Mdłości w ciąży – skąd się biorą, kiedy mijają, co pomaga na nudności w ciąży?

Skąd się biorą i kiedy występują mdłości w ciąży?

Nieprzyjemne dolegliwości są związane ze wzrostem poziomu w organizmie kobiety hormonu ciążowego – gonadotropiny kosmówkowej (HCG). To hormon ciążowy produkowany przez komórki trofoblastu otaczające zarodek. Zaczyna być wytwarzany już w kilka dni po zapłodnieniu, jego stężenie wzrasta do końca pierwszego trymestru i może osiągnąć poziom niemal 300 tysięcy mlU/ml krwi, podczas gdy ciąża jest wykrywana już przy stężeniu 25 mlU/ml krwi.

Wzrost poziomu HCG powoduje spowolnienie pracy układu pokarmowego, co w połączeniu ze zmianami psychosomatycznymi może powodować mdłości w ciąży, które pojawiają się już między 4. a 7. tygodniem ciąży.

Ciążowe nudności ustępują zwykle po pierwszym trymestrze ciąży. U poszczególnych kobiet nasilenie objawów może być jednak różne, nawet w przypadku porannych mdłości.

Jak rozpoznać mdłości w ciąży?

Nudności i wymioty ciążowe (ang. nausea and vomiting of pregnancy, NVP) są szczególnie powszechne na początku ciąży. Częściej wymioty w ciąży występują u kobiet w okresie pierwszej ciąży, w kolejnych mogą pojawić się z mniejszą intensywnością, a niekiedy nie występują wcale. Szacuje się, że nudności zgłasza między 50 a 80% kobiet, wymioty zaś około 50%.

U niektórych kobiet objawy są a tyle silne, że rozpoznaje się tzw. niepowściągliwe wymioty ciężarnych (łac. hyperymesis gravidarum).

W przypadku klasycznej postaci mdłości w ciąży objawy obejmują najczęściej:

• okresowe napady nudności;
• wstręt do konkretnych aromatów lub smaku określonych pokarmów oraz unikanie pokarmów, których spożycie nasila dolegliwości;
• odruch wymiotny oraz sporadyczne wymioty.

Jeżeli u pacjentki wymioty występują przynajmniej 3 razy w ciągu doby, a dodatkowo pojawiają się objawy odwodnienia z zaburzeniami gospodarki elektrolitowej i niekontrolowana utrata masy ciała (więcej niż 3 kg lub 5% masy ciała sprzed ciąży), diagnozuje się wymioty niepowściągliwe. Wyróżniają się one odpornością na tradycyjne metody leczenia niestrawności, jak np. napary ziołowe z mięty lub rumianku. Wymioty niepowściągliwe dotykają 1-2% kobiet ciężarnych, ale często wymagają leczenia ambulatoryjnego.

Aby odróżnić zwykłe ciążowe mdłości od wymiotów niepowściągliwych, dokonuje się oceny punktowej objawów na podstawie Pregnancy Unique Qualification of Emesis. Liczba punktów mniejsza niż 6 świadczy o łagodnych objawach. Punktacja powyżej 13 to objawy ciężkie. Czynniki brane pod uwagę przy ocenie obejmują:

• czas trwania epizodów,
• liczebność epizodów,
• liczbę odruchów wymiotnych bez wymiotów.

Diagnostyka różnicowa a nudności i wymioty w ciąży

Jeżeli u kobiety w ciąży pojawiają się mdłości, lekarz przed postawieniem diagnozy powinien przeprowadzić diagnostykę różnicową, aby wykluczyć występowanie szeregu innych, często zagrażających zdrowiu lub życiu pacjentki chorób, obejmujących m.in.:

• zaburzenia przewodu pokarmowego (np. nieżyt żołądkowo-jelitowy);
• zaburzenia funkcjonowania układu moczowo-płciowego (np. odmiedniczkowe zapalenie nerek);
• choroby metaboliczne (np. nadczynność lub niedoczynność tarczycy);
• zaburzenia neurologiczne (np. guz mózgu).

W przypadku wątpliwości prawidłowa i kompleksowa diagnostyka może okazać się czasochłonna, a niekiedy także kosztowna. Warto jednak uzbroić się w cierpliwość, aby leczenie przyniosło oczekiwany skutek.

Kiedy ustępują poranne mdłości?

U większości ciężarnych mdłości w ciąży ustępują w okolicach 12.-14. tygodnia ciąży, choć data ma charakter orientacyjny. Jeżeli utrzymują się znacznie dłużej, warto udać się do lekarza prowadzącego, który zaleci odpowiednie badania.

Co pomaga na nudności w ciąży?

Przed sięgnięciem po jakiekolwiek tabletki mające złagodzić objawy mdłości w ciąży, należy skonsultować ich skład i potencjalne skutki niepożądane z lekarzem, a dodatkowo zapoznać się z treścią ulotki załączonej do produktu.

Większość preparatów przyjmowanych przez kobiety ciężarne zawiera takie substancje, jak:

• ekstrakt z kłącza imbiru,
• kwas foliowy,
• witamina B6,
• witamina B1.

Przy ciężkiej postaci dolegliwości u pacjentek stosuje się leki przeciwwymiotne, antyhistaminowe, przeciwpsychotyczne oraz kortykosteroidy. Skuteczność leczenia jest niestety uzależniona od wielu czynników, a dokuczliwe objawy mogą nawracać.

Domowe sposoby na mdłości

Unikanie poranne mdłości w czasie ciąży jest możliwe poprzez zmianę codziennych nawyków żywieniowych. Warto pamiętać o nawodnieniu – minimum 2,5-3,5 litra płynów dziennie to podstawa. Uporczywe wymioty mogą zostać złagodzone przez zwiększenie podaży białka. Zaleca się także unikanie tych aromatów i smaków, które powodują mdłości.

Przede wszystkim warto zadbać o regularne spożywanie posiłków oraz uzupełnienie diety o zdrowe przekąski, które pozwalają utrzymać stabilny poziom glukozy we krwi. Należy ograniczyć spożycie ciężkostrawnych potraw. Niewskazany jest jednak zbyt niski poziom cukru, który może świadczyć o niedożywieniu płodu.

Z reguły poranne dolegliwości są łagodzone przez związki roślinne zawarte w rumianku, liściach malin oraz cytrynie.

Jak zapobiegać nudnościom w ciąży i je niwelować?

Powszechnie znane sposoby na zapobieganie mdłościom ciążowym mają różną skuteczność u poszczególnych kobiet, jednakże warto je wypróbować, ponieważ jak wynika z doświadczenia kobiet, które były już w ciąży, część z nich może mieć naprawdę dobry wpływ na samopoczucie przyszłej mamy.

Przede wszystkim radzi się, by przyszła mama jadła tylko te produkty, na które ma szczególną ochotę. Oczywiście trzeba przy tym zachować rozsądek, by dieta była zdrowa i zbilansowana. Po prostu można jeść ulubione dania wtedy, kiedy najczęściej pojawiają się mdłości, czyli na przykład rano, a przez dalszą część dnia odżywiać się w sposób zróżnicowany. Nie wolno także dopuszczać do silnego uczucia głodu, ponieważ to może wzmagać mdłości, podobnie jak zapach czy widok potraw, które do złego samopoczucia się przyczyniają.

Najlepiej zjeść coś lekkiego rano jeszcze przed wstaniem z łóżka. Koniecznie należy także pić dużo płynów, przez cały dzień małymi łyczkami. Pomóc może także dobre wysypianie się, unikanie stresu oraz picie naparu z imbiru. Niektóre panie mówią również o skuteczności spożywania migdałów czy sucharków w walce z porannymi mdłościami. Wspomagająco można również zażywać witaminy wyrównujące utratę składników odżywczych, które kobieta traci podczas wymiotów. Bardzo dużą skutecznością cechuje się także akupresura, a zwłaszcza masaż kciukiem jednej ręki miejsca na nadgarstku, na odległości mniej więcej dwóch palców od dłoni. Już kilkuminutowy silny ucisk sprawia, że mdłości mogą minąć.

Czy występowanie mdłości w ciąży to powód, aby iść do lekarza?

Mdłości w ciąży co do zasady są całkowicie normalnym objawem, który pojawia się u większości kobiet, choć ze zmiennym nasileniem. O ile jednak w drugim miesiącu ciąży mdłości nie stanowią powodu do niepokoju, jeżeli utrzymują się w drugim i trzecim trymestrze, albo trwają wręcz całą ciążę, należy skonsultować ten problem ze specjalistą. Jeżeli te objawy występują równolegle z bolesnością w rejonie brzucha, obrzękami ciała i utratą świadomości, mogą zapowiadać stan przedrzucawkowy.

Przyszła mama powinna zadbać o jakość życia i zdrowie na każdym etapie ciąży, ponieważ nieodpowiedzialne postępowanie może zaszkodzić dziecku.