Nadczynność tarczycy w ciąży – przyczyny, objawy, leczenie chorej tarczycy

Nadczynność tarczycy w ciąży – przyczyny problemów z tarczycą

Przyczyną nadczynności tarczycy w ciąży są: choroba Gravesa-Basedowa, tyreotoksykoza ciężarnych, wole guzkowe, gruczolaki tarczycy, autoimmunologiczne zapalenie tarczycy oraz chorobę trofoblastyczną.

W zdecydowanej większości przypadków nadczynności tarczycy w ciąży będziemy mieć do czynienia z nadczynnością wtórną. Nawet u dziewięciu na dziesięć pacjentek przyczyną nadczynności tarczycy jest choroba Gravesa-Basedowa. To schorzenie autoimmunologiczne związane z obecnością przeciwciał przeciwtarczycowych, które atakując receptory błony komórkowej tyreocytu, pobudzają komórki pęcherzykowe do wydzielania hormonów. Przypuszcza się, że wpływ na rozwój choroby Gravesa-Basedowa mają hormony płciowe – estrogeny i to właśnie one sprawiają, iż kobiety chorują na tę przypadłość nawet dziesięć razy częściej niż mężczyźni.

Poza chorobą Gravesa-Basedowa, drugą w kolejności najczęstszą patologią powodującą nadczynność tarczycy jest tyreotoksykoza ciężarnych. W pozostałych przypadkach stwierdzenia nadczynności tarczycy w ciąży przyczyny oraz czynniki ryzyka są podobne jak dla populacji ogólnej. Wymienia się między innymi obecność wola guzkowego, gruczolaki tarczycy, autoimmunologiczne zapalenie tarczycy oraz chorobę trofoblastyczną.

Jak rozpoznać nadczynność tarczycy?

Ze względu na różnice w postępowaniu, różnicowanie chorób tarczycy w ciąży jest bardzo ważne. Zwłaszcza, iż leki na tarczycę mogą przenikać przez barierę łożyskową i przyczyniać się do rozwinięcia powikłań u płodu. Przede wszystkim należy rozważyć, czy chora tarczyca w ciąży nie jest skutkiem tyreotoksykozy ciężarnych. Przeważnie tyreotoksykoza ciężarnych wiąże się ze stosunkowo niewielkim wzrostem stężenia hormonów tarczycy, nadczynność tarczycy ustępuje samoistnie przed dwudziestym tygodniem ciąży, a w przypadku potwierdzenia rozpoznania leczenie nie jest zazwyczaj konieczne.

W tyreotoksykozie ciężarnych brak jest objawów typowych dla choroby Gravesa-Basedowa, jak:

• orbitopatia tarczycowa (obrzęk okołooczodołowy i wytrzeszcz),
• dermopatia tarczycowa (obrzęk przedgoleniowy),
• akropachia tarczycowa (obrzęk paliczków dłoni, pogrubiała, zaokrąglona skóra wokół paznokci),
• wole tarczycy,
• wzrost stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych.

Często również współtowarzyszą inne choroby związane z nadreaktywnością układu immunologicznego (choroby autoimmunologiczne).

Tarczyca a ciąża – objawy nadczynności tarczycy

W niektórych przypadkach rozpoznanie nadczynności tarczycy u ciężarnej jest utrudnione, głównie ze względu na fizjologiczne zmiany, które zachodzą w organizmie kobiety w tym czasie. TSH w ciąży jest niskie fizjologicznie, a stężenie aktywnych hormonów tarczycy we krwi naturalnie się zwiększa, co może przypominać obraz nadczynności w laboratoryjnych badaniach na tarczycę.

Objawy tarczycy z nadczynnością to m.in.:

• przyspieszenie rytmu pracy serca,
• drżenie rąk,
• osłabienie siły mięśniowej,
• nadmierna potliwość,
• wymioty, biegunka.

Objawy nadczynności tarczycy w ciąży są takie same, jak w innym okresie życia.

Nadczynność tarczycy w ciąży – wpływ na dziecko

Chora tarczyca w ciąży nie pozostaje bez wpływu na kobietę oraz płód. W przypadku nie podjęcia leczenia objawy choroby tarczycy mogą prowadzić nie tylko do pogorszenia jakości życia ciężarnej. Chora tarczyca może również przyczyniać się do szybszego zakończenia ciąży oraz do niższej niż należna masy urodzeniowej u noworodka.

W ciążowej nadczynności tarczycy wynikającej z choroby Gravesa-Basedowa przeciwciała tarczycowe mogą przenikać przez łożysko, co może spowodować wzrost hormonów i tyreotoksykozę u płodu.

Czym grozi chora tarczyca w ciąży?

Nadczynność tarczycy spowodowana tyreotoksykozą ciężarnych przeważnie przebiega łagodnie, a objawy choroby tarczycy mijają przed ukończeniem dwudziestego tygodnia ciąży, dzięki czemu leczenie nie jest wymagane. Najgroźniejszym powikłaniem nieleczonych problemów z tarczycą w ciąży jest przełom tarczycowy, który występuje w okresie porodu lub niedługo po nim.

Objawy tyreotoksykozy w przełomie tarczycowym to:

• tachykardia, zaburzenia pracy serca,
• nudności, wymioty, biegunka,
• znacznie podwyższona temperatura ciała.

U ciężarnej może wystąpić także nadpobudliwość nerwowa lub apatia. Jak leczyć nadczynność tarczycy w ciąży?

Leczenie tarczycy w czasie ciąży – na czym polega?

Leczenie nadczynności tarczycy w ciąży polega na stosowaniu środków przeciwtarczycowych w najmniejszych możliwych dawkach. Operacja tarczycy w ciąży stosowana jest rzadko i tylko w tych przypadkach, kiedy niemożliwe jest uzyskanie eutyreozy (prawidłowego stężenia hormonów tarczycy) przy zastosowaniu leków na tarczycę lub kiedy istnieją przeciwwskazania do ich zastosowania.

W leczeniu nadczynności tarczycy w ciąży zarówno zbyt intensywne działania, jak i zaniedbania mogą być groźne. Zbyt duże dawki tyreostatyków mogą prowadzić do wystąpienia niedoczynności tarczycy u dziecka. Z kolei tyreotoksykoza w okresie połogu może prowadzić do wystąpienie przełomu tarczycowego, będącego stanem zagrażającym zdrowiu i życiu kobiety ciężarnej oraz płodu.