza rekonwalescencja. Dlatego jeżeli nie ma poważnych medycznych wskazań do tego, by wykonać cesarskie cięcie, warto zrobić wszystko, by doszło do porodu naturalnego. W tym celu dąży się do uzyskania położenia główkowego malucha. W przypadku położenia miednicowego czeka się na samoistny obrót, lub, jeżeli nie nastąpił do 36 tygodnia ciąży, praktykuje się zewnętrzny obrót płodu, najlepiej po 37 tygodniu ciąży.

Zobacz też: Cesarskie cięcie – planowanie, jak się przygotować, przebieg

Czy obrót zewnętrzny jest bezpieczny?

Próba wykonania obrotu przez wykwalifikowanego lekarza jest bardzo bezpieczna. Oczywiście, jak w przypadku każdej interwencji medycznej, zachodzi pewne ryzyko, a dotyczy ono głównie konieczności rozwiązania ciąży za pomocą cesarskiego cięcia. Takie komplikacje zdarzają się wyjątkowo rzadko, jednakże dobrze, jeżeli kobieta ma pełną świadomość tego, że w pewnym procencie zabiegów sprawy mogą pójść niepomyślnie.

Przede wszystkim po pewnym czasie dziecko może znów zająć położenie miednicowe i mimo wszystko będzie konieczne cesarskie cięcie. Dzieje się to w kilku procentach przypadków. Po prostu dziecko wtedy samoistnie "przekręca" się ponownie. W skrajnych sytuacjach może dojść również do odklejenia łożyska czy też pęknięcia błon płodowych i ciążę należy zakończyć natychmiast. Badanie parametrów w czasie obrotu lub po nim może także wskazać na zagrożenie życia dziecka i w takiej sytuacji konieczne staje się zakończenie ciąży poprzez cięcie i dzieje się to natychmiast.

Kiedy nie można wykonać obrotu zewnętrznego płodu?

Nie zawsze można spróbować wykonać obrót zewnętrzny. Nie wolno go wykonywać w przypadku łożyska przodującego, krwawień, które pojawiły się w ostatnich dniach przed planowanym zabiegiem, a także jeżeli występują poważne wady macicy. Obrotu nie wykonuje się także po odejściu wód płodowych lub jeżeli w przeszłości ciąża już została rozwiązana przez tzw. cesarkę.

Obrót zewnętrzny to bezpieczny zabieg zarówno dla matki jak i dziecka, jeżeli nie ma ku niemu przeciwwskazań oraz zostanie wykonany przez wykwalifikowany personel medyczny. Warto się mu poddać, ponieważ dzięki temu można zwiększyć szanse na poród siłami natury, nawet jeżeli dziecko jest ułożone pośladkowo czyli miednicowo. Jeżeli jest tylko taka szansa, poleca się walczyć o poród naturalny.

Ułożenie pośladkowe – co robić?

Wiele kobiet nie decyduje się na obrót zewnętrzny, ponieważ nie są informowane przez swoich lekarzy o takiej możliwości lub boją się o bezpieczeństwo swoje i swojego dziecka. Tymczasem ten zabieg to minimalne ryzyko i korzyść, o którą warto zabiegać. Również lekarze powinni być w stanie przekazać każdej kobiecie w ciąży wszelkie niezbędne informacje o obrocie zewnętrznym.

Jeżeli więc podczas USG po 36 tygodniu ciąży okaże się, że Twoje dziecko ma nieprawidłowe ułożenie i jego główka nie jest skierowana ku Twojej miednicy, sprawdź na czym polega obrót zewnętrzny oraz porozmawiaj o tym z lekarzem. Zdobądź jak najwięcej danych i zobacz polecone przez specjalistę treści, na przykład broszury czy stronę internetową. Przed porodem możesz zdecydować się na obrót zewnętrzny i zwiększyć swoje szanse na powodzenie zmiany ułożenia dziecka w macicy z miednicowego na główkowe.

Czytaj również: Soczewki kontaktowe dla dzieci

Bibliografia:

"Obrót zewnętrzny do położenia główkowego" Broszura dla pacjentki, 02/2009

"External cephalic version technique. Zewnętrzny obrót płodu" Anna Jędrasiak - Jafari, znana- polozna.pl, 15.06.2021