Morfologia krwi w ciąży

Celem wykonywania morfologii krwi w ciąży jest wykrycie niedokrwistości i małopłytkowości – najczęstszych zaburzeń hematologicznych w ciąży oraz ocena ogólnego stanu zdrowia (większość chorób znajduje swoje odzwierciedlenie w wynikach morfologii). W ciąży, która przebiega prawidłowo, to badanie wykonuje się pięć razy.

Morfologię krwi można wykonać z rozmazem lub bez.

• Morfologia bez rozmazu - jest podstawowym rodzajem morfologii zlecanym kobietom ciężarnym. Dostarcza najważniejszych informacji na temat liczby:
  - leukocytów,
  - erytrocytów,
  - trombocytów.

• Morfologia z rozmazem - jest badaniem bardziej szczegółowym, które lekarz w uzasadnionych przypadkach może zlecić ciężarnej (najczęściej wtedy, kiedy w podstawowej morfologii są jakieś nieprawidłowości). Badanie to jest nie tylko analizą ilościową ale też jakościową poszczególnych komórek krwi (ich rodzaj, dojrzałość itp.). Może być wykonywana:
  - pod mikroskopem – automatyczne lub ręcznie (daje dokładniejszy wynik).
  - komputerowo w specjalnym analizatorze.
  
  Nawet jeśli lekarz nie zaleci ci morfologii z rozmazem, możesz na wydruku znaleźć jej wynik. W wielu laboratoriach rozmaz wykonywany jest automatycznie. Natomiast na rozmaz wykonywany ręcznie powinnaś mieć skierowanie. Wartość diagnostyczna rozmazu krwi w ciąży jest jednak obniżona.

Chcesz poznać grupę krwi swojego dziecka? Skorzystaj z naszego kalkulatora grupy krwi!

Pamiętaj przed badaniem

* Krew na morfologię pobiera się rano. Powinnaś przyjść na badanie na czczo. Od ostatniego (najlepiej lekkostrawnego) posiłku powinno upłynąć co najmniej osiem godzin.

* Przed wyjściem na badanie możesz wypić szklankę wody (niesłodzonej), żeby łatwiej było pobrać ci krew.

* Jeśli przyjmujesz leki na chorobę przewlekłą (np. nadciśnienie), uzgodnij z lekarzem, czy możesz je zażyć przed pobraniem krwi.

* Rano zrezygnuj z przyjmowania witamin, ziołowych suplementów diety oraz preparatów z żelazem, bo mogą zafałszować wynik.

* Przyjdź na badanie trochę wcześniej, by móc chwilę odpocząć przed pobraniem krwi (stres i pośpiech mogą wpłynąć na wyniki).

Przebieg badania

Krew pobierana jest z żyły w zgięciu łokciowym.

Wyniki morfologii w ciąży

Najczęściej są jeszcze tego samego dnia (na wynik morfologii z rozmazem poczekasz dzień dłużej). Na kartce obok wyników znajdziesz normy stosowane w danym laboratorium. Pamiętaj jednak, że to nie są normy dla ciężarnych, dlatego jeśli zauważysz jakieś odchylenia (zwykle są w ramce, mają inny kolor, albo widnieją przy nich strzałki skierowane w górę lub w dół), nie wyciągaj pochopnych wniosków, tylko poczekaj na interpretację lekarza. W ciąży wiele parametrów krwi ulega zmianie i to, co jest uznawane za nieprawidłowe w przypadku kobiety, która nie spodziewa się dziecka, nie musi niepokoić w przypadku ciężarnej.

Poznaj również: Kalendarz ciąży

Oto co znajdziesz na kartce z wynikami morfologii:

1. Informacje na temat układu białokrwinkowego

WBC, czyli White Blood Cells (leukocyty/krwinki białe/białe ciałka krwi). Są swego rodzaju strażnikami organizmu. Bronią go m.in. przed bakteriami, wirusami i pierwotniakami.

Ich ogólna liczba jest zwykle podawana w tysiącach na mikrolitr (tys./μL). Za normę (dla osób, które nie są w ciąży!) uznaje się zwykle wartości od 4 tys. do 10 tys. na mililitr.

• Niższe (leukopenia) – mogą świadczyć o infekcjach wirusowych i bakteryjnych, uszkodzeniu szpiku, wyniszczeniu organizmu np. w wyniku drastycznej diety lub chorobach autoimmunologicznych.
  
  
• Wyższe (leukocytoza) - najczęściej o stanie zapalnym w organizmie, zakażeniach, nowotworach krwi czyli białaczkach (charakterystyczne są bardzo wysokie wartości), uszkodzeniu tkanek ale też silnym stresie czy bardzo dużej aktywności fizycznej.
  Leukocytoza jest też charakterystyczna dla ciąży. Mówi się nawet o tzw. fizjologicznej leukocytozie. Im bliżej do porodu tym liczba leukocytów wyższa. Tuż przed rozwiązaniem może osiągnąć nawet 16 tys./ μL i wciąż jest to uważane za normę.

2. Informacje dotyczące układu czerwonokrwinkowego (liczba czerwonych krwinek oraz ich cechy).

Wiele wskaźników znajdujących się w tej części może być inna niż to pokazują normy dla całej populacji. Głównie z powodu normalnego w tym okresie większego rozcieńczenia krwi.

RBC, czyli Red Blood Cells (erytrocyty/krwinki czerwone/czerwone ciałka krwi). Ich liczba podawana jest wmln/μL.

• Norma dla kobiet, które nie są w ciąży to: 4,2 – 5,4 mln/μL.
• Norma dla ciężarnych to 3,5-4,5 mln erytrocytów na mililitr.

HGB, czyli hemoglobina (Hb) – jest to barwnik krwi – białko, które odpowiada za transport tlenu. W wynikach badań znajdziesz informację o jej stężeniu we krwi (jest ściśle związana z liczbą erytrocytów).

Norma dla kobiet nie ciężarnych to 12 g/dl – 16 g/dl. Chociaż obniżenie tego parametru poniżej normy (niedokrwistość) w przypadku ciężarnych nie budzi wielkiego niepokoju, to jednak nie znaczy, że lekarze nie podejmują w tej sytuacji żadnych działań. Na przykład jeśli zdiagnozowano niedokrwistość z niedoboru żelaza (najczęstsza w ciąży m.in. ze względu na zwiększone zapotrzebowanie na ten pierwiastek) zaleca się jego suplementację. Szybkie podjęcie leczenia jest tu bardzo istotne bo przy niedokrwistości żadna z komórek organizmu nie otrzymuje odpowiednio dużo tlenu. Leczenia doustnymi preparatami żelaza zaleca się u tych ciężarnych, u których stężenie hemoglobiny jest niższe niż 11.0 g/dl.

Wartości powyżej normy mogą świadczyć m.in. o odwodnieniu, chorobach płuc lub serca.

HCT (Ht), czyli Hematokryt – jest bezpośrednio związany z liczbą erytrocytów pozostałych krwinek ponieważ informuje nas jaki jest procentowy udział upostaciowanych elementów krwi (czyli krwinek) we krwi w stosunku do osocza (czyli płynnej składowej krwi).

• MCV – średnia objętość czerwonej krwinki;
• MCH – średnia masa hemoglobiny w czerwonej krwince;
• MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w czerwonej krwince;
• RDW – rozpiętość rozkładu objętości erytrocytów (mówi o tym, jaki procent krwinek odbiega swą objętością od przeciętnej)

Cztery ostatnie parametry służą między innymi określeniu przyczyn niedokrwistości (czy jest nią niedobór żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego czy też np. choroby krwi lub wątroby).

3. Układ płytkowy

PLT (płytki krwi/trombocyty) – to komórki krwi, które łącząc się ze sobą, tworzą swego rodzaju plaster. To dzięki nim uszkodzone naczynia krwionośne stosunkowo szybko się zasklepiają. Norma dla dorosłych to 125 – 400 tys. płytek na mikrolitr.

• Nadpłytkowość - diagnozuje się, gdy liczba płytek krwi przekracza normę. Może towarzyszyć np. niedokrwistości z niedoboru żelaza (z którą często mamy do czynienia w ciąży), ostrym procesom zapalnym i nowotworom.
• Małopłytkowość – mówi się o niej, kiedy liczba płytek spada poniżej normy. Dla III trymestru ciąży charakterystyczny jest pewien ich spadek. Inne przyczyny małopłytkowości to m.in. nowotwory, krwotoki, choroby szpiku i ostre infekcje.

Inne wskaźniki uzupełniające informacje o płytkach krwi to:

• MPV – średnia objętość płytek krwi;
• PDW - wskaźnik zmienności objętości płytek krwi (mówi o tym, jaki procent płytek krwi odbiega swą objętością od przeciętnej).
• P-LCR – wskaźnik tzw. dużych płytek.