Wiele ciężarnych kobiet cierpi z powodu niewydolności szyjki macicy - choroby, która może być przyczyną poronienia lub porodu przedwczesnego. Czy można jej zapobiec? W jaki sposób dbać o siebie, by donosić ciążę?

Na czym polega niewydolność szyjki macicy?

To schorzenie polegające na przedwczesnym rozszerzaniu się szyjki, w wyniku którego następuje poronienie lub poród. W ciąży macica powiększa się i podnosi, napierając na szyjkę macicy - jeśli ta nie wytrzymuje naporu, zaczyna się rozwierać i dochodzi do wypadnięcia jaja płodowego, czyli utraty ciąży. Dzieje się tak dlatego, że macica jest zbudowana z włókien mięśniowych, mających możliwość rozciągania się, szyjka natomiast to w większości tkanka łączna, która jest mało elastyczna. W warunkach fizjologicznych właśnie dzięki budowie szyjki napierająca na nią macica nie wywoła przedwczesnego rozwierania, a więc i porodu przedwczesnego.

Przyczyny

Niewydolność może być spowodowana anatomicznym defektem szyjki, urazem doznanym w poprzedniej ciąży, pęknięciem szyjki podczas porodu albo w czasie operacji, np. łyżeczkowania macicy lub na skutek dokonanej aborcji, a także zaburzeniami hormonalnymi czy czynnikami wrodzonymi.

Objawy

• brak bólu. Zwykle przedwczesne rozwarcie występuje nagle, nie dając wcześniejszych oznak. Brak bólu stanowi charakterystyczny, a zarazem najgroźniejszy objaw - często nie udaje się w porę zareagować, by podjąć interwencję chirurgiczną i ocalić ciążę.
• brunatne plamienie. Rozwieranie się szyjki macicy skutkuje ciemnym, brunatnym plamieniem, bólem w dole brzucha (wtedy już wiadomo, że dzieje się coś złego) lub kręgosłupa.

Szanse na leczenie

Tylko wczesna i szybka diagnoza pozwala na utrzymanie ciąży i donoszenie jej do końca.

• szew. Najczęściej stosowaną formą leczenia jest procedura chirurgiczna - na szyjkę zakłada się specjalny szew okrężny. Zdaniem ginekologów najlepiej jest założyć szew między 13. a 14. tygodniem, wtedy macica rośnie szybciej niż dziecko. Zabieg odbywa się pod narkozą. Ten skuteczny sposób sprawia, że 80-90 proc. kobiet mających założony szew na szyjce macicy kończy ciążę porodem o czasie, czyli w 37.-38. tygodniu.
• krążek (pessar). Inny sposób wspierania szyjki macicy w niewydolności to pessar. To inaczej gumowy, miękki krążek w kształcie miseczki, zakładany na szyjkę macicy po to, by ją odciążyć. Zakładanie go nie wymaga pobytu w szpitalu, żadnych zabiegów chirurgicznych, czy znieczulenia lub narkozy. Mogą się zdarzać zakażenia, ale zapobiega się im, stosując raz na tydzień globulki dopochwowe, zgodnie z zaleceniami producentów pessarów. Krążek usuwa się po osiągnięciu dojrzałości płodu (około 37. tygodnia ciąży lub tuż przed porodem. Niekiedy po usunięciu krążka może dojść do przenoszenia ciąży nawet do 41. tygodnia.
• odpoczynek. Lekarze zalecają także pacjentkom leżący tryb życia, a przynajmniej dużo odpoczynku, zaniechanie uprawiania sportów (aktywność fizyczna może nasilać skurcze macicy, powodujące rozwieranie szyjki) i zaprzestanie współżycia seksualnego. Można też przyjmować No-spę - lek rozkurczowy.

Czasem zdarza się, że założenie szwu nie zapobiega rozwieraniu się szyjki i poród lub poronienie postępuje. W razie takiej sytuacji należy niezwłocznie udać się do szpitala, by usunąć szew - niezdjęcie go może spowodować obrażenia szyjki macicy.

Prognozy

Jeśli jedna z twoich ciąż zakończyła się przedwczesnym porodem lub poronieniem z powodu niewydolności szyjki macicy, podczas kolejnej musisz szczególnie uważać. Koniecznie przedstaw lekarzowi swoją sytuację - po zebraniu wywiadu zleci szczegółowe badania pozwalające stwierdzić, czy i kiedy należy zastosować szew lub pessar. Warto także w kolejnej ciąży dbać o siebie, polegiwać i pozytywnie patrzeć w przyszłość.