Niskie ciśnienie w ciąży – przyczyny, jak podwyższyć, kiedy do szpitala?

Niskie ciśnienie w ciąży i wysoki puls – co to znaczy?

W czasie ciąży w ustroju kobiety zachodzi szereg zmian, będących wynikiem zachodzących przemian gospodarki hormonalnej. Jedną z tych zmian jest zwiększenie objętości krwi krążącej w naczyniach – a dokładnie wzrost objętości o około 40–50 proc. Ponadto naczynia krwionośne pod wpływem działania hormonów rozszerzają się, a więc zmniejsza się opór naczyniowy. W konsekwencji prowadzi to do spadku ciśnienia tętniczego. Organizm, chcąc zapewnić odpowiednie ukrwienie narządów i tkanek, kompensuje za niskie ciśnienie krwi poprzez przyspieszenie akcji serca – stąd konstelacja objawów niskiego ciśnienia i wysokiego pulsu.

Ciśnienie w ciąży spada stopniowo w I i II trymestrze, osiągając najniższe wartości około 24 tygodnia ciąży. Zazwyczaj już w III trymestrze notuje się wzrost i powrót do prawidłowego ciśnienia w ciąży. Jednakże niskie ciśnienie pod koniec ciąży wcale nie świadczy o patologii. I często wraca do normy, ale dopiero po porodzie.

Ciśnienie w ciąży spada średnio o 5–10 mmHg i 15 mmHg – odpowiednio ciśnienie skurczowe i rozkurczowe.

Jakie są przyczyny niskiego ciśnienia krwi w czasie ciąży?

Niskie ciśnienie tętnicze w ciąży jest wynikiem opisanych wyżej zmian zachodzących w organizmie kobiety. Jednak istnieją czynniki, które sprzyjają i potęgują spadek ciśnienia, a więc i pojawienie się niepożądanych objawów.

Kiedy ciśnienie w ciąży jest za niskie, winne mogą być następujące czynniki:

• długi odpoczynek w łóżku (pozycja leżąca);
• odwodnienie (np. będące wynikiem wymiotów – niewystarczające nawodnienie to najczęstsza przyczyna niskiego ciśnienia na początku ciąży);
• niedożywienie;
• krwawienie;
• anemia (niedokrwistość);
• zaburzenia endokrynologiczne (np. niedoczynność tarczycy).

Za obniżone ciśnienia w ciąży mogą odpowiadać również reakcje alergiczne (wywołane np. ukąszeniem przez osę), infekcje oraz przyjmowanie niektórych leków.

Objawy niskiego ciśnienia – jak rozpoznać zbyt niskie ciśnienie?

Kiedy przyczyna ciśnienia poniżej normy w ciąży jest fizjologiczna, spadek ten zwykle nie daje żadnych oznak. Objawy niedociśnienia u kobiet ciężarnych występują zdecydowanie rzadziej niż nadciśnienie u ciężarnych.

Nieprzyjemne objawy, jakie mogą wiązać się ze zbyt niskim ciśnieniem w ciąży, wiążą się zazwyczaj z szybką pionizacją – tzn. zbyt szybkim wstawaniem z łóżka, zbyt szybkim wstawaniem z pozycji siedzącej. Do objawów tych należą zawroty głowy, omdlenia, zaburzenia widzenia takie jak mroczki przed oczami, niewyraźne widzenie czy dwojenie obrazu.

Przy przewlekłym niedociśnieniu tętniczym w ciąży poza powyższymi epizodycznymi objawami może skarżyć się na ogólne zmęczenie, zwiększone pragnienie oraz bladość skóry.

Z kolei przy bardzo niskim ciśnieniu w ciąży mogą pojawić się poty, przyspieszony oddech i duszność, zaburzenia świadomości oraz objawy związane z niedostatecznym ukrwieniem narządów – jako objawy wstrząsu. Stan taki jest zagrożeniem dla życia matki i płodu. Występuje jednak niezmiernie rzadko.

Czym grozi niskie ciśnienie w ciąży?

Omdlenia i zawroty głowy mogą prowadzić do upadków i urazów. Wiąże się to z szeroko pojętym ryzykiem uszkodzenia dziecka.

Kolejnym zagrożeniem jest niedokrwienie płodu i niewydolność łożyska. Prowadzą one do szeregu powikłań – od tzw. hipotrofii wewnątrzmacicznej (wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu), przez wady ośrodkowego układu nerwowego płodu, porody przedwczesne, po poronienia włącznie.

Z kolei dla kobiety bardzo niskie ciśnienie u kobiety ciężarnej wiąże się z ryzykiem wstrząsu i niedokrwieniem narządów wewnętrznych – jest to stan zagrożenia życia.

Jak podnieść ciśnienie w ciąży?

Istnieje kilka tzw. domowych sposobów na niskie ciśnienie w ciąży:

• Należy powoli, stopniowo i bez pośpiechu wstawać z łóżka, czy też z pozycji siedzącej.
• Zaleca się leżenie i spanie na lewej stronie, dlatego że zapobiega to uciskowi głównych naczyń, w których przepływ krwi warunkuje prawidłowe ciśnienie.
• Przy nadmiernie niskim ciśnieniu ciążowym ważne jest unikanie noszenia obcisłych i ciasnych ubrań.
• Cenne jest również picie dużej ilości płynów, szczególnie gdy występują mdłości i wymioty związane z ciążą.
• Nie należy zapomnieć o spożywaniu pełnowartościowych posiłków. Zalecana jest zasada częściej, a mniej (czyli mniejsze porcje w małych odstępach czasu). Celem podniesienia ciśnienia potrawy można dosalać.
• Warto dbać o optymalną ilość snu oraz aktywności fizycznej.

Czy kawa w ciąży to dobry sposób na podwyższenie ciśnienia?

Kawa, a konkretnie zawarta w niej kofeina, działa pobudzająco na układ współczulny – przyspiesza więc akcję serca i zwiększa ciśnienie tętnicze. Czy można zatem pić kawę przy niedociśnieniu w ciąży?

Badania przeprowadzone w Ohio State University College of Medicine przez profesor Sarah Keim, udowodniły, że kawa nie wpływa negatywnie na dziecko, ani w życiu płodowym, ani po narodzinach. Brano pod uwagę między innymi zaburzenia ilorazu inteligencji, zaburzenia psychiczne czy problemy ze snem. Nie wykazano obecności tych zaburzeń u dzieci matek pijących kawę (w ilości umiarkowanej) w trakcie trwania ciąży.

Tak więc kawa nie jest przeciwskazana w ciąży, nie wpływa negatywnie na płód. Zaleca się picie 1–2 filiżanek dziennie.

Za niskie ciśnienie u ciężarnej – kiedy do szpitala?

Kobieta w ciąży powinna udać się do lekarza, jeśli problemy z ciśnieniem powodują objawy. To znaczy, jeśli występują omdlenia, zawroty głowy, przewlekłe zmęczenie, zwiększone pragnienie.

Również bezobjawowe obniżenie ciśnienia w ciąży rzędu 80/50 mmHg wymaga pilnej konsultacji z lekarzem.

Jeśli w poprzedniej ciąży kobieta miała incydenty niedociśnienia, należy poinformować o tym lekarza, najlepiej na pierwszej wizycie lekarskiej.

Niezwykle ważne jest, aby kobieta zgłaszała się na każde wizyty kontrolne u ginekologa. Podczas takiej wizyty lekarz zawsze powinien dokonać pomiaru ciśnienia krwi. Prawidłowe ciśnienie krwi w ciąży ma takie same normy jak dla populacji ogólnej – dolna granica 90/60 mmHg oraz górna granica 140/90 mmHg.